19. Диэлектрик ток өткізбейтің зат.

Диэлектриктің поляризациялануы сыртқы электр өрісі әсерінен байланысқан оң және теріс зарядтардың қарама қарсы ығысуы.

Полярлы диэлектриктер оң және теріс зарядтардың орналасу «ауырлық центрлері» дәл келмейтің молекулалардан тұрады (электр моменттеріне ие болатын, қатан диполь). Мыс спирт, су.

Полярсыз Диэлектриктер молеккулалардың оң және теріс зарядтарының «ауырлық центрлері» дәл келеді. Мыс инертті газдар, бензол, сутегі.Полярсыз диэлектриктерді сыртқы электр өрісіне енгізсек молекулалардың оң және теріс зарядтар центрлері ығысып меншікті электр моменттеріне ие болады.Сыртқы өрісте молекулалардың электр (дипольдері) моменттері бұрылып электр өрісінің бағытына бағыттас орналасады, ал молекулалардың ретсіз жылулық қозғалысы бұл орналасуды жоюға тырысады.Диэлектрик поляризацияланғанда молекулалардың электр моменттер қосындысы нолге тең емес болады.

Поляризация векторы векторлық шама, диэлектриктің поляризациялану векторың сипаттайды, бірлік көлемдегі молекулалар дипольдерінің векторлық қосындылары

.

,

заттың диэлектлік қабылдағыштығы ,

,

молекулалар концентрациясы,

молекуланың полярлану коэффиценті .

,

,

,

Диэлектрикті зарядталған екі пламтинканың электр өрісіне еңгізсек, диэлетрик поляризацияланады. Пайда болған оң және теріс зарядтарды байланысқан зарядтар д.а.

, , , , , .

20. Электрлік ығысу векторы оны d әрпі арқылы белгілейді де электрлік ығысу (немесе электрлік индукция) д.А. Сонымен электрлік ығысу (электрлік индукция) деп өрнегімен анықталатын қатысты айтады.

Электростатика қозғалма қозғалмайтын электр зарядының бір бірімен әсерлесуін және қасиеттерін қарастыратын физика бөлімі. Элементар электр заряды электронның зарядына тең ең кіші электр заряды әр бір q заряд элементар зарядтардың жиынтығынан тұрғандықтан q=+-Ne мұнда N бөлшектер саны. Электр зарядының сақталуы кез келген тұйық жүйеде электр зарядының алгебралық қосындысы осы жүйеде өтетін процестер кезәңнде әр уақытта өзгеріссіз қалып отырады яғни

Электр өрісі кез келген заряд өзінің айналасындағы кеңістікте электр өрісін туғызады. Зарядтардың арасындағы өз ара әсері осы электр өрісі арқылы жүзеге асырылады. Зарядтардың ара қашықтығы артқан сайын, электр өрісі азаяды. Электр өрісінің негізгі қасиеті оның бір нүктесіне орналасқан зарядқа бір күшпен әсер етуі. Электростатикалық өріс электр зарядтардан пайда болып уақыт бойынша өзгермейтін өріс

21. Электросатикалық өрістің энергиясы және оның тығыздығы.

Зарядталған пластинаның астарларындағы энергия электростатикалық өрістің энергиясы болып табылады. Осы өрістін энергиясы , конденсатор кернеуі, , , .

, конденсатордағы өрістін көлемі.

Электростатикалық өрістің энергиясы .

Электр ығысуы арқылы өрнектесек .

Энергияның тығыздығы .

22. Тұрақты электр тогы

Электр тогы зарядтардын бағытталған қозғалысы.

Металдардағы электр тогы еркін электрондардың, электролиттердегі иондардың, газдардғы электрондар мен иондардыңбағытталған қозғалысы. Токтың бағытына оң зарядтың орын ауыстырғандағы бағытын алады. Токтын пайда болу шарттары:

1)токты тасымалдайтын еркін зарядтар болуы тиіс,

2)электр қозғаушы күші (өткізгіш ішінде потенциалдар айрымы).

Токтың тигізетін әсері жылулық , химиялық , магниттік.

Ток күші скалярлық шама, бет арқылы өтетін зарядтың уақыт бойынша алынған туындысы .

Тұрақты ток шамасы мен бағыты уақыт бойынша өзгкрмейтің ток .

Тұрақты ток тек қана тұйықталған тізбекте ғана болады.

Ток тығыздығы векторлық шама өткізгіштің көлденен қимасы арқылы өтетін токтың таралуын сипаттайтын шама, бағыты оң зарядтың қозғалыс бағытымен сәйкес келеді .

, .

,

,

, ток тасымалдайтын бөлшектердің концентрациясы, электронның заряды, реттелген бөлшектердің жылдамдығы.