Онымен Жүсіп хан бәсекелес болды.1017ж соғыста Туған хан мерт болып,билік Қадыр ханның қолына көшті.Шар:Қ-ң оңт-шығ ж/е оңт аудандарында халықтың негізгі кәсібі экстенсивті көшпелі ж/е жартылай көшпелі мал шар. болды. Мал шар жылқы өсіру жетекші орын алды. 1089ж қарахандықтар селжұқ сұлтаныМәлік шахқа вассалдық тәуелділікке түсіп қалады. 1102ж Баласағұн мен Тараз билеушісі Қадыр хан Жебірейіл Мәуренахрға шабуыл жасады. Құдыретті сұлтан Санжардың (1118-1157ж) кезінде селжұқтардың Мәуренахрға ықпалы анағұрлым артты. Бірақ бұл кезде қарахандықтарда саяси құлдырау басталды. 1141ж қарахан-селжұқтардың әскері қирай жеңіліп, 2 хандық билігі де қарақытайларға көшеді.1210ж шығыс Қарахандар наймандармен соқтығысады.13ғ басындағы наймандарға ж/е хорезмдіктерге қарсы күресте қарахандықтар мемл біржола құлайды.

16.Қарақытай мемл.(1128-1213ж) Наймандар менкерейлер.

Қарақытай мемл құрылуында б.з.б 4ғ жазба деректерінде монғол тілдес тайпа д/а орт Азиядағы тайпа басты рол атқарды.1125ж жауларынан Ляо империясы құлады.Қидандар қолбасшысы Елұй Дашының басшылығымен Еміл өзенінің жағасына қашып барып,сол жерде қала тұрғызады.Жетісудағы билікті қолына алып,жергілікті түркі тілдес халықпен араласа бастаған қидандар осы кезден бастап қарақытайлар д/а.1128ж қарахандықтардың билеушісі Баласағұн қаңлылар мен қарлұқтарға қарсы күресте қарақытайлармен одақтасады.Елұй Дашы Баласағұнға енген соң қарахандықтардың билеушісін құлатып, Жетісуда өз билігін құрады. Басшысы-горхан. Астанасы-Баласағұн. 1208ж Қарақытайларға Монғолиядан Шыңғыс хан қуып шыққан,Күшлік бастаған наймандар келеді.1211ж Күшлік хан Қарақытайлардың билеушісін құлатып,Жетісудағы билікті түгелдей тартып алады.Сөйтіп Қарақытайлар өмір сүруін тоқтатты.

құрылысты жоюға деген үндеулер болған жоқ. Әміршілдікке дағдыланған республика басшылары әу баста-ақ жастармен тең құқылы келісімге бармады және олардың пікірін тыңдағысы келмеді. Саяси наразылықты өкімет билігіне төнген қатер деп бағалап, олар бұған Алматы гарнизонын жаунгерлік дайындыққа келтіріп, сан жағынан демонстраннтардан әлдеқайта көп күштемен орталық аланды қоршап алумен жауап берді. Демонстрацияны тарату кезіңде сойылдар, кіші саперлік күректер, үйретілген иттер, су шашатың машиналар пайдаланылды. Уақытша ұстау бөлмелері мен арнайы бөлімдерге, тергеу бөлімдеріне жеткізіліп, қаланың сыртына әкетілген адамдардың саны 8,5 мыңнан асты. 1987 жылғы шілдеде КОКП ОК “Қазақ республикалық партия ұйымдарының еңбекшілерге интернационалдық және патриоттық тәрбие берудегі жұмыстары жайлы” қаулы қабылдай отырып, 1986 жылғы Алматыдағы желтоқсан оқиғаларын “қазақ ұлтшылдығының көрінісі” деп бағалады.

85.Қ-ғы ядролық полигондар.Арал қасіреті.

Семей,Қарағанды,Павлодар обл-ң түйіскен тұсында орналасқан Семей ядролық полигоны Қ жерін молынан қамтыды.Ядролық жарылыс алғ рет 1949ж 29 тамызда болды.Әр экспериенттік қондырғымен, оны жер астында сынақтан өткізу құны орта есеппен 30 млн тең.Полигон айналадағы табиғатқа,адамдардың денсаулығына аса қатерлі еді.Дәрігерлерге рактан,лейкоздан ж/е иондаушы реакцияға байл туындаған басқа да аурулардан қайтыс болғандарға дәл диогноз қоюға, медициналық зертеулер жүргізуге тиым салынды. Полигон әрекеті салдарынан келген зардап көлемі туралы мәліметтер жасырын ұстанды.Полигон маңайында тұратын халықтың әр түрлі ауруларға шалдығуы жиеледі.1969-1970ж Маңғыстау обл-ң аумағында да халықтан жасырын түрде Кен жыныстары 3 жерасты ядролық сынақ өткізілді.

деп жариялайды.9ғ аяғында арабтар қарлұқ жеріне тағы шабуылдап,Испиджабты басып алды,Таразды қоршады.Қарлұқ қағанының ордасы Тараздан Қашғарияға көшірілді.Басқарудың әскери-әкімшілік жүйесі болды.Қарлұқ елінде 25 қала болды.

13.Оғыз мемл(9-11ғ)

Оғыздар Сырдарияның орта ж/е төменгі бойында ж/е Батыс Қ-н даларында мекендеген.8ғ Оғыздар Сырдарияның орта шенінде тұратын қанғар-печенег бірлестігімен соғысты.Оғыздардың арғы ата тегі үнді-еуропалық ж/е фин-угорлық болғанымен,бара-бара түріктенген аландар,астар,бажғарлар болатын.Махмұд Қашғаридың(11ғ) жазды.24 тайпа.бұзықтар мен ұшықтар.9ғ аяғы-11ғ басы оғыздар Сырдариядан Еділге дейінгі терр.алды.10ғ батыста Хазарияға дейін,солт Каспий маңы,орт,оңт-шығ Қарақұм ж/е Арал маңындағы Қызылқұм Оғыздар даласы д/а.Оғыз мемл жайында Әл-Якубидің(9ғ)туындыларында айтылады.Оғыздар ісләм дінін қабылдады.9ғ оғыздар Хазарлармен бірлесіп,печенегтерді жеңеді.10ғ астанасы-Янгигент,басшысы-жабғу.965ж Киев Русімен бірге Хазар қағанатын,ал 985ж Еділ Булгариясын жеңеді. 10-11ғ алым-салықтың көптігіне байланыстыкөтеріліс болды. Бұл кезде 10ғ 2 жартысында билікке келген Әли-хан басқаруына халық наразы болды. Бұны селжұқ көсемі пайдаланып, Янгикенттегі оғыз билеушілеріне қарсы көтеріліс жасап, Жентті басып алды, бірақ көп ұзамай олар Женттен қуылды. Әли-хан мұрагері Шахмәлік билеген кезде мемл. күшейіп, 1041ж Хорезмді жаулап алды. 2 жылдан кейін ол селжұқ қолынан қаза тапты. Оғыз мемлекетінде рулық-тайпалық қатынастар ыдырап, патриархалдық-феодалдық орнады. Әскербасы-сюбашы, оның орынбасары-күл-еркін. Оғыздар пұтқа табынып, шамандарға сиынды.