1. Псіхал. – навука аб заканамернасцях узнік-ня, раз-ця і функцыян-ня псіхі-кі і свядомасці чал-ка. Метад – сп-б дасягн-ня як-неб мэты, рашэнне канкрэтнай з-чы. Метады Ψ – сукупнасць сп-баў і прыёмаў вывуч-ня псіхічных з'яў. Методыкі даслед-ня Ψ-скіх з'яў – увасабленне Ψ-ага метаду ў адпаведнасці з мэтамі і задачамі канкрэтна-га даслед-ня.

Некалькі класіфікацый мет-даў: I) Па працягласці даслед-ня: 1) прадольныя (лангецюдныя - шматразовае абслед-не адных і тых жа асоб на працягу працяглага тэрміну); 2) папярэчныя (аднамомантных срэ-заў – тэст). II) Па мэце даследавання: 1) неэксперыментальныя (мэта – апісаць: гутарка, анкет-не, назір-не); 2) дыягнастычныя (мэта: вымераць, тэсты); 3) эксперыментальныя(мэта:вывучыць).III)па ходу даследавання: 1. арганізацыйныя – група м-даў Ψ, якія вызначаюць сп-б арган-цыі Ψ-ага даследав-ня. 2) эмпірычныя – (м-ды збору першаснай інф-цыі) група м-даў Ψ, як дазваляюць атрымаць першасныя дадзеныя ад вывучаемай з’яве. 3) ап-рацоўка дадзеных – група статыстычных м-даў, якія дазваляюць зрабіць колькасную апрацоўку першаснай інф-цыі. 4) метады інтэрпрэтацыі – разнастайныя прыёмы тлумач-ня выяўле-ных у выніку статыстычнай апрацоўкі дадзеных заканамернасцяў і іх су-пастаўленне з раней устаноўленымі фактамі 5) метады Ψ-ага ўздзеяння – спецыфічныя прыёмы ўплыву на псіхічныя з’явы з мэтай іх змян-ня ў адпаведнасці з пастаўленай мэтай.

Асноўн. эмпір. м-ды: 1) назір-не – адзін з асноўных м-даў збору першаснай інф-цыі, якая складаецца ў сіс-тэматычным і мэтанакіраван. успрыняцці і фксіравання псіхічных з'яў у вызначаных умовах. 2) эксперымент – адзін з асноўных м-даў збору першаснай інф-цыі, які хар-ца тым, што даследчык планамерна маніпуліруе адной ці некалькімі зменнымі (ці фактарамі) і фіксуе спа-дарожныя змены ў праявы вывучаемай з’явы.3) тэставанне - …, які хар-ца прад'яўл-ня даследчым сіс-мы задан-няў, як дазвал. выявіць узровень раз-ця вызначан. псіх. з’явы.

Дадатковыя метады психалогіі: бяседа, анкетаванне і інш.

Этапы правядзення даслед-ня: 1) тэарэтычнае вывучэння прадмета даслед-ня; 2)збор папярэдніх звестак; 3)пастаноўка з-ч, падбор методык; 4)правядзенне даслед-ня; 5)ан-з атрыманых дадзеных, інтэрпрэтацыя.

2.Адчуванні-пазнавальны працэс, у выніку непасрэднага ўздзеяння раздражняльнікаў на органы пачуццяў адбываецца адлюстраванне асобных уласцівасцяў прадметаў аб'ектыўнага свету. Успрынятая інфармацыя далей апрацоўваецца ў ЦНС. Віды адчуванняў: 1) экстероцептивные - адчуванні, якія ўзнікаюць пры ўздзеянні знешніх раздражняльнікаў на рэцэптары, размешчаныя на паверхні цела (зрокавыя, нюхальныя, смакавыя, слыхавыя, датыкальныя); 2) интероцептивные - адчуванні, сігналізавалыя аб стане ўнутраных працэсаў арганізма (адчуванне болю, раўнавагі) 3) кінэтычныя – адчуванні, якія адлюстроўваюць рух і становішча цела ў прасторы.

Уласцівасці адчуванняў:1)якасць-здольнасць ўспрым.інф толькі пэўнага віду (пры зрокавых адчуваннях - цвет. тон, яркасць) 2) інтэнсіўнасць-паказвае на сілу дзеючага раздражняльніка 3) працягласць-дзеяння раздражняльніка 4) адаптацыя - прыстасаванне органаў пачуццяў да асаблівасцяў дзеючых на іх стымулаў.5) Поргі адчуванняў - ўласцівасць адчуванняў, звязанае з колькаснымі характарыстыкамі раздражняльнікаў.).

Адчуванні адыгываюць важн. ролю ў развіцці пазнав. сферы асобы дзіцяці. Важна памятаць, што адчуванне можна развіваць і дасягаецца гэта метадам пстоянных практыкаванняў.

Мы гаворым пра адчуванні, калі чалавек атрымлівае веды аб асобных уласцівасцях, ўспрыманне звязана з фарміраваннем цэласнага вобраза. Успрыманне - пазнавальны працэс, падчас якога ў псіхіцы адбываецца цэласнае адлюстраванне прадметаў пры непасрэдным уздзеянні раздражняльніка на органы пачуццяў.

Ўласцівасці успрымання:Выбіральнасць- залежнасць ўспрымання ад інтарэсаў.Асэнсаванасць- разуменне сутнасці прадмета.Прадметнасць - здольнасць адлюстроўваць аб'екты ў форме асобных прадметаў.Цэласнасць,кантраснасць,структурнасць,Аперцэпцыя - залежнасць ўспрымання ад жыццёвага вопыту

Віды ўспрымання:У залежнасці ад наяўнасці мэты: ненаўмыснае і наўмыснае (вучань ўспрымае новы матэрыял).У залежнасці ад формы адлюстравання: Ўспрымання прасторы (велічыні і формы прадметаў-найважную ролю адыгрывае глядзельныя адчуванні), ўспрыманне руху и ўспрыманне часу (ўспрыманне часу залежыць ад характару матывацыі - пры высокои цікавасці - час ідзе хутчэй)

У младенческом узросце (0-1 г) здольнасць да глядзельнай засяроджвання на прадмеце з'яўляецца да 2 мес, да ўспрымання формы - да 3-4 мес, праява пазнавання маці -3-4 месУ дашк.узросце (3-6 гадоў) ўспрыманне становіцца больш асэнсаваным і адвольным. У подрастковом узросце (11-15) здольныя адлюстроўваць ускосныя прыкметы, сувязі і адносіны прадметаў.

3.Увага - накіраванасць і засяроджанасць псіхікі (свядомасці) чалавека на пэўных аб'ектах пры адначасовым отвлечении ад іншых. Асноўныя функцыі: 1) адбор 2) захаванне 3) рэгуляцыя і кантроль праходжання дзейнасці.

Виды уваги:У зал-ці ад аб'екта: знешняе (засяроджанасць на аб'ектах навакольнага рэчаіснасці) і ўнутранае (засяроджанасць на сваім ўнутраным свеце (думках, пачуццях)).З удзелам волі: міжвольнае(непроизвольное) (якое ўзнікае без усялякага намерання чалавека, не патрабуе валявых намаганняў, адвольнае (произвольнае) - якое ўзнікае ў следстве свядома-пастаўленай мэты і якая патрабуе валявых намаганняў,пасляадвольная - узнікае ў вынику узникнення цікавасці пры выкананні дзейнасці. Захоўваецца мэтанакіраванасць, зніжаецца напружанне.

Ўласцівасці увагі:Канцэнтрацыя 2) ўстойлівасць, 3) абём, 4) размеркаванне, 5) пераключэнне

На занятках настаўнік прыцягвае ўвагу вучняў да навучальнага матэрыялу, утрымлівае яго доўгі час, перамыкае з аднаго віду дзейнасці на іншую. Узровень развіцця пазнавальнай сферы малодшага школьніка дазваляе яму засяроджваць увагу на патрэбных рэчах, але часта пераважае міжвольнае ўвагу. Таму для дзіцяці ў пачатковай школе х-ка отвлекаемость, яму цяжка засяродзіцца на складаным матэрыяле. Увага малодшых школьнікаў х-ся невялікім аб'ёмам і ўстойлівасцю. Калі падлеткі засяроджана могуць займацца 40 -45 мі, старшакласнікі - 50, то для младщих школьнікаў. нармальным ўтрыманне ўвагу 10-20 мін.

4. Памяць – псіхічна-пазнавальны працэс захавання мінулага вопыту. які забяспечвае магчымасць яго паўторнага ўзнаўл-ня, выкарыстання ў жыццядз-сці, псіхічнае адлюстраванне мінулага.

Па тыпу захавання інфарм-цыі: 1)рухальная – узнаўленне разнастайных рухальных аперацый – хадзьба, плаванне, язда на веласіпедзе.2) вобразная – пам. на вобразы, які былі сфарміраваны пры дапамозе працэсу ўспрыняцця: а)зрокавая; б) слыхавая; в) датыкальная; г)смакавая. 3)эмацыйная; 4)славесна-лагічная (на сэнс выказвання, яго логіку). Па працягласці захавання вобразаў: 1)імгненная – захаванне інф-цыі толькі што ўспрынятай органамі пачуццяў без як-неб перапрацоўкі. 2)кароткачасовая – захаванне вобраза пасля аднаразовага непрацяглага ўспрыняцце і неадкладнае яго ўзнаўленне (20 сек, 7+/-2 вобраза); 3)аператыўная – захаванне інфармацыі на працягу вызначанага загадзя зададзенага тэрміну ў дыяпазоне ад некалькі сек. да нек-кі дзён. 4)доўгатэрміновая – м. захоўваць інф-цыю на працягу амаль неабмежаванага тэрміну.; 5)генетычная – інф., як. захоўваецца ў генатыпе. Працэсы памяці: 1)запамінанне – працэс пам. накіраваны на замацаванне ў псіхікі новай інф-цыі шляхам злучэння яе з ужо набытым раней веданнем. 2) захаванне – працэс пам., які хар-ца затрымкай у пам. атрыманай інф-цыі на працягу адносна працяглага часу. 3) узнаўленне – працэс пам. у выніку якога адбываецца актуалізацыя ў псіхікі замацаванай раней інф-цыі.

5 Мысленне – г. пазнавальны працэс, які хар-ца абагульненым і апасродкаваным адлюстраваннем рэчаіснасці. Віды мыслення : па форме арганізацыі: 1) наглядна-дзейнаснае-самы ранні від мыслення, які ўласцівы дзецям да 3 год, калі дзіцё пазнае, маніпуліруе цацкамі. 2)наглядна-вобразнае – найбольш поўна і разгорнута ў дзяцей школьнага і дашкольнага ўзросту, а ў дарослых занятых практычнай дз-сцю, якім часта даводзіцца прымаць рашэнні аб прадметах сваёй дз-сці, толькі назіраючы за імі, не датыкаючыся. 3)абстрактна-лагічнае м. – з’-ца ў падлетк. Узросце, рашэнне задачы шляхам лагичн.аперацый.(а=с,в=с,значыць а=в) Віды. м. па хар-ру вырашаемых з-ч: 1) тэарэтычнае – на аснове тэарэт., разважанняў і высноваў. 2)практычнае – на аснове суджэнняў і высноваў, якія заснаваны на рашэнні практычных з-ч. Віды м. па ступені разгорнутасці: 1) дыскурсіўнае – м, якое апасродкавана логікай разваг, а не ўспрыняццем; 2) магчымае – м, якое абапіраецца на веды; 3)інтуітыўнае – м.,якое заснавана на непасрэднасці пачуццяў і ўспрыняццяў. Віды мыслення па ступені навізны і арыгінальнасці:1) рэпрадуктыўнае (узнаўляльнае) – на аснове вобразаў і ўяўленняў, узятых з як.-неб крыніц. 2) прадуктыўнае (творчае) – на аснове творчага ўяўлення. 3) эўрыстычнае м. – забяспечваецца матывацыйнымі і эмацыйнымі працэсамі, пачуццём натхнення, з ім звязана паняцце інсайту – раптоўнае і невывадзімае з мінулага вопыту разуменне або рашэнне як-неб з-чы.

Аперацыі мыслення: 1. Параўнанне - мысліцельная аперацыя, у працэсе якой адбываецца ўсталяванне падабенства і адрозненні паміж прадметамі. Першапачаткова неабходна вылучыць істотныя ўласцівасці. 2. Аналіз - …, у працэсе якой адбываецца расчляненне з'явы на асобныя часткі. 3. Сінтэз - …, у працэсе якой адбываецца разумовае ўз'яднанне розных элементаў з'явы. 4. Абстракцыя -…, у працэсе якой адбываецца адцягненне ад якіх-небудзь уласцівасцяў або частак прадмета для выдзялення яго найбольш істотных прыкмет. 5. Канкрэтызацыя - …, у працэсе якой адбываецца прадстаўленне прадмета ва ўсім разнастайнасці яго уласцівасцяў. 6. Абагульненне - …, якая заключаецца ў аб'яднанні предметау па іх істотных прыкметах.

Уяўленне – здольнасць уяўляць адсутны, або рэальна не існуючы аб'ект, утрымліваць яго ў свядомасці і ў думках маніпуляваць ім.

Ф-цыі ўяўлення: 1)уяўляць рэчаіснасць у вобразах і мець магчымасць карыстацца імі рашаючы з-чы; 2)рэгулявання эмацыйнага стану 3)удзел у рэгуляцыі пазнавальных працэсаў і стану ч-ка (успрыняцце, увага, памяць, маўленне, эмоцыі); 4)фармір-ня ўнутранага плану дз-няў (здольнасць выконваць іх у галаве, маніпуліруючы вобразамі); 5)планаванне і праграмаванне дз-сці (складанне праграм, ацэнка іх правільнасці, працэсу рэалізацыі). Фармір-не: пры дапамозе спецыяльных зад-няў і прыёмаў можна развіваць уяўленне. У творчых відах працы – навука літаратура, мова, мастацтва – раз-цё ўяўл. адбываецца праз заняткі па дадзеных відах дз-сці.

6. Воля - здольнасць чалавека да свядомага рэгулявання сваіх паводзін, якая выяўляецца ў пастаноўцы мэты, пераадоленні ўнутраных і знешніх перашкод пры яе дасягненні. Воля звязана з матывацыйнай сферай (пастаноўка мэтаў), эмоцыі і пачуцці ўплываюць на самакантроль. Такім чынам, адвольныя дзеянні залежаць ад розных псіхалагічных характарыстык, якія ўплываюць на валявую сферу. Валявая сфера - сістэма ўнутраных утварэнняў асобы, якая забяспечвае магчымасць адвольных (асэнсаваных) паводзін і звязаная з матывацыяй, рэалізацыяй канкрэтных дзеянняў, самакантролем і самарэгуляцыі.

Функцыі волі:- заахвочвае (выбар з розных матываў і мэтаў найбольш важных);-рэгулятыўная (кіраванне сваімі паводзінамі ў сітуацыі);-арганізацыйная (ўсведамленне планаванне і рэалізацыя задуманага);- мабілізацыйная (канцэнтрацыя фізічных і псіх рэсурсаў у сітуацыі преодаления припятствий);-тормозная (выраз стрыманасці у праяве непажаданага паводзінаў)

Валявыя якасці - сукупнасць якасцяў асобы, якія характарызуюць з боку здольнасці дасягаць пастаўленых мэт, несмотря на перашкоды (цярплівасць, упартасць, настойлівасць, мужнасць, прынцыповасць, вытрымка, рашучасць). Валявыя якасці:Мэтанакіраванасць – уменне падт. сябе дасягненню мэты, але толькі марал. сродкамі. Крытычнасць – уменне праўдзіва ацаніць пэўныя падзеі жыцця, людзей, іх паводзін, якасці, учынкі і г.д. Самакрытычнасць – што і крытычнасць у дачыненні толькі да сябе. Рашучасць – уменне хутка прымаць рашэнні. Таропкасць – у адрозненні ад рашучасці, таропкасць знач. як мага хутчэй прыняць рашэнне без абгрунтавання. Настойлівасць – уменне нягледзячы ні на што пераадольваць цяжкасці, што паўстаюць пры дасягненні мэты.

7. Усё, з чым сутыкаецца чал, выклікае ў яго тыя ці іншыя перажыванні.,эмоцыі, пачуцці, страсці. Пад эмоцыямі разумеецца перажыванні адносін, якія ўзніклі ў дадзены момант з канкрэтнай сітуацыяй. Таму, эмоцыі звычайна носяць сітуацыйных характар ​. Эмоцыі - элементарная форма перажыванняу чалавекам свайго стаўлення да прадметаў рэчаіснасці, абумоўленая актуальнымі патрэбамі суб'екта.Функцыі: 1. адлюстравальная (у эмац. перажываннях адлюстроўваецца жыццёвая значнасць дзеючых на чалавека з'яў і сітуацый. Усё, што спрыяе задавальненню патрэбаў, выклікае полжительные эмоцыі). 2. сігнальная (садзейнічае арыенціроўцы чалавека у ацэнкі іх карыснасці і шкоднасці)) 3. прыстасоўвальная 4. Рэгулятыўная 5. Ўздзеяння 6. Ахоўная

Амерыканскі даследчык Изард лічыць, што існуюць фунаментальные і вытворныя эмоцыі. Да фундаментальных адносяцца: 1) цікавасць; 2) радасць; 3) здзіўленне; 4) пакута 5) гнеў 7) страх 8) сорам

Эмацыйнае развіццё дзіцяці адбываецца паступова, у першую чаргу - у працэсе зносін, а таксама ў гульні, вучобе, працы. Так, ў малодшым школьным узросце найбольш значна змяненні адбываюцца ў вучэбнай дзейнасці. Магчымасці ўсведамлення сваіх пачуццяў і пачуццяу иншых абмежавана. Для малодшых школьнікаў характэрная імпульсіўнасць, але да падлеткавага ўзросту яны ўсё ў большай ступені прызвычайваюцца адвольна кантраляваць выказванне сваіх эмацыйных перажыванняў (стараюцца не плакаць, не паказваць, што адчуваюць страх)

Умоўна можна вылучыць 4 найбольш выяўленых "цяжкіх" дзяцей, якія маюць праблемы ў эмацыйным плане:1. агрэсіўныя дзеці, 2. эмацыйна расторможенным дзеці-рэагуюць на ўсе занадта бурна, 3. занадта ранімыя 4. дзеці з праява школьнай трывожнасці (добра паспяваем дзеці, боязь атрымаць дрэнную ацэнку)

8) Паняцце аб тэмпераменце. Улік асаблівасцей тэмпераменту ў вучэбна-выхаваўчай працы.

Т. – і ёсць індывідуальна своеасаблівая якасць псіхікі чалавека, што вызначаюць хуткасць ягонай псіхічнай дзейнасці. Т. уключае 2 кампаненты: АКТЫЎНАСЦЬ – характарызуе ступень жвавасці, хуткасці ці наадварот, ЭМАЦЫЯНАЛЬНАСЦІ – гэта мадэльнасць эмоцый, пачуццяў, настрояў іх від: станоўчы ці адмоўны. Паўлаў вылучыў 4 тыпу ВНД, якія адпавядаюць 4 відах тэмпераменту: моцны (моцны, уровновешенный, рухомы сангвінічны. Сангвінік характарызуецца зменлівымі настроямі, моцнымі пачуццямі і перажываннямі, актыўнай дзейнасцю і захопленасцю, але гэта працягваецца да таго часу, пакуль у яго ёсць цікавасць.), нястрымны (моцны, неўраўнаважаны, рухомы-халерычны. Халерык характарызуецца павышанай узбуджальнасцю, рухавасцю, энергічнасцю, імгненнай рэакцыяй, гарачымі пачуццямі; пасля ўздыму актыўнасці ў яго настае дэпрэсія, упадак сіл. У халерыка няўстойлівы настрой), інэртны (слабы, уровновешенный, малоподвижныйподвижный-флегматычнага. Флегматык добра сябе паводзіць, пазбягае хуткіх і неабдуманых рашэнняў, павольна пераключаецца з аднаго віду дзейнасці на іншы, пасіўны, любіць парадак, пазбягае неабдуманых зносін і знаёмстваў, хоць лёгка прывыкае да новых умоў.), слабы (слабы неуровновешенный, маларухомы. Для меланхоліка характэрна высокая эмацыянальнасць, уражлівасць, спагадлівасць і лёгкая ранімасць; у экстрэмальных сітуацыях часта ўзнікаюць панічны стан, нуда, туга. Ён сарамлівы, баязлівы, нерашучы, балюча пераносіць няўдачы.)

Псіхалагічныя ўласцівасці: адчувальнасць - ўласців, якая выяўляецца ў найменшай сіле вонкавага ўздзеяння, неабходнай для той ці іншай рэакцыі., актыўнасць - ўласцівасць, якое выяўляецца ў тым, з якой энергіяй чалавек сам ўздзейнічае на навакольны свет (яго настойлівасць, сканцэнтраванасць), рэактыўнасць - ўласцівасць, якое выяўляецца ў тым сіле і энергіі чалавека, з якім ён реагире на ўздзеянне, суадносіны паміж актыўнасцю і рэактыўнасцю, эмацыйная ўзбуджэнне-ўласцівасць, якой сілы неабходна ўздзеяння для эиоц рэакцыі, тэмп псіхічных рэакцый-ўласцівасць, якое выяўляецца ў хуткасці псіхічных працэсаў.

9) Паняцце аб характары. Умовы яго фарміравання.

Хар-р – сукупнасць індывідуальных рыс асобы, якія ўстойліва праяўляюцца ў дз-сці і зносінах і абумоўліваюць тыпічныя д/яе формы паводзін. Х-р сталее разам з чалавекам і пераўтварае яго ў непаўторную асобу.Хар-р уяўляецца ў выглядзе асобасных рыс – асаблівасці асобы. Хар-р ч-ка праяўляецца ў сіс-ме адносін: 1) ч-к-навакольны свет (*перакананы-беспрынцыпны); 2) ч-к-дзейнасць (*дзейны-бяздзейны; *адказны-недобрасумленны); 3)ч-к-інш. людзі (*таварыскі-замкнёны; *тактычнасць-грубасць); 4)ч-к-я (*альтруістычны-эгаістычны; *самакрытычнасць-самалюбства). Умовы фар-ня хар-ру: 1)фізіялагічныя – асаблівасці фукцыянав-ня гал. мозгу (працэсаў узбуджэння і тармажэння, напр. тэмперамент спрыяе або перашкаджае развіццю тых або інш. рыс хар-ру); 2)умовы жыцця, дз-сці і вых-ня (быт, школа, сям’я, кола знаёмых,зносіны, прафес. веды). 3) вынікі самавыхав-ня (асабліва ў падлеткавым і юнацкім узросце), 4) узроставыя перадумовы: а) першыя месяцы жыцця, ранні дашкольны ўзрост фармір-ца дабрыня (жорсткасць), спагадлівасць (бяздушша); б) 4-6г. акуратнасць, настойлівасць, працалюбівасць; в) 7-11 – рысы, якія вызначаюць адносіны з людзьмі г) 12-15 – фарміруецца эмацыйна-валявая сфера. д) 16-18 – асоба набывае дастаткова высокую характаралагічную устойлівасць. якая захоўваецца амаль без зменаў на працягу ўсяго жыцця.

10. Асоба – чал.,індывід як суб'ект сац. адносін і свядомай дзейн-ці. Асоба фарм ў працэсе засв-ня чалавекам грам-гіст вопыту пад уплывам выхав-няя, навуч-ня. Асоба чал непаўторная ў сваёй індывідуал-ці. Прыкм асобы:-1)Уключ-не ў грамадскія зносіны -2)удзел у дзейнасці – 3)Актыўнасць ва ўзаемаадн з знеш асяр-м - 4)Развітая самасвядомасць

Суч.тэорыі:1) Псіхааналіз - (З. Фрэйд). У асн ідэі аб выраш значэнні несвядомага. У структуры псіхіцы Фрэйд выдз 3 ўзр: свядомасць (пережив. Па Фрэйду, толькі нязначная частка), предсознательное (усё, што не ўсведамла чала у дадзены мом часу, але можа без стаць і несвядомае (бессознательное) (самая значн і ўплывовая ч. Інтуітыўныя позбуждения, моцныя эмаці ўспаміны, выцесненыя са свядомасці ў бессоз з-за таго, што чалуспрымае іх як пагрозу для свайго дабрабыту.) выдз 3 структ кампасобы:ИД (прыміт, прыродж аспекты ас "пр-п задавал"), ЭГА (у адрозн ад ИД Эга здольна прымаць рац раш "пр-п рэальн") і суперэго (кампанент ас, які ўкл засвоеныя чал сац нормы. уключае 2 подкомпа: сумленне і эга-ідэал). гал крын разв ас -прыроджаныя біялаг фактары (інстынкты), а дакладней, біялагічная энергія - лібіда Л – это определ кол-во психич энергии, которая находит разрядку искл в сексуальном поведении. что сущ не один сексинстинкт, а несколько. Каждый из них связан с определ участком тела, называемым аэрогенной зоной. Стадии разв личн (по Фр):1) оральн (от 1 - 1.5), анальн (1.5 - 3), фалическ (3-5лет), латентн (6 -12), генитальн (от 12)

2) Гуманіст падыход: асяк унік цэласн сістэму, не нешта загадзя дадз, а "адкрыт магчымасць" самаактуалізацыі, уласцівую толькі чал. Аг рысы: - Чалавек павінен вывуч ў сваёй цэласнасці - Усё даследаванні пав ўлічв унікаль чал - Кожны надзел патэнцыялда бесперапын разв і самарэалізацыі -чал валодае адноснай незалеж ад інстынктаў дзякуючы сваёй волі. Асн прадстаўнікі: Маслоу,. Ліч, што чал валод ўнутр рэсурсамі, каб быць адказн за свой ​​лёс. Противопоставляя сябе і фрэйдызму, якія рабілі ўпор на на залежнасць ад мін вопыту, сцвярджа, што гал - накірав да буд, да ўмац веры ў сябе і і магчымдасягненне ідэал "Я". Аснтэмай у працах Маслоу выступае самоактуализзация чал (поўн выкарысчал соих здольнасцяў).

3) Паводніцкая тэорыя асобы («науч»), паколькі гал тэзіс тэорыі: ас - прадуктам навуч.  Існ 2 кір- рэфлект і саце. Рэфл напрам прадст раб ам рДж. Ўотсана і Б. Скінара, соц-амер А. Бандура і Дж. Роттер.

Гал крын развя асобы-асяроддзе. У асобе няма нічога ад генет або псіхал атрым ў спадчыну. можна па замове сфармлюбы тып ас - працаўніка або бандыта. Скінар, сцвярдж, асоба - гэта сукуп сац нав, якія сфарм-ся ў вын навуч. Чал імк здзяйсняць тыя операнты, пасля якіх варта падмацаванне, - у выніку пэўнай сістэмы падмац і пакаранняў чал набыв нов сац навыкі. На думку прадстў 2, важнролю ў разв асобы -не столькі знеш, колькі ўнутр фактары ( чаканне, мэта) . Для тлумачэння паводзін чал уводзяць спец пан «паводніцкі патэнцыял», якое азнач меру верагі таго, якия паводз будзе здзяйсняць. Згодна з пав тэорыі, чал практычна цалкам пазбаўл свабоды волі. паводзіны дэтэрмінавана знеш абст. У якасці элементаў асобы асобы выступаюць рэфлексы або сац навыкі: спіс сац нав ,уласців канкрчал, вызн-ца яго сац воп . Калі вы выхоў добрай сям'і У рамках падыходу, асоба - гэта сіст сац навыкаў і умоўных рэфлексаў, з 1 боку, і сістэма ўнутрх фактараў: самоэффективности, суб'ектыўнай значнасці і даступнасці - з другога.

3) Дзейнасны падыход- адмаўл біял і псіхал наследав асобасн уласцў. Гал крын- дзейнасць. адрозненне дз ті ад паводй :сродкам навуч тут выступае не рэфлекс, а механізм інтэрыярызацыі(адбыв засв грам-гіст вопыту). Аснх хактар-мі дзейнасці з'яўл прадметнасць (аб'екты знешн. свету ўздз на суб'ект не непасрэдна, а толькі а будучи преобразованными ў працэсе самой дзейнасці) і суб'ектнасьць ( чал- носьбіт сваёй акт, суб'ектнасць выяўл ў намерах, патрэбах, мат, устан).  што асоба фарм і разв на працягу ўсяго жыц ў той меры, у якой чал працягвае адыгр сац ролю. Чак не з'яўл пасіўным назірал, ён - актўдзельнік сац пераўтв, акт суб'ект выхав і навуч. Дзяцінства і юнацкія г разгляд ў гэтай тэорыі як найбольш важн для фармасобы.

11 Псіхалагічны Хар-ка зносін: сутнасць, функцыі, бакі зносін.

Зносіны – пр-с ўзаемасувязі і ўзаемадз.грамадскіх суб'ектаў (асоб, груп), якія х-ца абменам інф. Вылучаюць 3 аспекты зносін: пердача інфармацыі (камунікат аспект зносін: камунікацыя - пр-с ўсталяван кантактаў п-ж суб'ектамі ; Ўзаемадзеянне (інтэрактыўны: разв-цё асобы ажыц-ца ў пр-се ўзаемадз індывіда з членамі пэўн сац. групы ў ходзе сумесн дзейнасці; перцэптыўны: успрыманне і разуменне и ацэнка человеком человека.

У працэдуры зносін вылучаюць наступныя этапы: Патрэба ў зносінах (неабходна паведаміць або даведацца інф, паўплываць на суразмоўцу людзьмі., 2. Арыенціроўка ў мэтах зносін, у сітуацыі зносін. 3. Арыенціроўка ў асобы суразмоўцы. 4. Планаванне сваіх зносін - чалавек ўяўляе сабе што скажа. 5. Несвядома (часам свядома) чалавек выбірае канкрэтныя сродкі, фразы, якімі будзе карыстацца. 6. Ўспрыманне і ацэнка рэакцыі ў адказ суразмоўцы.

Віды зносін:1. «Кантакт масак» - фармальн. зносіны, калі адсутніч імкненне зразумець і ўлічваць асаблів асобы суразмоўцы, выкарыстоўв звыклыя "маскі (ветлівасці, строгасці, абыякавасці,.) - набор выразаў твару, рухаў, стандартных фраз, якія дазваляюць схаваць сапраўдныя эмоцыі, стаўленне да суразмоўцы. 2 Прымітыўнае зн, калі ацэньваюць інш чал як патрэбны аб'ект: калі патрэбен - актыўна ўступаюць у кантакт, калі перашкаджае - адштурхнуць або рушаць услед агрэсіўныя, грубыя рэплікі. Калі атрымалі ад суразмоўцы жаданае, то губляюць далейшы цікавасць да яго і не хаваюць гэтага. 3. Дзелавое зносіны, калі ўлічв асаблівасці асобы, характару, настрою суразмоўцы, але інтарэсы справы больш значныя, чым магчымыя асобасныя разыходжанні. 5. Духоўна-МІЖАСОБАСНЫЯ зносіны сяброў, калі можна закран любую тэму і неабавязк звяртацца да дапамогі сл. Такое зносіны магчыма тады, калі кожны ўдзельнік ведае суразмоўцы, яго асобу, інтарэсы, перакананні,. 6. Маніпулятыўны зносіны накіраваны на атрыманне выгады з гутаркі, выкарыстоўв розн прыёмы (ліслівасць, запалохванне, «пусканне пылу ў вочы», падман, дэманстр дабрыні) у залежн ад асаблівасцей асобы суразмоўцы.

12. Сацыяльная псіхалогія вывучае тыя супольнасці, у сярэдзіне, якіх ажыццяўляецца зносіны: малыя і вялікія групы, кал-вы. Менавіта ў гэтых калектывах адбываецца фарміраванне асобы.

Група - супольнасць, якая выдзяляецца на аснове пэўнай прыкметы (соц прыналежнасць). Для асобы, якая ўваходзіць у групу, ўсведамленне прыналежнасці да яе ажыццяўляецца праз ўсведамленне факту псіх.супольнасці з іншымі членамі гэтай групы. Становішча ў групе вызначаецца: статусам (становішчам чалавека ў сістэме міжасобасных адносін, якія вызначаюць яго правы, абавязкі); сістэмай групавых адносін (сукупнасць меркаванняў аб чаканым поведении членаў групы); групавымі нормамі (агульны правилы паводзин, яких прытрымл група).

1. Па памеры (малая да 40 асоб, вялікая – ад 40 асоб).2 Па непасрэднасці ўзаемасувязей:Умоўныя (створаная паэўнай умоўнай прыкмеце (узроставая, нацыянальнай, гістарычнай г.д.). У яе людзі не ўваходзяць, а ўключаюцца. Яны не маюць між сабой прамых ці ўскосных адносін.Рэальная – складаецца абавязкова з рэальных людзей, што жывуць у 1 часе і прасторы і маюць між сабой рэальныя сувязі.3. Па ўмовах функцыянавання: лабараторныя (клас) і натуральныя (сям’я) 5. Па ступені адкрытасці: адкрытыя і закрытыя (секта) 7. Па спосабу ўтварэння:Фармальная – група, утвораная на падставе афіцыйных папераў (БРСМ, прафсаюз), Нефармальная – гэта і ёсць група, што складаецца на падставе супадзення інтарэсаў, захапленняў, кампетэнтнасці і г.д. (сяброўскія кампаніі, калектыў работнікаў). Цэментуючай асновай тут сімпатыі і захапленні, знікаюць яны распадаецца і група. Школьны клас - малая сацыяльная група, а дзеці,якія навучаюцца ў ім - члены гэтай групы. У рамках існавання і развіцця внутриклас.калектыва як малой групы вядучую ролю адыгрывае працэс міжасобасных ўзаемадзеяння. У працэсе ўзаемадзеяння школьнікі абменьваюцца сац.вопытам, дзеляцца рознымі ведамі. Ва ўмовах адукацыйнай асяроддзя сучаснай школы асаблівае значэнне набывае сац.бок жыццядзейнасці удзельнікаў адукацыйнага працэсу. Сац.развіццё школьнікаў працякае, у асноўным, у зносінах з аднагодкамі, у арганізацыі міжасобасных узаемадзеянняў, дзе клас выступае малой сацыяльнай групай. Каб ўзровень развіцця класа як малой сацыяльнай групы быў дастаткова высокім, а дзейнасць групы была плённай і сацыяльна-значнай, неабходна:Настаўніку накіроўваць і падтрымліваць сацыяльныя пачынанні школьнікаў.Заахвочваць і стымуляваць сацыяльна-карысныя імкненні і інтарэсы дзяцей,Ствараць умовы для праяўлення і развіцця сац.здольнасцяў школьнікаў з дапамогай сацыяльна-значнай дзейнасці.Толькі пры згуртаванасці групы мы зможам дамагчыся развіцця паўнавартаснай, рознабакова развітой і сацыяльна-арыентаванай асобы