- •1 Жоғары геодезияның жалпы мағлұматтары
- •Жоғары геодезия пәні және негізгі есептері
- •1.2 Жер фигурасы жайында мәліметтер
- •1.3 Жердің физикалық бетіндегі нүктелерді референц эллипсоидқа түсіру
- •Астрономиялық және геодезиялық координаталар
- •Бастапқы геодезиялық даталарды орнату
- •Еркін түсу үдеуі, оның қалыпты мәні
- •Абсолютті және қатысты биіктіктер. Биіктіктер жүйесі туралы түсінік
- •Өлшенетін биіктіктер
- •1.8.1 Ортометриялық биіктіктер
- •1.8.2 Қалыпты биіктіктер
- •1.8.3 Динамикалық биіктіктер
- •1.9 Астрономды және астрономды–гравиметриялық нивелирлеу туралы түсінік
- •2 Жер эллипсоидының геометриясы
- •2.1 Геодезияда қолданылатын координаталар жүйесі
- •2.2 Меридиан және паралель доғасының ұзындығын анықтау
- •3 Негізгі геодезиялық жұмыстар. Геодезиялық жүйе
- •3.1 Бірінші класстық триангуляция
- •3.2 Екінші және төмен классты жүйелердің дамуы
- •3.3 Триангуляция жүйесінің жобасын құрастыру туралы жалпы мәліметтер
- •3.4 Триангуляция жүйесінің қабырға ұзындықтарының қателі-гін алдын ала есептеу
- •3.5 Триангуляция пункттерінің рекогносцировкасы
- •3.6 Жоғалтылған центрлерді табу
- •3.7 Пункттердің центрлері
- •3.8 Базистер және базистік жүйелер
- •3.9 Базисті өлшеу
- •3.10 Базистің ұзындығын есептеу
- •3.11 Бағыттарды айналдыру тәсілімен өлшеу немесе Струве тәсілі
- •3.12 Айналдыру тәсілімен өлшенген бағыттың теңдеуі және оның дәлдігі (Струве тәсілі)
- •4. Полигонометрия
- •4.1 Полигонометрияның түрлері
- •4.2 Полигонометрияның қолайлылығы мен кемшіліктері
- •4.3 Полигонометриялық жүрістердің түрлері
- •4.4 1 Және 2 дәрежелі полигонометрия
- •4.5 Полигонометриялық жұмыстардың жобаларын жасау. Орта-лықты белгілеу
- •4.6 Полигонометрияны жобалау
- •4.7 Рекогносцировка және полигонометрия пункттерін белгілеу
- •4.8 Полигонометриядағы бұрыштық және сызықтық өлшеулер
- •4.9 Бұрыштық өлшеулер кезіндегі қателіктер
- •5. Нивелирлеу әдістері
- •5.1 IV классты нивелирлеу
- •5.2 Нивелирлеуде қолданылатын аспаптар
- •5.3 Н05 нивелирі
- •5.4 Нивелир рейкалары
- •5.5 Рейкадан есеп алу
- •6 Topcon сериялы шағылыстырғыш gpt-3000 электронды тахеометрінің құрылысы, жаңа мүмкіндіктер
- •6.1 Topcon сериялы шағылыстығыш gpt-3000 электронды тахеометрінің тексермелері және түзетпелері
- •6.2 Горизонталь жазықтықтағы лазерлік және визирлік осьтердің бірегейлігін тексеру
- •6.3 Вертикаль жазықтықтағы лазерлік және визирлік осьтердің бірегейлігін тексеру
- •6.4 Шағылыстырғышсыз режим үшін
- •Лазерлік сәуленің оптикалық осін тексеру
- •6.6 Лазерлік сәуленің өсін түзету
- •Цилиндрлік деңгейді тексеру және түзету
- •Дөңгелек деңгейді тексеру және түзету
- •Қыл сызықты торды түзету
- •Аспаптың коллимациялық қателігі
- •Оптикалық тіктеуіштің окулярын тексеру және түзету
- •Вертикаль дөңгелектің нөл орнын тексеру
- •7 Геодезия және астрономияның байланысы
- •8 Картографиялық проекциялар
- •8.1 Географиялық карталар туралы жалпы мәліметтер
- •8.2 Карталардың мазмұнының негізгі элементтері
- •Жоғары геодезия
Оптикалық тіктеуіштің окулярын тексеру және түзету
Бұл түзетпе оптикалық тіктеуіштің окулярын вертикалдық осьпен сәйкестендіру үшін қажет. Басқа жағдайда, аспапты оптикалық тіктеуіш бойынша орнатқан кезде оның вертикаль осі вертикалдық жағдайда орналасатын болмайды.
Тексеру:
1. Пункттің ортасын оптикалық тіктеуіштің ортасымен сәйкестендіру қажет.
2. Аспапты вертикаль осі бойынша 180˚ бұрып, оптикалық тіктеуіштің ортасының орналасуын тексеру керек. Егер оптикалық тіктеуіштің ортасы пункттің ортасымен дәл келетін болса онда түзету қажет емес. Басқа жағдайда төмендегідей түзетпе орындалады.
Түзетпе:
1. Оптикалық тіктеуіш окулярының түзету бөлігінің қақпағын ашу қа-жет. Онда төрт түзету бұрандасы орналасады. Бұл бұрандаларды түзету сымымен бұрап оптикалық тіктеуіштің ортасын пункт ортасынан ауытқуынан 1/2 бөлікке жылжыту қажет.
2. Содан кейін, көтеру бұрандаларын қолданып оптикалық тіктеуіштің ортасын пункттің ортасымен сәйкестендіру керек.
3. Аспапты вертикаль осі бойынша 180˚ қайта бұрып бұрып, оптикалық тіктеуіштің ортасының орналасуын тексеру керек. Егер оптикалық тіктеуіштің ортасы пункттің ортасымен дәл келетін болса онда түзету қажет емес. Басқа жағдайда түзетпені қайталау қажет.
Ескерту: алдымен оптикалық тіктеуіштің ортасы жылжуы керек жақтағы түзетпе бұрандасы бірнеше айналымға бұралып босатылады. Содан кейін, қарама – қарсы жақтағы түзетпе бұрандасы сонша айналымдар санына бұралады. Нәтижесінде түзетпе бұрандаларының тартылысы бұрынғыдай қалыпта қалады. Бұранда босатылуы кезінде сағат тіліне қарсы бағытта бұралады, ал қысылу кезінде сағат тілі бағытымен бұралады және мұны ақырын және ұқыпты істеу қажет.
Вертикаль дөңгелектің нөл орнын тексеру
Егер көру дүрбісінің «дөңгелек оң жақ» және «дөңгелек сол жақ» жағдайында А нүктесінің вертикаль бұрышын өлшеген кезде тура және кері өлшемдердің қосынды саны 360˚ тең болмаса онда алынан мәннің және 360˚ жарты айырмасы нақты ноль орнының жалпы қателігі болып табылады. Бұл жағдай түзетпе жүргізіледі.
6.1- кесте Вертикаль дөңгелектің нөл орнын тексеру
Жұмыстық үрдіс |
Әрекет |
Экран |
1. Дөңгелек деңгейді қолданып, аспапты нивелирленеді. 2. [F1] батырмасын баса отырып, тоқ көзі қосылады.
3. [F1] батырмасы басылады. 4. А нүктесін «дөңгелек сол жақ» жағдайында бақылау керек. 5. [F4](ОК) батырмасын басу керек. 6. А нүктесін «дөңгелек оң жақ» жағдайында бақылау керек. 7. [F4](ОК) батырмасын басу керек. Өлшенген мән анықталды. Енді стандартты бұрыштық өлшемдер жүргізіледі. 8. «Дөңгелек оң жақ» және «дөңгелек сол жақ» өлшеміндегі өлшемдердің қосынды саны 360˚ тең болуын тексеру қажет. |
[F1] + тоқ көзі ВКЛ
[F1] Бақылау А ДС
[F4]
Бақылау А ДО
[F4]
|
Тахеометрді түзету 1/2 F1: Вертикаль дөңгелектің нөл орны F2: Аспаптың тұрақтысы F3: Осьтерді тексеру C↓
НО түзету <Қадам 1> ДС ВД : 90˚00′00″ ОК НО түзету <Қадам 2> ДО ВД : 270˚00′00″ ОК
<Орындалды>
ВД : 270˚00′00″ ГДп : 120˚30′40″ 0˚ ГД Фикс Ввод C↓ |