2.2 Меридиан және паралель доғасының ұзындығын анықтау

Бұл жұмыста В₁ және В₂ элипсоидтың меридиан доғасының ендіктері, L₁ және L₂ параллель доғасының бойлықтары және оның ендігі В берілген.

Меридиан дегеніміз ‑ жердің айналу өсі аркылы өтетін, оны жазықтықтармен қиғаннан кейін пайда болған деңгейлік беттің үстіндегі сызықтар.

Ендіктер арасындағы меридиан доғасының ұзындығын анықтау:

В₁=55⁰18^/45,^//17

В₂=55⁰55^/17,^//45

Меридиан доғасының ұзындығын мына формула бойынша анықтаймыз:

(2.33)

мұндағы М_m-В₁ және В₂ ендікті нүктелер арасындағы қисықтың орташа радиусы.

Ендік дегеніміз - берілген бір нүктенің үстінен өтетін тіктеуіш сызығы мен экватор жазықтығы арасындағы « »-бұрышының шамасы экватор үстінде 0⁰-тан, полюстердің үстінде 90⁰-қа дейін өзгереді.

Геодезиялық есептеулер кезінде қисықтың радиусын М_m – ді қолданбай – ақ,

- мәнін қолданған тиімді (2.34)

Ендеше меридиан доғасының ұзындығын мына формула бойынша анықтаймыз:

(2.35)

мәні қысқартылған геодезиялық кестенің 2-ші қыстырмасынан ендік бойынша орташа мәнін есептейді.

; (2.36)

2. 1-кесте Меридиан доғасының ұзындығын анықтау

№	Берілгендер	Есептеулер
1.	В2	55055/17,//45
2.	В1	55018/45,//17
3.	//	2192,28//
4.		3,3408960
5.		1,4903448,2-10
6.		4,8312408,2
7.		67801,7м

Параллель – жер бетінде экваторға паралель жүргізілген сызықтар, яғни жердің айналу осіне перпендикуляр деңгей бетті жазықтықтармен қиғаннан пайда болған сызықтар.

Бойлық бойынша паралель доғасының ұзындығын анықтау:

L₁= 31⁰15^/15,^//75

L₂= 32⁰48^/37,^// ендік бойынша В=54⁰59^/58,^//50

Паралель доғасының ұзындығы берілген бойлық айырмасы «В» - ендік арқылы келесі формуламен анықталады:

(2.37)

Бойлық дегеніміз – бастапқы меридиан жазықтығымен және осы нүктенің үстінен өтетін меридиан жазықтығы арасындағы екі қырлы « » бұрышын айтады.

Бойлық Гринвич меридианынан шығысқа қарай 0⁰-тан 180⁰-қа дейін өлшенеді.

Есепті шығарғанда қисықтың радиусын «N» қолданбай-ақ - мәнін қолданған тиімді.

Ендік «В» бойынша мәні қосымша кестеден анықталады

2.2-кесте Паралель доғасының ұзындығын анықтау

№	Берілгендер	Есептеулер
1.	L2	32048/37,//96
2.	L1	31015/15,//75
3.	//	5602,21//
4.		3,7483593,8
5.		9,7585953,2
6.		1,4912535,2-10
7.		4,9982087,2
8.		99588,4м