1. Аэрофототүсіріс туралы негізгі мағлұматтар.

Аэрофототүсіріс-бұл баулы түсіріс, фотографиялық және фотограмметриялық жинақ кезіндегі жұмыстар.Қорытындысы кезінде жергілікті жердің аэронегативі мен аэротүсірісін, басқа да көмекші материалдарын аламыз. Фотозертханалық жұмыстар экспонирлі аэроқабықты фотоөңдеуден тұрады.Түйіскен басылымдарды және аэротүсірістің шашылмалы монтажын репродукциялап дайындауан тұрады. Фотограмметриялық жұмыстар аэрофототүсіріс жұмыстарының сапасын бағалау және шашылмалы монтажды дайындау кезіндегі аэрофототүсіріс жабдықтарын тіркеу жұмыстарынан тұрады.

Аэрофототүсіріс суреттің дайындалу шарттарына және метрлік талаптарға сәйкес әдетінше басқа да суреттерден ерекшеленеді.Осы ерекшеліктер суреттің өлшеу сапасына байланысты жоғарғы талаптарды қамтамасыз етеді, жергілікті жердегі бөлшектердің аз қарама қарсылығы және үлкен градациялы оптикалық мінездемелердің бар болуы. Сапалы суреттерді алу үшін осы шарттарды білу керек. Суреттің сапасына объект және аэрофотоаппарат арасындағы атмосфералық қабат көп әсер етеді. (АФА) Аэрофотоаппарат экспозициялау кезінде әр түрлі орналастырулардан сынақталады және әр түрлі тербелмелі әрекеттерге ұшырайды.

Емтихан билет №23

1.Аэрофототүсіру жұмыстарының талаптары

Топографиялык мақсаттар үшін тар жолды бір маршрутпен толықтырылатын аэрофототүсірістерді маршрутты деп атайды. Маршруттың көптеген түрінде көпмаршрутты немесе алаңды деп атайды.

Түсіріс кезіндегі экспозиция арасындагы уакыт интервалын есептеу екі бірдей жер аралас түсіріс кылып бейнеленуі керек. Аэрофототүсірісті орындаганда бойлық жабылыс 60%-тан кем болмауы тиіс. Сонда гана маршруттың екі бірдей көршілес түсірістерінде гана емес, бір түсірістерден кейін да орналаса алады.Үш түсіріс арасындагы жабылысты үштік жабылыс түсірісі деп аталады.

Екінші және келесі маршруттарды жасаганда көршілес жаткан маршрут арасында да жабылыс болуы тиіс.Оны кесе орналаскан жабылыс деп атайды. Егер де кесе орналаскан жабылыс 50% кем болса, онда араласжатқан маршрутгар гана жабылады.

2. Сандық аэрофотоаппарат

Кадрлар көпматрицалық аэрофотоаппараттар ттопографиялық және арнайы карталарды, 1:500 – 1:50000 масштабты қалалар карталарын жасау және жаңартуға бағытталған фотограмметриялық жұмыстардың барлық түрлерін жасауға арналған. Көру бұрышы 57^о кадр форматы 24х1,2 мың пиксель, қолдану биіктігінің диапозоны 1500 м-ден (5 см/пиксель) 8000 м-ге дейін, толық түсті бейне (raw-12), суретке түсірудің ең аз интервалы 0,5 сек. Аэрофотоаппараттар өз кластарында жоғарғы өнімділікпен ерекшеленеді – шығу бейнесі 200 Мбайт/сек жылдамдықпен жасалады, бұл кезде 60-90% жабылумен ұшу биіктігінің 0,9 бөлігінде 0-900 км/сағ жылдамдықпен жұмыс жасауға мүмкіндік болады. Суретке түсіру нәтижелерін өндеу кез-келген кең таралған пакетпен жасалынады, мысалы, Leica Geosistems фирмасының LPS 8.7+Orthobase

3. Фотосуреттердің стереофотограмметриялық өлшеудегі тәсілі

Стереофотограмметриялық түсірістердегі суреттері, стереопарадан алынған суреттер мен стерескопиялық модельдерді арнайы стереоқұралдарда жасалады: түсіріс стереоскопы, стереокомпоратор, унииверсалды стереограмметриялық құралдар, монокомпоратор және т.б.

Стереопарадағы суреттерді өлшеу, бастысы стереоскопиялық тәсіл. Монокомпораторлы өлшеу тек жалғыз сурет бойынша жасалынады.

Бірақ монокулярлық өлшеу кезінде екі немесе одан да көп суреттерді өндеу кезінде нәтиже стереофотограмметриялық формуласы бойынша есептелгеннен соң стереопаралық өлшеулерді стереофотогрмметриялық болып табылады. Өйткені өндеу кезінде өлшеу нәтижесін математикалық сетреофотогрмметиялық құралды пайдаланады.