Бақылау сүрақтары
1»Электр тартылымдарды монтаждау жүмыстарын үйым- дмгтыру қандайсатылардан түрады?
Й. Электр тартылым жүмыстарын жүргізу кезінде қүры- лы<: мекемелеріне қандай талаптар қойылады?
3. Электр тартылымның арналарын дайындау қандай Жұмыстардан түрады?
4.2. Арналар мен бекіту бөлшектерін қондыру орындарыи белгілеу
Арқан сым электр тартылымдар үшін анкерлік жөне аралық бекіту орындарын белгілеу жүмыстары жүргізіледі. Науадағы (лоток) электр тартылымдар үшін үстап түратын қүрылғыларымен орналасу орындарын жөне олардың ғимараттардың қүрылыс элементтеріне бекіту нүктелерін белгілейді, қүбырлы арналарды бел- гілеген кезде, электр түтынушы қүбырдың жеткен жерін, оның бекітілуін көрсетеді. Қүбырлы сымдарды өткізу үшін тірек қүрылғыларды келденең және тік бел- гілер бойынша бір жазыңтыққа орналастырылады. Тар- тылым арнасы бойынша екі жағынан шеткі бекіту бөлшектері қондырылады және олардың арасына болат сымды немесе бауды кереді, соның бойымен қалған бе- кіту белшектерін орналастырады. Көлденең бағыттағы белгілеуді салмақты тіктеуіш (отвес) қүралы комегімен жүргізеді. Арналар мен электр жабдықтарын қондыру орындары жобаның жүмыс сызбалары бойынша еденнің қалуының басқа да белгілері және оларды қайрау ңажет- тілігі жүмые өнімділігінің бастапқы қалпынан 2 есе төмендеуін көрсетеді. Қүралдардың ңайтадан өтпей ңалуы металл тіліктерінің бүлінуіне әкеліп соңтырады. Қалыпты пайдалану үшін қүралдарды 3-4 рет ңана қай- рауға болады, бүл бетондарды 1-2 мм/с тәртіпте бүргы- лау жылдамдыгын қамтамасыз етеді.
Пиротехникалық қүралдарды қолдану тәртібін және оларға күтім жасауды арнайы орындарда белгілі нүсқау- мен орындайды.
Бақылау сүрақтары
Шағын механикаландырылған қүралдар мен жабдың- тарды қолдану қандай жүмыстардан түрады?
Электр машиналарын өндірістік жүмыстарға өткізер алдында ңалай тексереді?
Электрлік бүрғылау машиналарын қосар алдында қан- дай жүмыстарды орындау керек? 4
Пневматикалық машиналар мен пісіру трансформатор- ларына қойылатын талаптар.
Тығыз балқытылған жүмыс қүралдарының негізгі көрсеткіштерін атаңыз.
IV ТАРАУ. ӘЛЕКТР ТАРТЫЛЫМДАРЫНА АРНАЛАР ДАЙЫНДАУ
4.1. Әлектр тартылымдарын монтаждауды ұйымдастыру және дайындау
Электр тартылымдарын монтаждау жұмыстары екі йвТМДВН түрады:
1, Монтаждау аймағынан тыс жердегі және тікелей моитаждпу иысанындағы алдын ала дайындау жұмыста-
РЫІ
І, Алдын ала дайыкдалган арналар мен электр сым- Діірыіі откі.іу.
Элііктр о.імдарын монтаждаудың негізгі жұмыс (ні.іиші імоктр сммднрының түйіидерін және түтас ір ;«үйеле|»Ін днймндайтыи нрнаулы технология- и.»4Ц нйугілі. МЭМ де (электр сымдарын монтаждау ай- магмЦ иікіаілсді. МЭЗ-де монтаждалған электр тарты- лммдйрыи коніойнермен қүрылыс нысанына тасымал- дпйды. Контейнердің стеллаждары номірленген іныі і қтерге белі н ген.
Кгер ноитейнерлер түрғын үйлерге арнап жинақтал- гди болса, олардың дайындамасын, электр сымдары мен болшектерін пөтерлерге белгілі бір реттілік бойынша орналастырады.
!
Бір фазалы металл қаңңада электрлік бүрғылау ма- шиналарын 220 В кернеулі торабына қимасы 1,5 мм2үш желілі иілгіш мыс сымдарымен ғана қосуға рүңсат еті- леді, соның ішінде үшінші желі машинаның қаңқасын жерге түйықтауға арналған. Сымның нөлдік жүмыс желісін жерлендіру (заземление) мақсатында қолдануға болмайды. Нөлдік және жерге түйықтағыш желілерді жерлендіру торабына бөлек қосады. Жерлендіру желісін қаңқаға бүрама арқылы қосады.
Электрлік бүрғылау машиналарын қосар алдында олардың жерлендіру сапасы мен дүрыстығын, электр мен қоректендіргіш торабы желілерінің түтастығын, ажыратңыштың жүмысын бірнеше мөрте ңосып, сөндіру арқылы тексеру керек. Электрлік бүрғылау ма- шиналарын қатты қыздыруға жол берілмейді. Машина- ның коллекторында қатты үшқын пайда болган жағдай- да, себебін анықтау үшін машинаны токтан ажырату ке- рек. Қазіргі уақытта тесу жүмыстары үшін қос қабат оқшауландырылған 220 В электрлендірілген механизм- дер қолданылады. Қос қабатты оқшаулама жүмыстың және қосымша бір дербес екі сатыдан түрады.
Жүмыстық оқшаулама деп операторды электр тогы- нан қорғайтын және машинаның жүмыс жасауына қажетті негізгі оқшауламаны атайды. Жүмыстық оқшауламаға тоңыма немесе орама сымдарының эмалі жатады. Машина орамаларының оқшаулатқыш ойығы, сіңдірілетін лактар мен кампаундтар, кабельдердің талсымдарының, сымдарыныңішкі ңосылғыштарының оңшауламалары, ал қосымша оқшаулама ретінде маши- наның пластмасса қаңқасы, оқшаулағыш төлке және басқалары қолданылады. Қос қабатты оқшауландырыл- ған механизмдермен ңатар, 42 В кернеулі, жиілігі жоға- ры (200 Гң) механизмдер шығарылады. Осы кернеу мен жиіліктегі электрлік бүрғылау машиналары жүмыс істеуге қауіпсіз болады, бірақ оларды қоректендіру үшін тасымалдаушы ірі габаритті жиілікті түрлендіргіш ке- рек. Сондыңтан оларды қолдану шектеулі. Бір сатылы оқшауланған, 220 В кернеулі электрлік бүрғылау маши- наларының жұмыс қауіпсіздігін арттыру үшін олардың желіден қоректенуін оқшаулағышы күшейтілген ора- малары бар арнайы (юлуші трансформатор арқылы жүзеге асырылады.
Кернеуде түрған немесе жартылай кернеудегі қондырғыларда жүмыс жасау аса қажет болған жағдай- да ғана жүмыс істеуге нүсқау алған және арнаулы оқу курсынан өткен электрмонтаждаушы жүмысшыларға рүқсат етіледі. Жүмысшы электр қондырғыларында жүмыс жасау үшін еңбек ңауіпсіздігіне жауапты қыз- меткердің нүсңауынан соң, жазба күйіндегі рүқсатынан кейін, жүмыс жасай алады.
Пневматикалық машиналар және пісіру трансфор- маторлары. Осы машиналарды тапсырар алдында қүрал- дарға жауапты жүмысшы машиналар мен бүрғылап-тес- кіштерде барлық бүрандалы қосылыстардың керілуін тексереді, таза минералды маймен артқы қақпақтың май аралығын толтырады, редуктор мен подшипниктерді майлау үшін май сауыттарын солидолмен толтырады, машинаның бос жүрісінен шланганың жарамдылығын, қысылған ауа қысымын тексереді. Қысымның төмен- деуі машинаның жүмыс қарқынын бірден түсіріп жібе- реді. Әр ауысымда (смена) пневматикалық машинаны кемінде екі рет майлап түру керек. Қыс кезінде пневма- тикалық қүралдарда бу шығы (конденсаңия) болады, оны дер кезінде кептіру қажет, сонымен қатар, жүмыс басталар алдында пневматикалық машинаны (қүралдар- ды) қыздырады. Пісіру трансформаторлары түрақты ба- қылауды, ақауларды уақытылы жөндеуді қажет етеді.
Тығыз балқытылған жүмыс қүралдары. Қүралдар- дың негізгі көрсеткіштері олардың жүмыс өнімділігі мен беріктігі болып табылады. Қүралдарды қалыпты пайдалануға қүралдарды дүрыс таңдау, уақытылы қай- рау және кесу, бүрғылау тәртібінің сақталуы жатады.
Жүмыс қүралының өткірлік қасиетінің темендігі және оны қайрауды қажет ететіндігі өту жылдамдығы- ның төмендеуінен және жүмысшының шамадан тыс күш жүмсауынан байңалады. Қүралдардың өтпей кітуді, электрлі, пневматикалық құралдарды қолдана отырып, сымдар мен кабельдердің тармақтарын қосу жұмыстарын өндірістегі берілген жүмысты атқара ала- тын куәлігі бар және арнаулы оқудан өткен жүмысшы мамандар ғана орындай алады.
3.7-сурет. ПТЛ-2 пистолеті
Бақылау сүрақтары
Пресс-ңармауыштардың қандай түрлері бар және олар не үшін қолданылады?
Кабельдердіқиюүшінқандайқүралдар қолданылады? Оларға сипаттама беріңіз.
Қол пресс түрлері. Олар не үшін қолданылады?
3.3. Электрлік монтаждау механизмдері мен қүралдарды қолдану тәртібі
Шағын механикаландырылған қүралдар мен жабдық- тарды ережеге сай қолдану оларға үнемі күтім жасау- дан, корсетілген жүмыс төртібін орындаудан және ере- жеге сай майлау жүмыстарынан түрады.