§ 13.4 Бұрамасұқпалы қосылыс

Бұрамасұқпа (шпилька) дегеніміз - екі ұшына да бұранда салынған цилиндр тәрізді бекіткіш тетік (196-сурет). Бір ұшы біріктіріліп, бекітілетін тетіктің біріне енгізіледі де, екінші ұшына сомын бұралады. Сұқпа ұшындағы бұранданың ұзындығы бекітілетін тетіктердің қандай заттан (материал) жасалғанына байланысты болады (2-кесте).

Т етіктегі ұяға сұғылатын ұшы бұрамасұқпаның ұзындығына есептелмейді. Бұрамасұқпаның екінші ұшына сомын бұралады, оны қыспа ұшы деп атайды. Қыспа ұшының ұзындығы l₀ әрпімен белгіленеді. Бұрамасұқпаның ұзындығы l әрпімен белгіленеді, алайда бұл өлшемге сұқпа ұшының ұзындығы кірмейді. Бұрамасұқпа екі түрге бөлінеді А түрі және Б түрі. Бұрамасұқпаның сызбада сызылуы 197-суретте кескінделген.

2-кесте

Бұрамасұқпаның сұқпа ұшының ұзындығы	Қолдану аумағы
l1 = d	Болат, жез және қолаға қолданылады.
l1 = 1,25d	Шойынға қолданылады.
l1 = 1,6d	Шойынға және болатқа, қолаға қолдануға болады.
l1 = 2d	Жеңіл қорытпаларға қолданылады.
l1 = 2,5d

Бұрамасұқпалы қосылыс. Бекітілетін тетіктердің қалыңдықтары жуан болса немесе бұрандама бекіту үшін орын болмаса, онда бұрамасұқпалы қосылыс қолданылады. Бұрамасұқпалы қосылыстың тетіктері мен бұрамасұқпалы қосылыстың көрінісі 198-суретте көрсетілген.

Бұрамасұқпалы қосылыстың біріктіру реті 199-суретте көрсетілген: 1) бірінші тетікке бұрандаға арналған тесік бұрғыланады (сверло);

2) бұранда салғыш (метчик) құралдың көмегімен бұранда салынады; 3) бұрамасұқпаның сұқпа ұшы ұзына бойына бұрандалы 1-тетікке тұйық

(өткермесіз) тесігіне бұрап сұғылады;

4) бұрамасұқпаға 2-тетік кигізіледі, 2-тетіктің тесігінің диаметрі

бұрамасұқпаның диаметрінен сәл үлкен болады;

5) бұрамасұқпаға тығырық кигізіледі;

6) бұрамасұқпаға сомын бұралады.

«Бұрамасұқпа М 10×60» жазуы мынаны білдіреді: М - бұрамасұқпаның метрикалық бұрандасы, 10 мм - бұранданың сыртқы диаметрі, ал 60 мм бұрамасұқпаның ұзындығы. Тесіктің түбіндегі тескіштің ұшы конустық – тесік (отверстие) төбесіндегі бұрышы 120⁰ тең. Бұрамасұқпалы қосылыстың сызбасы 200-суретте көрсетілген.

Бұрамасұқпалы қосылыстың өлшемдері:

• бұранданың сыртқы диаметрі – d;

• бұранданың ішкі диаметрі - d₁ =0.85d;

• сомынның сыртқы диаметрі - D =2d;

• сомын қиықжиегінің диаметрі - D₁=(0,90.....0,95)S;

• тығырықтың сыртқы диаметрі - D_e =2.2d;

• сомынның қалыңдығы - H =0.8d;

• қиықжиек - C =0.12d;

• тығырықтың қалыңдығы – S_Т =0.15d;

• бұранданың сомыннан артық шығатын өлшемі - K =0.25d;

• қиықжиектің радиусы - R =1.5d; R₁ =d;

• бұрамасұқпаның ұзындығы - l = A+S_e+H+K;

• бұранданың ұзындығы - l₀ =1.7d;

• бұранданың ұзындығы - l₁ =d;

• бұранданың тереңдігі - l₂ =1.25d+6мм;

• бөлшектегі тесіктің тереңдігі - l₃ =l₂+4мм;

• 2-ші тетік – A. А тетігінің ішкі диаметрі – d₂=1,1 d.