4 Билет
1. Технологиялық басқару объектісіндегі ақпаратты жинау және өңдеу жүйелерін ұйымдастыру. ТПАБЖ- адам шешім шығаруға мағыналы қатысатын адам-машиналық жүйе. ТПАБЖ, объектіге әрекетті ондағы өтетін процестер түрінде жасайды, демек ТПАБЖ шынайы уақыт режімінде жұмыс істейді. ТПАБЖ-де объекті ретінде технологиялық басқару объектіісі қарастырылады.Технологиялық басқару объектіісі, технологиялық құрылғылар мен онда сәйкес нұсқаулықтар мен регламенттер бойынша іске асырылатын мақсатты өнімді өндірудің технологиялық процесінің жиынтығы болып табылады. ТПАБЖ-де технологиялық басқару объектісі ретінде технологиялық қондырғылар, барлық кәсіпорынның бөлек өндірістері мен технологиялық процестері қарастырылады. ТПАБЖ-ны құру кезінде бұл жүйенің мақсатын анықтау керек. Қойылған мақсатқа жету дәрежесін басқару критерийлері көмегімен сипаттау қабылданған.
ТПАБЖ құрамы 1.1 суретте берілген.
|
|
|
|
Оперативті персонал, объектті бақылау мен басқару жасайтын оператор-технологтардан және жүйенің техникалық құралдарының қызмет етуін қамтамасыз ететін эксплуатациялық персоналдан тұрады. Ұйымдастырушылық қамтамасыз ету, оперативті персоналдың қызмет ету тәртібі мен ережелерін орнататын құжаттар жиынтығы болып табылады. Оларға процесті қалыпты, апат алды және апатты жағдайларда жүргізуді анықтайтын технологиялық нұсқаулықтар мен регламенттер мен жүйені пайдалану бойынша нұсқаулықтар жатады.Бағдарламалық қамтамасыздандыру құрамына операциялық жүйе, мәліметтер базаларын басқару жүйесі (МББЖ) және арнайы бағдарламалық қамтамасыздандыру кіреді.ТПАБЖ-н құрылымдық ұйымдастыру. Орталықтандырылған ТПАБЖ (1.2 суретті қара)
|
|
|
|
1.2 Сурет – Технологиялық объектті басқаруды орталықтандырылған басқару жүйесі
Объектпен байланыс құрылғысы (ОБҚ) құрамына АЦТ (аналогты-цифрлық түрлендіргіш); ЦАТ (цифрлық-аналогты түрлендіргіш) және коммутатор кіреді. Оның кемшіліктеріне датчиктерді объектпен байланыстыратын көптеген электр сымдарының болуын және ЭЕМ-нің істен шығуын жатқызуға болады (көп резервтер).
2. Циклды кодтарды код тау және декодтаудың техникалық құрылғылары. Все известные кодирующие устройства для любых типов циклических кодов, выполненные на регистрах сдвига, можно свести к двум типам схем. Схемы первого типа вычисляют значения проверочных символов путем непосредственного деления многочлена а(х)хm на образующий многочлен g(x). Это делается с помощью регистра сдвига, содержащего n-k разрядов (рисунок 7.1). В данной схеме коэффициенты кодируемого многочлена участвуют в обратной связи не через n-k сдвигов, а сразу с первого такта. Это позволяет устранить разрыв между информационными и проверочными символами. В исходном состоянии ключ K1 находится в положении 1. Информационные символы одновременно поступают как в линию связи, так и в регистр сдвига, где за k тактов образуется остаток. Затем ключ К1 переходит в положение 2 и остаток поступает в линию связи.
Рисунок 7.1-Обобщённая схема кодера циклического кода
Рассмотрим процесс деления многочлена а(х)хm= (x+1)x на многочлен
g(x) = x3+x2+ 1 за k тактов.
Рисунок 7.2- Структурная схема кодера циклического кода
с образующим многочленом g(x)= x3+ x2+1
Декодирующие устройства для кодов, обнаруживающих ошибки, по существу ничем не отличаются от схем кодирующих устройств. В них добавляется лишь буферный регистр для хранения принятого сообщения на время проведения операции деления. Если остатка не обнаружено (случай отсутствия ошибки), то информация с буферного регистра считывается в дешифратор сообщения. Если остаток обнаружен (случай наличия ошибки), то информация в буферном регистре уничтожается и на передающую сторону посылается импульс запроса повторной передачи. В случае исправления ошибок схема несколько усложняется. Информацию о разрядах, в которых произошла ошибка, несет, как и ранее, остаток. Схема декодирующего устройства представлена на рисунке 8.1
Рисунок 8.1- Структурная схема декодера циклического кода
Символы подлежащей декодированию кодовой комбинации, возможно, содержащей ошибку, последовательно, начиная со старшего разряда, вводятся в n-разрядный буферный регистр сдвига и одновременно в схему деления, где за п тактов определяется остаток, который в случае непрерывной передачи сразу же переписывается в регистр второй аналогичной схемы деления. Начиная с (n+l)-го такта в буферный регистр и. первую схему деления начинают поступать символы следующей кодовой комбинации.
Одновременно на каждом такте буферный регистр покидает один символ, а в регистре второй схемы деления появляется новый остаток (синдром). Детектор ошибок, контролирующий состояния ячеек этого регистра, представляет собой комбинаторно-логическую схему, построенную с таким расчетом, чтобы она отмечала все те синдромы («выделенные синдромы»), которые появляются в схеме деления, когда каждый из ошибочных символов занимает крайнюю правую ячейку в буферном регистре.
3. Қателер қорабы. Символ дар тізбектерінде қателер тәуелсіз пайда болатын каналдарда қолданылатын маңызды кодалар класы болып Боуз – Чоудхури – Хоквингем кодалары табылды. Т ж/е s<n/2 кез келген бүтін оң сандары үшін, 2s еселікті қателерді табуға немесе s еселікті қателерді түзетуге қабілетті, тексеру символдарының саны ms-тен аспайтын n=2T-1 ұзындықты бұлкластың екілік коды бар екендігі дәлелденген. Бұл кодалардың теориялық аспектрлерін түсіну үшін жоғары алгебраның бірқатар жаңа түсіністерімен танысу керек.
Қателер қорабын табу және түзету. b немесе одан кем ұзындықты қателер қорабын түзетуге негізделген ерікті сызықты блоктық (n,k)-код үшін, түзетушілік қабілетті артық символдар санымен байланысты орнататын негізгі қатынас болып Рейджер шекарасы табылады: n-k≥2b, (13.1). l≥b немесе одан кем ұзындықты пакеттерді бір уақытта табумен b немесе одан кем ұзындықты пакеттерді сызықты кодпен түзету кезінде ең болмағанда b+1 тексеруші символдар қажет. Қателер қорабын түзетуге арналған циклдық кодалардан Бартон, Файр жәнеРид – Соломон кодалары кеңінен танымал. Кодалардың бастапқы екі түрі блоктағы бір қателер қорабын түзету үшін қызмет атқарады. Рид-Соломон кодалары бірнеше қателер қорабын түзетуге қабілетті.