89. Экономиканы тұрақтандыру бағдарламасы.

Қолөнер дамыды. Адамдар темір балқытып, одан қару, еңбек құралдарын жасады. Балшықтан әртүрлі ыдыстар істеді. Қаңлылар арасында табиғатқа, ата-баба аруағына табыну сияқты діни ұғымдар болған. Олар табиғаттан тыс күштерге сеніп, үй жануарларын құрбандыққа шалған. Аспан әлемі жыл санаудың негізі болды. Зерттелген жерлеу ескерткіштерінің ірісі- Мардан-күйік қорымы.

8.Ұлы Жібек Жолыныңбағыттары мен трассалары.

Қазақстан жерінде ҰЖЖ Батыстан Шығысқа қарай, Ташкент және Турбат арқылы Испиджабқа және Сайрам қалаларына дейін созылды. Испиджабтан құлдар, қару-жарақ, қылыш, ақ маталар, мыс және темір шығарылды. Тараздан Шығысқа қарай жол Құланға дейін созылды. 10-12 ғғ ЖЖ Іле даласының Оңт.Бат-тан-Солт.Шығ-қа дейін өткен. ҰЖЖ негізгі трассасы – Оңт.Қаз. және Жетісу болды, одан солт. Пен шығ-қа қарай көптеген жолдар таралды. Ол жолдар Орт. Және Шығ.Қаз-ң Дешті-Қыпшақ даласына дейін созылған. Кейін бұл жер Сарыарқа атағына ие болды. Бұл жерде дала жолдары өтті, ол арқ. Көшпенді-атты тайпалар көшіп-қонып жүрді.

10.Түрік қағанаты.(552-603ж)

546ж Алтайдағы бір соғыста 50 мың үй теле тайпасы жеңіліп,олардың қалдығы түріктерге қосылды.Түрік атауы алғаш рет Қытайдың 542ж шежіресінде кездеседі.552ж Бумын аварларға(Жуан-жуандарға) қарсы шығып,жеңіп,Түрік қағанатын құрады.Ол 553ж өлді.,оның ұлы Мұқан қаған кезінде Түрік қағанаты орта азияда саяси үстемдікке жетеді. 561-563 ж түріктер Иранмен эфталиттерге қарсы одақ құрып, 564ж Иран шахы Хұсрау Ануширван олардың әскери маңызды аймағы Тоқарыстанды тартып алды. Эфт-рдің негізгі қолын 587ж түріктер Бұхар түбінде талқандады. 568ж соғдылық көпес Маниах түрік қағанатының елшілігін Константинопольге бастап, Византиямен сауда келісімі жасап, Иранға қарсы әскери одақ құрды. Иран түріктерге жылына 40000 алтын мөлшерінде салық төледі. Естеми қаған мен оның ұлы Түріксанфа кезінде мемлекет ішкі соғыстар мен әлеуметтік қарама-қайшылықтардан әлсіреп, 603ж қағанаттан Батыс түрік қағанаты бөлініп шығып, Шығыс Түркістаннан Әмударияға, Еділ бойы мен Солт. Кавказға дейінгі жерді алды.

Байқалдан Тибетке дейін, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ өзенінің орта ағысына дейінгі жерлер. Бірақ ғұн державасы әлсіз болды. Б.з.б. 1ғасырда ол ыдырый бастады. Оның негізгі себептері – мемлекет ішіндегі қайшылықтар. Б.з.б. 40ж ғұндар оңтүстік пен солтүстікке бөлінді. Оңтүстіктегілер Қытай құрамына еңді. Ал солтүстіктегілер өзінің тәуелсіздігін сақтай отырып, Орта Азия тайпаларымен одақтасып, Батысқа көшіп кетті. Бірақ олар Қытайлықтардың қысымында болды да, Тянь-Шаньға кетуге мәжбүр болды. Кангюйлермен қарым-қатынас жасады. Бұл ғұндардың Қазақстан мен Орта Азия территориясына көшуі болған. Ғұндар – көшпелі тайпалар(көшпелі мал шаруашылығы, металлургия, керамика, Қытаймен сауда). Б.з.б. 1ғ оңтүстік ғұндарды Қытайлықтар ығыстырды да, олар Батысқа қарай жылжыды. Ғұндардың қысымынан көптеген тайпалар Орталық Қазақстан, Сырдарияның солтүстігі және Арал мен Каспий теңіздерінің маңына қарай келе бастады. Бұл процесс 300 жылға созылды. 2-5 ғ-ға дейін бұл “халықтың ұлы қоныс аударуы болды”. Аттиланың басшылығымен олар Рим империясына шабуыл жасады. Ғұндар бұл аймақ тұрғындарының құрамын өзгертті. Бұның бәрі түрік тайпаларының үстемдігін орнатты.

7. Қ аумағындағы ертедегі мәд-т (сақ, үйсін, қаңлы)

қола дәуірінде Қ-ды мекендеген тайпалар елді менкендер, таспен шегеленген қабірлер, кеніштер мен жартас бетіне салынған суреттер сияқты археолгиялық ескерткіштер қалдырған. Бұлардың бәрі Андронов мәдениеті деп аталады. Бұл атау 1914ж. 1-ші ескерткіш табылған жер- Оңт. Сібірдегі Андронов қолысының атына байланысты. Андр. мәдениеті Еуропа мен Азиядағы ең ірі қола дәуірі мәдениеттерінің бірі болып саналады. Андр. мәдениетінің негізгі орталықтарының бірі- Орт. Қаз-н. Бүгінгі күні ғалымдар бұл өңірден қола дәуіріне жататын

тен астам жексенбілік мектеп\р жұм.іст.жүр.Онда бала\р мен жасөспірім\р 23 ұлт\қ тілді үйренуде. 2004ж.жұмыстың 5 бағыты белгіленді:

1.Этносаралық шиеленіс\р\ң алдын алу.

2.Ассамблея\ң “Мәдени мұра”мемл\к бағдарламасында ролін анықтау.Мәден\ті түлету-біз\ң ортақ ісіміз.

3.Келесі жыл- б9л Ресейдің Қазақстандағы жылы.

4.Тың игерудің 50 жылдығын атап өту,ауыл шаруашылығын дамытуды көпте\

ген хал. өкіл\рі зор үлес қосады.

5.Астана Ұлттар Сарайын ж\е мәден\р мен дін\р сарайын салу.Бұл хал\р\ң

өзара ықпалдасуы\ң бір орталығына айналуы керек.

“Бейбітшілікті қаласаң-әділдікті сақта”-деген Гаагадағы Бейбітшілік сарайында

ойып жазылған тұжырым бізге өте жақын.

91.Казакстандагы когамдык саяси козгалыстар мен саяси партиялар.

Казакстандагы орын алган кайта куру, жанару жэне демократияландыру процестерi республиканын саяси эмiрiне елеулi эсерiн тигiзген кэппартиялыктын калыптасуымен сабактас журiп отырды. Кэппартиялыктын тууын, калыптасуымен сабактас журiп отырды. Кэппартиялыктын тууын, калыптасуын, дамуын мезгiл жагынан бiрнеше шартты кезенге бэлуге болады. Осы кезендердi талдауга этудiн алдында аса манызды бiр мэселенiн басын ашыпалган жэн. Ал 20-30ж.ж. «Алаш»,»Уш жуз», «Ерiк», партиясынан кейiн Азаттык, Бостандык, Еркiндiк, Тэуелсiздiкке талпыну казак когамында токтап калды ма деген суракка жауап iздеу. Экiмшiлдiк-эмiршiлдiк жуйенiн коммунистiк идеологиядан ауыткудын эзiн соншалыкты аяусыз басып шаншып отыруына карамай казак зиялылары арасында кенестiк режимге наразылык турлi уйымдар, уйiрмелер, тiптi партия куруга талпыныс эр жылдарга кылан берiп отырды. Айталык, Улы Отан согысынын бастапкы жылдарында Караганды зиялылары арасында уйымдастырылган «Жас калам» эдебиетшiлер уйiрмесi тек тiл, эдебиет, мэдениет, энер проблемаларын гана емес, олардын кулдырауынын саяси себептерiне де кэнiл бэлген сиякты. «Елiн суйген ерлер» партиясынын жумысы 1951ж. жазда активтiк байлык ултшылдык мудделердi жузеге асыруга талпынганы «Есеп»