9-сынып оқушысының қазақ тілінен мемлекеттік емтиханда беретін жауап үлгісі

Билет№1

№1. Ана тілі

1 Адамның ана тілі бойына қалай сіңеді?

2 Ана тілі деген не?

3 Ана тілін құрметтеу дегенді қалай тісінеміз?

№2.<<Отбасы тәрбиесі>> тақырыбы бойынша әңгімелеңіз

Үлкенді сыйлау-қазақ халқының ата салты. Үлкенді сыйлау,ең алдымен,әке мен шешені сыйлаудан басталады.Өз отбасын,өз ата-анасын сыйлайматын ұл мен қыз басқа адамдарды да сыйлай алмайды.Атаөана баланы дүниеге келтіріп,өмір береді,тәрбиелеп өсіреді,білім береді.Оған ержетіп,отбасының қамқоршысы болады да сенім артады.Есейген бала ата-анаға қамқоршы болуға жараса-жігіт болғаны.Ата мен ананың қартайғанда бойынан күші қайтады.Бірақ олардың ақылы ,көпті көрген тәжірибесі отбасына үлкен көмегін тигізеді.Әрбір қиын істің шешімін,ең алдымен,ата-ана табады.

Ол үшін ата-анамен ақылдасып,олардың пікірін тыңдап отырған орынды.

Ата-ананы сыйлаған жастардың өз балалары да кейін соны қайталайды.

Ата-ананың ісінен үйреніп қана қоймай,олардың тәрбиесін бойға сіңіре білу-әр баланың парызы.

№3.жүрек жұтқан — батыр адам

4 — буын

1 — а.б.

3 — б.б.

7 - дауыссыз

4 — дауысты

ж — дауыссыз, ұяң.

ү — дауысты, жінішке, қысан, еріндік.

р - дауыссыз, үнді.

е - дауысты, жінішке, ашық, езулік.

к - дауыссыз, қатан.

ж - дауыссыз, ұяң.

ұ - дауысты, жуан, қысан, еріндік.

т - дауыссыз, қатан.

қ - дауыссыз, қатан.

а - дауысты, жуан, ашық, езулік.

н - дауыссыз, үнді.

11- әріп 11- дыбыс

Билет№2

№1. Қазақ тілі

1 Тіл кімнің байлығы?

2 Қазақ халқы өткен өмірі, аңыз ертегілері және т.б. Мәліметтерді ұрпақтан ұрпаққа қалай жеткізді?

3 Бүгінде қазақ тілі — қаңдай тілі?

№2. Туған тілім-бабам тілі-өз тілім

Туған тілім-анам тілі-өз тілім.

Туған тілім-далам тілі-өз тілім,

Туған тілім-адам тілі-өз тілім.

Туған тілде сыры терең жаным бар,

Туған тілде әнім менен сәнім бар.

Туған тілім тіл болудан қалса егер

Жүрегімді суырып-ақ алыңдар.

Д. Әбілев.

№3. Халқымыз

түбірі — халық.

Ымыз-тәуелдік жалғау,1жақ

Билет№3

№1.Қазақ графикасы

1 Қазақ графика тариханда жазудың неше түріп болған?

2 Руникалықжазулар қай ғасырлырда қолданылдан?

3 Бүгінгі орыс жазуы (кирилица) қашаннан бастап қолданылып келеді?

№2. Бір құдайға сиынып, Кел, балалар, оқылық , Оқығанды көңілге Ықыласпен тоқылық.. Істің болар қайыры Бастасаңыз алдалап, Оқымаған жүреді Қараңғыны қармалап. Кел, балалар, оқылық, Оқығанды көңілге Ықыласпен тоқылық.. Оқысаңыз , балалар, Шамнан шырақ жағылар, Тілегенің алдыңнан Іздемей-ақ табылар.

№3. Бетінен отты шығу — ұялу

15 - буын

5 — а.б.

1 — б.б.

1 — т.б.

8 — дауыссыз

7 — дауысты

б - дауыссыз, ұяң.

е - дауысты, жінішке, ашық, езулік.

т - дауыссыз, қатан.

і - дауысты, жінішке, қысан, езулік.

н - дауыссыз, үнді.

е - дауысты, жінішке, ашық, езулік.

н - дауыссыз, үнді.

о — дауысты, жуан, ашық, еріндік.

т - дауыссыз, қатан.

т - дауыссыз, қатан.

ы - дауысты, жуан, қысан, езулік.

ш - дауыссыз, қатан.

ы - дауысты, жуан, қысан, езулік.

ғ - дауыссыз, ұяң.

у - дауысты, ашық, қысан, еріндік.

15 дыбыс 15 әріп

Билет№4

№1. Араб жазуымен жазылған тұнғыш кітаптар.

1 „Құдатғу білік„ деген сөзі мағынасы қандай?

2 Оның авторы кім?

3 Диуани ат түрк кітабінің авторы кім?

№2.<<Қазақ отбасы>> тақырыбы бойынша әнгімелеңіз

Отбасы дегеніміз туысқандық байланыста болатын(атасы,әжесі,күйеуі,

әйелі,балалары,т.б) бірлесіп,әулеттік тұрмыстық өмір сүретін адамдар.

Олар отбасында мемлекеттік заңдар мен ережелерді сақтайды.Отбасы-

адам баласының өсіп-өнер,қаз тұрар,қанат қағар ұясы,алтын бесігі.

Қазақ отбасында әкенің орны ерекше.Әке – отбасының тірегі. Отбасы мүшелері әкені тыңдайды.

Ананың орны да ерекше. Әке де,балалар да ананы сыйлайды.Қазақ отбасында қыздың орны да үлкен.Қызды ерекше құрметтейді.Қазақ отбасында кенже ұл – шаңырақ иесі.Кенже бала отбасындағы ең кіші

бала,кіші ұл.Қара шаңыраққа барлық осы отбасының балалары,туыстары

жиналады.

№3. кітабініз

кітап — түбір. Ініз жалғауының бірінші дыбысы дауысты. Соңдықтан п дыбысы б айналды. Бұл — Үндестік заңың кейінді ықпал (сөз ішінде немесе сөз аралығында кейінгі дыбыстың алдыңғы дыбысқа әсері)

Билет №5

№1.Латын алфавиті.

1.Латын алфавиті қандай алфавит?

2.Бұл алфавит қай ғасырларда пайда болған?

3.1928-1929 жылдары латын алфавиті қай жерлерде қолданыме бастады?