- •1. Магнитэлектрлік жүйедегі өлшеуіш механизмнің жұмыс істеу принципі. Оның шкаласының теңдеуі.
- •2.Сыйымдылықты және индуктивтікті өлшеуге арналған айнымалы токтың көпірлік схемалары.
- •3.Өлшеуіш құралдардың санақ құрылғыларының түрлері. Оларды жасаудың тәсілдері.
- •2. Жоғары (вч) және өте жоғары (свч) жиіліктегі, қуатты өлшеудің жылулық әдістері. Болометрлер, терморезисторлар және термотүрлендіргіштер.
- •3.Электр және радио өлшеулер. Анықтамалары, арналулары және өлшеу нәтижелері
- •1. Термоэлектрлік түрлендіргіші бар өлшеуіш аспаптар. Құрылымы, шкаласының теңдеуі.
- •2.Өлшеудің қателіктері. Жүйелік қателіктер, оның құраушылары және олардан арылу әдістері
- •3.Өлшеу принциптері. Белгілі өлшеудің құралдардың жұмыс істеу принциптеріне сәйкес түсіндіріңіз
- •2.Тура не тікелей бағалайтын өлшеуіш аспаптардың дәлдік кластары. Оларды құжаттарда және аспаптарда көрсету не белгілеу тәсілдері.
- •1.Шунттар. Арналуы. Метрологиялық сипаттамалары.
- •2.Цифрлық аспаптардағы аналогтық сигналдарды дискреттеу тәсілі.
- •3.Өлшеуіш құралдың басты қателігі. Оны құжаттарда және аспаптарда көрсету не келтіру тәсілдері.
- •1.Қосымша резистор. Арналуы. Метрологиялық сипаттамалары.
- •3.Өлшеуіш аспаптардың кіріс кедергілері. Токты және кернеуді өлшегенде оларға қойылатын шарттар.
- •2.Электрондық омметрлер. Олардың схемалары, өлшеу әдістері мен тәсілдері.
- •3.Өлшем (мера) дегеніміз не? Оның анықтамасы және түрлері. Мысал келтіріңіз
- •2.Лиссажу фигурасын қолданып электрондық осцилографпен жиілікті өлшеу әдісі.
- •3.Өлшеуіш аспаптар. Арналуы және олардың метрологиялық сипаттамалары.
- •2.Электрондық осциллограф. Құрылымдық схемасы. Бұрмалау әдістері және сигналдың кескінін экранда алу.
- •3.Өлшеуіш түрлендіргіштер. Арналуы. Олардың метрологиялық сипаттамалары.
- •2.«Кернеу-уақыт-импульстар саны» принципімен түрлендіретін аналог- цифрлық түрлендіргіш.
- •3.Өлшеуіш құралдар. Арналуы және оларды топтастыру.
- •1.Кернеуді өлшеудің теңгерушілік (компенсационный) әдісі. Арналуы. Өлшеу схемасы.
- •1.Токты өлшеудің теңгерушілік (компенсационный) әдісі. Арналуы. Өлшеу схемасы.
- •2.Электрон- санақ әдісімен фазалардың айырмашылығын өлшеу. Фазаларды импульстардың санына түрлендірудің негізі.
- •3.Өлшеудің бірлігін қамтамасыз ететін мемлекеттік жүйе.
- •2.Электрон – санақтық частотометрмен жиілікті өлшеу. Жиілікті импульстардың санына түрлендірудің басқы теңдеуі.
- •3.Стандарттар, арналуы және түрлері. Метрологиядағы басты стандарт
- •2.Цифрлық аспаптарда қолданылатын электрон- санақ әдісінің негізі. Өлшеу схемасы және потенциалдық диаграмма.
- •3.Стандарттаудың негізі және мазмұны. Нормативтік құжаттар
- •1.Осциллографтық тәсілмен фазалардың ығысу бұрышын табу. Өлшеу схемасы.
- •2.Айнымалы токтың көпірлік схемасы. Арналуы, көпірлік схеманың, жинақталу (сходимость) теңдеуі.
- •3.Өлшеудің бірліктері: басты және туынды бірліктер. Омның басты еселік және бөліктік бірліктерінен мысал келтіріңіз.
- •2.Тізбектеп қосылған тура бағалайтын омметр. Шкаласының теңдеуі.
- •2.Цифрлық аспаптар. Арналуы, құрылымдық схемасы, функционалдық блоктардың бір- біріне ара қатынасы.
- •3.Физикалық шамалар: активтік және пассивтік түрлері. Олардың бір- бірінен айырмашылығы. Мысал келтіріңіз.
- •1.Кернеудің, қуаттың және токтың деңгейлері және олардың бір бірімен ара қатынасы. Арналуы.
- •2.Жиілікті өлшеудің гетеродиндік тәсілі. Схемасы және өлшеу нәтижесін алу тәсілі.
- •3.Метрология: Басқы міндеттері және мазмұны.
- •1.Тұрақты токтың көпірлік схемасы. Оның жұмыс істеу принципі және тепе-теңдік шарттары
- •2.Осциллографпен сигналдың модуляциалық коэффициентін өлшеу.
- •3.Кернеуді және токты өлшеуге арналған масштабтық түрлендіргіштер. Схемасы және қателіктері.
- •22 Билет
- •1.Айнымалы сигналдардың орташа, орташатүзетілген, әрекеттік және амплитудалық мәндерін өлшеу. Сигналдардың формалық және амплитудалық коэфициенттерін табу керек.
- •2.Үлкен токтарды өлшеуге арналған жоғарыжиіліктік токтық трансформатордың жұмыс істеу принципі және қосу схемасы.
- •3.Квалиметрия: басқы мазмұны және міндеттері
- •1.Цифрлық осциллограф. Жұмыс істеу принципі және бок-схемасы.
- •2.Цифрлық мультиметр. Жұмыс істеу принципі және блок-схемасы.
- •3.Сигналдардың деңгейлері туралы ұғым. Сигналдардың абсалюттік деңгейлері. Деңгейді өлшеуіштің схемасы.
- •2.Калориметрлік ваттметрдің жұмыс істеу принципі және функционалдық схемасы.
- •3.Электрондық осциллографтың көмегімен пунктирлік дөңгелек әдісімен жиілікті өлшеу.
- •2.Радиобайланыста, радиохабарда және телевидениеде қолданатын сигналдардың жиіліктерінің спектрі. Жиілікті өлшеудегі басты принциптер мен әдістер.
- •1.Амперметрмен токты өлшеуіш трансформатор арқылы токты өлшегенде қандай қателік болады. Метрологиялық сипаттамаларын көрсетіңіз.
- •2.Жоғары және өте жоғары жиіліктерді өлшеу үшін арналған резонанстық тәсілдер.
- •3.Жоғары жиіліктегі қуатты өлшеуге арналған терморезистивтік көпірлік схема. Жұмыс істеу принципі және схемасы.
2.Электрондық омметрлер. Олардың схемалары, өлшеу әдістері мен тәсілдері.
Өте үлкен кедергілерді өлшеу үшін (мысалы, оқшауламаның кедергісін) кернеу Uo кезінде 100 В аз болмау керек. Мұндай кернеулерді құру үшін арнаулы тұрақталған қоректендіру көздер қолданылады. Мұндай кернеу өлшеу түрі Е 6-13 Е 6-14 Ек 6-7 және басқа аспаптар арқылы жүйеге асады.
3.Өлшем (мера) дегеніміз не? Оның анықтамасы және түрлері. Мысал келтіріңіз
Өлшем-мөлшері белгілі физикалық шаманы сақтауға, ұдайы өндіруге, тапсыруға арналған өлшеу тәсілі (индуктивтік орамша, дабылдарды өлшегіш генератор ж/е т.б.). Физикалық шаманың мөлшерін ұдайы өндіруге мүмкіншілігінен тәуелдігі бойынша олар әндесті (орамша, өлшеу тас) ж/е көп әндесті (орамшалар,өлшеу тастардың жиынтығы).
Өлшемдердің орнын өздерінің тағайындау б/ша стандарттық үлгілер (СҮ) орындайды. Дәлдік ережемен қолдану салаға тәуелді өлшемдер үлгілі ж/е жұмысшыэталондарға бөлінеді.
Эталон деп-өлшеудің өлшемді бірліктердісақтауға, ұдайы өндіруге ж/е тапсыруға арналған, белгілі жағдайда бекітілген өлшем тәсілді айтады.
№9 БИЛЕТ
2.Лиссажу фигурасын қолданып электрондық осцилографпен жиілікті өлшеу әдісі.
Электрондық
осцилографтың жиілікті өлшеуде 2 әдісі
белгілі:Бірінші әдіс-интеграциялық
фигураларды немесе Лиссажу фигураларын
алу.Бұл әдіс тербелісті белгілі жиілігімен
салыстыруға негізделген.Сыртқы
синусоидалдық бұрмалау режимде
осциллографтың екі кірісіне Y-X екі
кернеу беріледі,біреуі белгісіз жиілікпен
;
Екіншісі
белгілі үлгілі жиілікпен
:
Жиілігі
кернеуі
осциллограмманың
төменгі биігінен жоғары биігіне дейін
вертикальдық бұрмалау жасайды.Осы
пен
бір кезде жиілігі
кернеу
горизонтальдық
бұрмалау жасайды.Алынған осциллограммалардың
түрі тікелей үлгілі генератордың
жиілігіне байланысты.Егер осы екі
жиілаіктердің ара-қатысы бүтін сан
болса,осциллографтың экранында Лиссажудың
фигурасы пайда болады.Бұл фигуралардыаң
түрі екі кернеудің жиілігінің,амплитудасының
және басталу фазасының ара-қатыстарына
байланысты.
Белгісіз жиілікті табу үшін осциллограмманың биіктерінің санын горизонтальдық және вертикальдық бағытта табады.Содан кейін есептеп шығуға болады.
Сонда
белгісіз жиілік
:
Екінші
әдіс шеңбермен бұрмалау және пунктирліе
кескін алу.Шеңберлік бұрмалауды алу
үшін
кернеу фаза ажырататын RC тізбекке
қосылады,содан кейін екі кернеу
осциллографтың
екі қос табақшасына беріледі.Осы
кернеулердің арқасында алынған Лиссажудың
фигурасының түрі эллипс не шеңбер болу
керек.
3.Өлшеуіш аспаптар. Арналуы және олардың метрологиялық сипаттамалары.
Наиболее распространенными средствами измерений являются измерительные приборы (ИП). Они разнообразны вследствие различных измерительных задач и требований, предъявляемых к приборам.
Измерительные приборы представляют собой различное сочетание измерительных преобразователей, выполняющих определенные функции, и отсчетного устройства.
*По физическим явлением, на которых основана работа ИП, их можно разделить на электроизмерительные и электронные приборы. Электроизмерительные приборы являются электромеханическими. Их классификация зависит от способа преобразования электромагнитной энергии в механическую. Электронные приборы выполняет функции генерирования, усиления, выпрямления, преобразования электрических сигналов определенной формы, аналогового сигнала в дискретный и наоборот, сравнения и др.
*По характеру и виду измеряемых величин электронные ИП подразделяют на 22 подгруппы или на 5 группы: 1)измер.генераторы; 2)спец.элементы изерительных цепей; 3)приборы, предназначены для измерения значений физических величин, параметров и характеристик сигналов; 5)измерительные установки,системы.
*По виду выдаваемых информации различают аналоговые и цифровые приборы.
Аналговый прибор-ИП, показывания которого являются непрерывной функцией изменений измериемой величины7
Цифровой прибор-ИП, автоматически вырабатывающий дискретные сигналы измерительной информации.
*По схеме преобразования различают сируктурные схемы ИП-ов прямого действия (преобразование сигналов происходит в одном направлении) и сравнения (прямое и обратное преобразования)
*По способу выдачи измерительной информации: показывающие и регестриющие.
Показывающий прибор-ИП, допускающий отсчитывание показания.
Регистрирующий-прибор,в котором предуссмотрена регистрация показаний.(запись показаний в форме диаграммы-самопишущий;в цифровой форме-печатающий)
*по характеру установки на месте примения ИП могут быть стационарные и переносные
*по степени защищенности-обыкновенные, пыле-, водо- и брызгозащищенные и др.
№10 БИЛЕТ
