3 Геоақпараттық жүйе туралы түсінік

Геоақпараттық жүйелерді автоматтандырудың интеграциялық жүйелері және комплекстік компьютерлік технологияларды, білім саласындағы жетістіктер және информатикадағы техникаларды, космостық навигация-ларын,электр тахеометрлерін, әуекосмостық және жер бетіндегі стереофотограметрияларды, жер бетін зоналарға бөлу, байланыс, енгізу, сақтау, жанарту, өңдеу, оперативтік-комплекстік анализін әртүрлі географиялық ақпараттық көріністерін байланыстыру, кең аймақтағы сұрақтардың шешімін қабылдау, картографиямен байланысты, жобалау, эксплуатациялық инженерлік және құрылыс обьектісі, диагностикамен төлқұжаттандыру, экономикамен экологиялық, сервис, изография, қауіпсіздік және т.б. байланысты.

Геоақпараттық жүйелер басқа автоматтандыру жүйелері ішіндегі қорытындысы мынада, ГАЖ-дегі комплекстік автоматтандыру және ақпараттық өңдеу басқа автоматтандырылған жүйелер ішінде кездеспейді. Қазіргі геоинформациялық жүйе мынаны ұснады, автоматтандырудың иртеграциялық жүйелердің жана түрлері,мысалы:АСНИ (ғылыми зерттеулер),ПР(жобалау),АСИС (ақпараттық жүйелер),СУБД (берілген база басқармасы),АСК (картографиялау),АФС(фотограмметриялық жүйе),АКС (кадастырлық жүйе) және т.б.,оларды сапалы биік деңгейдегі көпсалалы және көпаспектылық жүйелерге қояды.

Қазіргі уақытқа дейінгі пайдаланған ГИЖ автоматтандырылған жүйелер компьютілендірілген басқару базаларын ескі деп айтуға болады,бірақ ГИЖ көпсалалы берілген базаларға жатады,ал ГИЖ толық технологиялық өңдеу кеңінен таралған, тура жұмыстық берілген базалардан көрі.

Сонымен қоса әрбір ГИС өзіне экспертментті баға жүйесінде міндетті түрде қосады, сонының нәтижесінде берілген р дәрежесінде болуы мүмкіндігін көрсетеді. Нәтижесінде ГИС берілісі тек қана кеңістікте емес, сонымен қатар уақытша сипаттамасында және барлық маңызды географиялық берілістерінде болу керек.

Анализ мақсат мен тапсырма негізінде ГИС ең дұрыс түсінігі келесідей: геоинформациялық жүйе (ГИС) немесе географиялық информациялық жүйе, мұнда географиялық берілістерінің қатынасы жоғарғы пайыз орын алады. Нәтижесінде геоинформациялық жүйені қысқаша ГИС деп оқуға болады.

ГИС – бұл автоматизирленген интегралдау информациясының жүйесі мен басқа кеңістікті уақытша өңдеуге арналған интегралдаудың негізгісінде географиялық информациясын қызмет етеді.

Функциональды ГИС көрсеткішін былай қарастыруға болады:

басқару жүйесі - әр түрлі кеңістіктегі объектінің оптимальды басқарудағы шешімін қабылдауға қамтамасыз етуіне арналған (табиғи ресурстар, қалалық шаруашылық, көлік, экология және т.б.);

автоматизирленген информациялық жүйе - белгілі информациялық жүйе типтерін САПР, АСНИ, АСИС технологиялық және технологиялық процессінде қосады;

геожүйесі – географиялық информация жүйесі (ГИС), картографиялық информация жүйесі (СКИ), автоматизирленген картографиялық жүйесі (АСК), автоматизирленген фотограмметрлік жүйесі (АФС), жергілікті информациялық жүйені (ЗИС), автоматизирленген кадастролық жүйесіне (АКС) қосатын технологиялық жүйе;

қолданылатын берілістегі базаның жүйесі - әр түрлі тәсілдер мен технологияның көмегімен жиналатын және берілген базаның қарапайым (сандық) информациясын мен графикалық беріліс базасын өзіне қосатын, берілістердің кең жиынтығының сипаттамасы;

модерлену жүйесі –максимальды көлемді тәсіл мен процесстердің математикалық моделеруінде қолданылатын және де автоматизирлеу жүйесінің шегіде жасалады немесе қолданылады;

жобалық шешімдерді шешу жүйесі – автоматизирлеу жобасының әдісі САПР мен басқа да спецификалық тапсырмаларды шешуде қолданылады, мысалы, жер тұтынушыларға ұйым мен көрнекті ведомстілерді шешу жобасында принциптерде қабылданады;

информациялық жүйені көрсету – автоматизирленген жүйені арнайы құжаттамамен қамтамасыздандырып (АСДО) және дамуын болып табылады, немесе картографиялық информацияның арнайы жүйесінде әр түрлі жүктемесі мен масштабтағы шешімін көрсету;

интегралдау жүйесі - географиялық информация база бірлігіндегі технологиялық немесе көп түрлі әдістердің құрылым бірлігінде біріктіреді;

қолданбалы жүйе – қолдану аймағына тең емес,мысалы, көлікте, навигацияда, әскери істе, топографияда, гоеграфияда, гоелогияда, экономикада, демографияда және т.б.

көпшілік қолданылатын жүйе – картографиялық информация деңгейін көпшілік қолданылатын іскерлік графикада қолдануға мүмкіндік береді, картографиялық берілістерді орындағанда топографиялық карта көп қолданылмайды.

Қабаттық концепция графикалық информацияда САПР жүйесімен алынған, бірақ ГИС жаңа сапалы даму алды, мысалы:

теметикалық қабат ГИС – те тек вектор пішінде (САПР - да) ғана көрсетпейді және де растрлы формада көрсетеді;

ГИС – те вектор берілісі объекттісі болып келеді, ол объектінің информациясын көрсетеді, ол САПР – дағы сияқты әртүрлі элементтері көрсетпейді;

ГИС – тегі тематикалық қабат сандық картография моделдік түрін анықтайды және ол негізгі кеңістіктің объектілік бірігуін, функциональды белгілерін немесе жалпы құрамын құрайды.

ГИС – та графикалық бөлімін негізінде теметикалық қабатың интегралдау бірлестігі пайда болады, сандық және электронды карта негізінде бірігеді.

№5 емтихан билеті