Обувь 10-17 вв.

Поршни – кожанная обувь с завязками на пятках. Черевики – кожа из чрева животного, подошва и верх. Сапоги – голенище (до середины икры). Сандали. Туфли – борта выше черевик. Лапти.

Использовалась кожа быка или коровы. Сафьян – козлиная кожа (самый дорогой материал), замша – нерожденные детеныши (выстрежанная шерсть), юфть – бычья или коровья кожа. Обувь шляхты - Боты, чоботы, сапоги. 14 в. – обувь с голенищами, обувь с загнутым носом, с длинным носком в обуви, на который крепилась цепочка, её- под колено (из Бургундии, 14 в. – век Бургундской моды). Каблук (абцас) с 14 в. Наличие высокого голенища – признак шляхты, подвязывали тесемками возле колена (халява) Цветовая гамма – жёлтый, красный, зеленый, голубой, фиолетовый. Чёрный (у горожан), кожа, невысокое голенище. Турецкие сапоги – лучшие.

Апрацоўка: мачэнне скур, вапнаванне, выдаленне шэрсці і мяздры, абяззольванне – прамывали, квасілі, дубілі з дрэвавай карой. Першым абуткам для чалавека была скура жывёлы, абкручаная вакол нагі. Паводле археалагічных знаходак вядомы абутак скураны (поршні, чаравікі, боты) і плецены (лапці). Ад сучаснага адрозніваўся адсутнасцю цвёрдых дэталей (падэшва, заднік, абцас). На тэрыторыі Беларусі да 13 ст. найбольш былі пашыраны поршні (пасталы) простыя і ажурныя, зробленыя з аднаго (пазней з 2) кавалка скуры. У поршнях па баках і ў наску праразалі дзіркі. у якія працягвалі скураны раменьчык або пяньковую вяровачку (абору) для мацавання на назе.

Самы старажытны тып абутку беларусаў складаўся з трох частак: абгортак, прывязак і ўласна абутку. Абгорткі (анучы, завойкі) — 2 полкі белага палатна (каля 150 см даўжынёю і 60 см шырынёю), якімі абгортвалі ногі. Абгортка ног да шчыкалаткі кавалкам палатна пры хадзе басанож была пашырана сярод жанчын, асабліва ў час жніва. З пачатку 20 ст. сталі насіць вязаныя з воўны або фабрычныя панчохі. Прывязкі (аборы, валокі) вілі з пянькі, конскага воласу або наразалі са скуры. Нязначнае распаўсюджанне мелі дзеравяшкі. Асноўны від плеценага абутку, які бытаваў да пачатку 20 ст. — лапці (шчарбакі, кавярзні). Іх плялі з лыка, пянькі, лазовай і вязавай кары. Найбольш вядомы лапці касога і прамога пляцення. Чаравікі (вядомы з 11 ст.) кроілі з 2-3 кавалкаў скуры, якія сшывалі патайным швом паміж сабой і прышывалі да падэшвы вываратным спосабам; халявы закрывалі шчыкалатку, мацаваліся раменьчыкам, прасунутым у проразі па верхнім краі.

У 10- 13 ст. з пераходам ад мяккіх тыпаў абутку да цвёрдых з'явілася неабходнасць умацоўваць падэшву, якая стала шматслойнай. У 13 ст. халявы чаравікаў арнаментавалі дарожкамі з праколатых дзірачак, вышыўкай т.зв. крынамі (Віцебск, Полацк. Мінск), салярнымі знакамі (Віцебск, Полацк), геаметрычным арнаментам (Мінск). У 14 ст. на чаравіках, як правіла, арнамент адсутнічае. У 14-15- 16 ст. у чаравікаў паявіліся цвёрдая сцілка, абцас. Боты вядомы з 11 ст. з 16 ст. – боты – аснощны скураны абутак гараджан. Мяккія былі распаўсюджаны пераважна да 14 ст., але паступова зніклі з паўсядзённага ўжытку са з'яўленнем абцаса і наладжваннем у к. 16 - пач. 17 ст. вытворчасці цвёрдых ботаў. Высокія туфлі-чаравікі 15-16 стст. (бачмак – тур. basmak). 16-18 стст. мужч. Туфли (на высокім абцасе)“трэвікі»17 ст., «капці», «чижмы» (паўботы), «папуци»(тапкі).