39. Оралған сым жұптары

Оралған сымдар жұбы өрілген қосақ деп аталады. Сымдарды орау кабельмен таратылатын пайдалы сигналдарды сыртқы және өзара бөгеуілдер әсерін төмендетеді. Мекеме ішінде жауапкершіліксіз пайдалану үшін оралмаған жұпты симметриялық кбельдер – Лапша деп аталатын кабельдер пайдаланады. Оралған сым жұбын көбіне симметриялы кабель деп атайды, өйткені олар екі бірдей конструктивті байланысқан өткізгіштерден тұрады. Симметриялы кабель экрандалған – экрандалған оралған сым жұбы негізінде,және де экрандалмаған – экрандалмаған оралған сым жұбы негізінде бола алады. Симметриялы кабель бірнеше оралған сым жұбынан тұра алады. Қазіргі уақытта кабель жүйесі әсіресе экрандалмаған оралған сым жұбын қолданады, оның ішінде көп қолданатыны кабельге арналған Амерекандық Ұлттық стандарттың классификациясына сәйкес келетін 5 категориялы оралған сым жұбы.

40. Коаксиалды кабель

Коаксиалдық кабель өткізгіш сымдардыө симметриалды емесжұптарынан тұрады. Әр жұп ішкі мыс сым және бірдей осьті сыртқы жиладан тұрады. Сыртқы жила екі рөл атқарады – оынмен ақпараттық сигналдар таратылады және ішкі жиланы сыртқы электромагниттік өрістен сақтайтын экран болып табылады.

Каоксиалдық кабельдердің бірнеше түрі бар: сипаттамасы мен қолдану аймағына-жегрілікті комп-н желілер үшін,үлкен телекомпаниялық желілер үшін, кабельдік теледидар үшін және т.б. байланысты бөлінеді.

41. Талшықты оптикалық кабельдер

Талшықты оптикалық кабель сәулелік сигнал сигнал таралатын жұқа,иілген, стеклянных талшықтан тұрады. Талшықты оптикалық кабель барлық түрдің сипаттамаларына ие:электромагниттік,механикалық. Бірақ оларда бір кемшілігі бар:ұзындығын ұзарту кезінде талшықтардың байланысу қиындығы. Талшықты оптикалық кабельдер құны өрілген жұпқа қарағанда онша қымбат емес. Талшықты оптикалық кабельдермен монтаждау жұмысын жасау қымбаттырақ. Оптикалық талшықты разъемға қосу талшықты перпендикулярлы осьпен жоғары дәлдікпен кесіп, желімдеу операциясын орындау керек.

Физикалық ерекшеліктері:

• Оптикалық сигналдардың кең жолақтығы

Талшықтағы жарық сигналының аз өшулігі. Жақсы талшықтарда 1.55 мкм толқын ұзындығында өшулік 0.22 дБ/км. Бұл байланыстың 100 км жолында сигналды қалпы келтіруді қажет етпейді

42. Талшықты оптикалық кабельдердің техникалық ерекшеліктері:

• Кремний талшық екі тотығу негізінде шыққан кварцтан жасалған, ол мыстан қарағанда арзан.

• Оптикалық талшықтар диаметрі 100мкм. Олар өте жеңіл, әрі жинақы

• Оптикалық талшықтың қасиеті – өміршеңдігі. Оның өмірі 25жылдан асады. Ол бір рет салынып, арнаның өткізу қабілеттігін қабылдағыш пен тарартқышты жылдам жұмыс істейтіне ауыстыру жолымен өсуге болады.

• Электрмагнитті кедергілерге төзімді

43. Есептеу желісі

Желі – мәліметтерді компьютерлер арасында жеткізу құралдарымен біріктірілген компьютерлердің жиынтығы. Есептеу желісі – бір-бірімен байланысқан желі элементтері арасында мәліметтер жеткізуге арналған программалық және аппараттық құрауыштардың күрделі жүйесі. Есептеу желісі -Байланыс линияларынан құралған компьютердің жиынтығы.Байланыс линиясы желілік адаптермен, кабельдерден және коммуникациялық құралдардан құралған. Барлық желілік құрал жабдықтар жүйелік және қолданбалы бағдарламалық қаптаманың басқарумен жұмыс істейді.Есептеу желісі компьютермен телекоммуникацияның технолгияның дамуының нәтижесінде қалыптасты.Желілерді территориялық белгісіне қарай:

1)глобальді

2)локальді

3)қалалық

деп ажыратуға болады.

Есептеу желілерінің жіктелулері. Есептеу желілерін бірнеше белгілер бойынша жіктеуге болады. Аумақтық белгілеріне байланысты есептеу желілерінің түрлері: 1)жергілікті желілер (LAN – Local Area Network) ;

2)ауқымды желілер (WAN – Wide Area Network).

Желінің масштабына байланысты түрлері:

- жұмыс топтарының жергілікті желілері (бір ОЖ басқаруымен жұмы істейтін компьютерлердің кішігірім санын біріктіреді);

- бөлімдердің жергілікті желілері (бір бөлімнің компьютерлерін біріктіреді);

- кампустардың жергілікті желілері (бірнеше кіші желілерді біріктіреді);

- бірлескен (корпоративті) желілер (бір мекеме немесе корпорация көлеміндегі компьютерлер мен желілерді біріктіреді ).