Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
татар теле таблицалар.rtf
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
1.06 Mб
Скачать

ФОНЕТИКА

Сузык авазлар

Күтәрелеш

Алгы рәт

Арткы рәт

иренләшкән

иренләшмәгән

иренләшкән

иренләшмәгән

Югары

[ү]

[и]

[у]

[ы]

Урта

[ө]

[э], [э]

[о], [о]

[ы]

Түбән

[ә]

[а]

Тартык авазлар

Яңгырау

[б]

[в]

[г]

[гъ]

[д]

[ж]

[җ]

[з]

Саңгырау

[п]

[ф]

[к]

[къ]

[т]

[ш]

[ч]

[с]

[ц]

[щ]

[х]

[һ]

һәмзә

[тч]

Сонантлар

[л]

[м]

н]

[ң]

[й]

[р]

[w]

Аваз калыплары

I

II

III

IV

V

VI

Сузык

сузык+

тартык

тартык+

сузык

тартык+

сузык+

тартык

сузык+

тартык+

сузык

тартык+

сузык+

тартык+

тартык

Ы-лыс

У-ра

ө-рә

а-ла

ү-рә

и (башыңны)

ат-лау

эл-геч

ал-ка

ир-кә

ар-ка

ка-ла

ки

су-ла

ба-ла

то-ра

бар-са

сыз-лау

көч-ле

кош-чык

тал-лык

ант-лар

әйт-те

арт-та

урт (теш)

илт-кән

төрт-те

карт-лар

тарт-са

кайт-са

шылт (иткән)

Аваз үзгәрешләре

Сингармонизм

Ирен гармониясе

Ассимиляция

Редукция

Элизия

Саңгырау һәм яңгырау тартыкларның чиратлашуы

арткы рәт

алгы рәт

тулы

өлешчә

бар

бар-а

бар-а-лар

бар-а-лар-мы

кил

кил-ә

кил-ә-ләр

кил-ә-ләр-ме

коры – [коро]

борын – [борон]

көзге – [көзгө]

соры – [соро]

унбер- [умбэр]

менгәч – [мэңгәч]

күзсез – [күссэс]

урыны – [урны]

килене – [килнэ]

безне – [бэзне]

кердем – [кэрдэм]

кыргыч – [кыргыч]

кара урман – [каруман]

килә иде – [киләйдэ]

туры урам – [турурам]

ак – ага

тап – таба

сип – сибә

как – кага

ек - ега

Сүз төркемнәре

Мөстәкыйль сүз төркемнәре

Ярдәмлек сүз төркемнәре

(бәйләгечләр)

Модаль сүз төркемнәре

исем

сыйфат

сан

алмашлык

фигыль

рәвеш

аваз ияртемнәре

бәйлек

теркәгеч

ымлык

кисәкчә

модаль

сүзләр

ИСЕМ