10. Айқұлақ немесе айқұлақ таңбасы

Электронды пошта (ағылш. Email, e-mail яғни electronic mail) – технология және оның қайта сілтеу бойынша ұсынылған қызметтері және компьютерлік желінің үлестірілуі бойынша алынған электрондық хабарламалар (соның ішінде ғаламдық). Хабарлама жіберудің басқа жүйелерден айырмашылығы (мысалы, әбсәтте келетін хабарламалар қызметі) болып, кейінге қалдырылған жеткізулер мүмкіндігі және дамыған жүйемен тәуелсіз пошталық сервер арасындағы қарым-қатынастар табылады.

Гиннес рекордтар кітабының (2013) мәліметіне cәйкес күніне 294 миллиард email жіберіледі.

Тарихы

Электронды поштаның пайда болуын 1965ж жатқызуа болады. Осы жылы Массачусетк – технологиялық институтының (MIT) қызметкерлері Ноэль Моррис және То Ван Влек, CTSS (Compatible time-sharing system) операциялық жүйесіне арналған MAIL бағдарламасын жазды. Ал бұл бағдарлама IBM 7090/7094 компьютерінде орнатылды.

SMTP(ағылш. Simple mail transfer protocol - поштаны жіберудің қарапайым хаттамасы) дүниежүзіндегі жалпы қабылданған электронды поштаның алмасу хаттамасы болып табылады. Жалпы қабылданған реализацияда ол пошта қайта сілтеулерінің ережелерін анықтау үшін DNS -ті қолданады. Әртүрлі домендерде өздерінің, бір-бірлерінен тәуелсіз, пошталық жүйелері икемденген.

Пошталық жүйеде жұмыс жасайтын және қолданушыларға қызмет көрсететін бағдарлама, MDA деп аталады (ағылш. mail delivery agent, поштаны жеткізу агенті). Басқа пошталы жүйелерде MDA және MTA бір бағдарламаға бірігуі мүмкін, басқа жүйелерде әртүрлі бағдарлама ретінде таратылып берілуі мүмкін. Қолданушы оның көмегімен қатынауды жүзеге асыратын бағдарлама, MUA(ағылш. mail user agent) деп аталады.

Пошталық сервер, поштаны алған соң (локальді негізден немесе басқа серверден) поштаны өңдеу үшін спецификалық ережелер барма екенін тексереді, егер спецификалық ережелер болмаған жағдайда, серверге пошталық домен локальді болып келеме екені тексеріледі. Егер келсе, онда хат өңдеуге кіріседі. Егер хат домені локальді болмаса, онда пошта маршрутизациясының процедурасы қолданылады. Маршрутизация кезінде алушының адресінің тек доменді бөлімі ғана қолданылады. (яғни @ символынан кейін тұрған бөлім).

Пошта соңғы серверге түскеннен кейін, ол қабылданан поштаның уақытша немесе тұрақты сақталуын жүзеге асырады. Поштамен жұмыс істеудің 2әртүрлі модельдері болады: пошталық жәшік концепциясы және пошта сақталатын орын. Пошталық жәшік концепциясында пошта серверде шектелген көлемде уақытша сақталады, ал қолданушы бұл мезгілде жәшікке (ықылас танытып) көңіл аударып, хаттарды «алады» (яғни пошталық клиент хаттардың көшірмесін өзіне жүктейді және пошталық жәшіктегі хаттың түпнұсқасын жояды). Бұл концепцияның негізінде POP3 хаттамасы әрекет етеді.

Тұрақты сақтау концепциясы, пошталық жәшікпен байланысқан бүкіл корреспонденция (хат хабар) серверде сақталынады, ал қолданушы хат хабарды қарау және жаңа хаттардың жазылуы үшін сақтау орнына көңіл аударады. Бұл көзқараста IMAP хаттамасы әрекет етеді және веб-интерфейстердің тегін пошталық қызмет көрсетулердің көбісі. Пошталық жазысудың ұқсас сақталуы пошталық серверден бірқатар үлкен қуатты талап етеді. Нәтижесінде, көп жағдайда поштаны қайта жіберетін пошталық серверлер мен хаттарды сақтау серверлерінің арасында бөлулер болады.

Анықталған шарттарда хаттарды сақтау сервері клиентке келетін тәртіпке келтірілуі мүмкін: мұндай сервер POP3 хаттамасы бойынша пошталық серверге көңіл аударады және поштаны өзіне алады.

Электрондық поштаның ең үлкен қызмет провайдерлері (қызмет жеткізушілері):

• Yahoo!

• MSN

• Gmail

Е-пошта жіберу үшін алдымен осы қызметке тіркелу керек. Е-поштасы қолдануға оңай әрі көп жағдайда тегін. Е-пошта мекенжайы пайдаланушы_атауыңыз@провайдер_мекенжайы.егелік (мыс.: example@mysite.com) пішімінде болады.

Электрондық пошта профайлы дегеніміз не?

Электрондық пошта профайлы Outlook бағдарламасы сіздің қандай электрондық пошта тіркелгілерін пайдаланып отырғаныңызды және әр тіркелгі деректері қайда сақталатындығын есіне сақтау үшін пайдаланатын деректер болып табылады. Әр профайл Outlook бағдарламасын келесі ақпаратпен қамтамасыз етеді:

• Қандай тіркелгі ақпараты пайдаланылады     Бұл ақпарат пайдаланушы атын, электрондық пошта серверінің атын және Интернетті жеткізуші (ISP) (ISP: Электрондық пошта, әңгімелесу бөлмелері немесе интернетті пайдалану сияқты нәрселерге арналған интернетке өткізетін іс. Кейбір ISP бағдарламалары көп ұлтты, көптеген орындарға өткізсе, басқалары белгілі бір аймақпен шектеледі.) тіркелгісінің құпия сөзін қамтиды.

• Электрондық пошта деректері жеткізіліп, сақталатын орын     Outlook бағдарламасында деректер не электрондық пошта серверіне не компьютеріңіздегі .pst файлына жеткізіліп, сақталады. Ол деректер ережелерді, хабарларды, істес кісілерді, күнтізбелерді, ескерімдерді, тапсырмаларды, жұрналдарды, Іздеу қалталарын және басқадай параметрлерді қамтиды.

Outlook бағдарламасының электрондық пошта профайлдары Windows тізбесінде сақталады. Outlook бағдарламасы жұмысын бастағанда ол тізбеден профйал ақпаратын тауып алады.