36.Желінің соңында қысқа тұйықталу үшін шығынсыз желінің тұйық толқыны

негізінде ж/е анықтай отырып, u(x,t)= . Бұл қатынасының оң жағындағы қосылғышты жүгірме толқын ретінде түсіндіруге болады: біріншісі қозғалады ж/е х осі бағытында өшеді, екіншісі кемиді. Желі басынан х-тің өсу аралығына қозғалған толқынды – түзу толқын, ал түзу соңынан х-тің кемуіне қарай қозғалған толқынды – кері толқын д/а. Қарамаөқарсы жақтарға жүгірген толқындардың қосындысы тұрғын(тұйық) толқынды тудырады.

Рисунок

t₁ ж/е t₂ уақыт моменттері үшін түзу толқынның синусоидасы.

38.Сызықсыз элементтердің вас. статикалық және дифференциалдық кедергі. Кейбір сызықсыз резистивтіэлементтердің ВАС

Атауы	ВАС мысалы
Түзеткішті жартылайөткізгішті диод	Жартылай өткізгішті стабилитрон
Бареттер	Вакуумдық диод
Иондық стабилитрон	Туннельдік диод

U тұрақты кереу кезінде тізбектегі тоқ I=f(U) болады. U/I қатынасы статикалық кедергі не элементтің тұрақты тоқ бойынша кедергісі деп аталады:

мұндағы I – сызықсыз екіұштықтың қысқыштарындағы кернеу U болғандағы тізбек арқылы өтетін тоқ.

Статикалық кедергі координат басынан ВАС-ң берілген нүктесіне дейін жүргізілген сәуленің қисықтық бұрышының котангенсіне (ctga) пропорционал.

Сызқты резисторға қарағанда R_СТ мәні тұрақты емес, ол берілген кернеуге тәуелді.

Дифкедергі ВАС-ң берілген нүктесіне жүргізілген жанама мен ОХ өсі арасындағы бұрыштың котангенсіне (ctgb) тура пропорциаонал. Жалпы жағдайда, ВАС-тағы әрбір нүктедегі дифкедергі әр түрлі. Сызықсыз элементтің дифкедергісін аз өсімшелер жағадайындағы элементтің кедергісі ретінде алуға болады.

Жалпы жағдайда, R_СТ R_d. R_СТ=R_d=R тек қана сызықты элемент үшін.

Статикалық және дифкедергі арасындағы байланыс:

, сондықтан  

39.Сызықсыз электр тізбегін эквивалентті генератор әдісімен есептеу. Вольт-амперлік сипаттамасы

Эквиваленті генератор әдісімен есептеу реті:

а) Тұрақты токты есептеуде бір әдіспен (КТӘ, ТПӘ) міндетті түрде “ав” тұйықталмаған тармақтағы кернеуді табу керек;

б) Қысқартылған ЭҚК кезінде “ав” қысқыштарына қатысты бүкіл сұлбаның кіріс кедергісін R_кір анықтау ;

в) Есептік (тәжірибелік) және вольтамперлік сипаттамасы сызықсыз элементің негізінде осындай сүлбені жинау керек. Графикалық әдісті қолдана отырып “ав” тармақтарындағы токты анықтаймыз.

40.Басқарылатын және басқарылмайтын сызықсыз элементтер.

Сызықсыз элементтердің вольт-амперлік сипаттамасы сызықсыз болады. Сызықсыз элементтерді екі үлкен топқа бөлуге болады: басқарылатын және басқарылмайтын. Басқарылатын сызықсыз элементтерде негізгі тізбектен басқа бір немесе бірнеше басқаратын тізбек болады, осы тізбектің тоғы немесе кернеуін өзгерте отырып негізгі тізбектің вольт-амперлік сипаттамасын өзгертуге болады. Басқарылмайтын сызықсыз элементтің вольт-амперлік сипаттамасы қисықпен, ал басқарылмайтындікі бірнеше қисықпен көрсетіледі.

Басқарылмайтын сызықсыз элементтерге электр доғасы, бареттер, газотрон, стабиливольт, жартылай өткізгішті диодтар және т.б. жатады.

Басқарылатын сызықсыз элементтерге үшэлектродты шамдар, транзисторлар, тиристорлар, терморезисторлар, фоторезиторлар, фотодиодтар, манитодиодтар және т.б. жатады.