
- •1 Тарау. Жалпы фармакология...............................................................11
- •2 Тарау. Жалпы рецептура.....................................................................32
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер...............48
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер. Холинорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •5 Тарау. Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсерлі дәрілер.................................137
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті........................157
- •8 Тарау. Гамқ (гамма-аминомайлы қышқылы) рецепторларына
- •8.3.2.Дофаминергиялық дәрілер.........................................................209
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер................................................224
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер..........................................................292
- •«Фармакология» анықтамасы
- •Фармакология тарихы
- •Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыты
- •1 Тарау. Жалпы фармакология.
- •Фармакокинетикалық кезең
- •Дәрілердің енгізілу жолдары
- •1.1.2. Дәрілердің сіңірілуі
- •1.1.3. Дәрілердің таралуы
- •1.1.4. Дәрілердің өзгеруі
- •1.1.5. Дәрілердің шығарылуы (экскреция)
- •Дәрілердің фармакокинетикалық өлшемдері
- •Негізгі фармакокинетикалық өлшемдер.
- •Фармакодинамикалық кезең
- •Фармакодинамика мен фармакокинетиканың арасындағы байланыс
- •1.3.1. Сурет Дәрі мен жүктілік
- •1.4. Дәрілердің негізгі ықпалдары
- •1.5. Дәрілердің жанама әсерлерінің көрінісі
- •1.6. Фармацевтикалық кезең
- •2. Тарау Жалпы рецептура
- •2.1. Қатты дәрілік түрлер
- •2.2. Жұмсақ дәрілік түрлер
- •2.3. Сұйық дәрілік түрлер.
- •2.4. Егуге арналған дәрілік түрлер
- •2.5.Аэрозоль және басқада дәрілік түрлер.
- •Жеке фармакология
- •І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер.
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •Жергілікті жансыздандырушылар
- •3.1.1. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (кокаин, бензокаин, тетракаин, лидокаин, бумекаин)
- •3.1.2. Инфильтрациялық жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, бупивакаин, тримекаин)
- •3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, тримекаин, бупивакаин, артикаин)
- •Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.
- •3.2.2. Қармаушы дәрілер
- •3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер Холинорецепторларға (холинергиялық) әсер ететін дәрілер
- •4.1. Антихолинэстеразды дәрілер
- •4.1.1 Кесте. Антихолинэстеразды дәрілермен жедел улану (прозерин, фоқ).
- •4.5. Ганглиотежегіштер
- •4.6. Миорелаксанттар
- •5 Тарау. Адренорецепторларға (адренергиялық заттар) әсер ететін
- •5.1. Адреномиметиктер
- •5.2. Адренотежегіштер
- •Симпатомиметикалық және симпатолитикалық дәрілер
- •Симпатомиметикалық дәрілер
- •5.3.2. Симпатолитикалық дәрілер
- •Іі бөлім. Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсері дәрілер (дофаминді, серотонинді және пкринергиялық рецепторлар)
- •6.1. Дофаминергиялық дәрілер
- •6.2. Серотонинергиялық дәрілер
- •6.3. Пуринергиялық дәрілер
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті
- •7.1. Наркозға арналған дәрілер
- •7.1.1. Тыныс арқылы берілетін наркозды дәрілер
- •7.1.2 Тыныс арқылы берілмейтін наркозды дәрілер
- •7.2. Этил спирті
- •8 Тарау. Гамқ (гамма аминомайлы қышқылы) рецепторына әсер ететін дәрілер
- •8.1.Ұйықтататын дәрілер
- •8.1.1. Гамқ (бензодиазепиндерге ұқсас болып келеді) рецепторларының агонисттері
- •8.1.2. Наркотикалық типті әсері бар ұйықтататын дәрілер
- •8.1.3. Әр түрлі топтағы ұйықтататын дәрілер
- •8.2. Қояншыққа қарсы дәрілер
- •8.2.1.Үлкен тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.2. Кіші тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.3. Психомоторлы эквивалент кезінде қолданылатын дәрілер
- •8.2.4. Миаклонуста қолданылатын дәрілер
- •8.2.5. Қояншық статусын шеттетуде қолданылатын дәрілер
- •8. 3. Паркинсонизмге қарсы дәрілер
- •8.3.1. Холинергиялық дәрілер
- •8.3.2. Дофаминергиялық дәрілер
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер
- •Ағзадағы ауыруды жалпыландыратын және басатын механиз
- •9.1. Орталыққа әсер ететін наркотикалық (опиоидтық) ауыруды басатын дәрілер
- •9.1.1. Опиоидты рецепторлардың (табиғи анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.2. Опиоидты рецепторлардың – (жасанды анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.3. Опиоидты рецепторлардың жартылай агонисттері мен агонист-антагонисттері
- •9.1.4. Наркотикалық ауыруды басатындардың антагонистері
- •9.2. Орталыққа әсері ететін наркотикалық емес ауыруды басатын дәрілер
- •9.2.1. Қызуды және ауырсынуды басатын ықпал әсері бар дәрілер
- •9.2.2. Ауырсынуды басатын ықпал әсері бар әртүрлі топтағы дәрілер
- •9.2.3. Әсер ету механизмі аралас ауыруды басатын дәрілер
- •9.3. Шетке әсер ететін ауыруды басатын дәрілер (стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер)
- •Ііі бөлім. Қабынуды тежейтін және иммундық үрдістерге әсер ететін дәрілер
- •10 Тарау. Қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1. Стероидты қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1.1. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының табиғи гормондары
- •10.1.2. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының жасанды гормондары
- •10.1.3. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының фтордан тұратын гормондары
- •10.1.4. Ингаляциялық жолмен қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.1.5. Жергілікті қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.2.1. Стероидты емес қабынуға қарсы қышқылдар тобының дәрілері
- •10.2.1.1 Салицил қышқылының туындысы
- •10.2.1 Пиразолидин туындысы
- •10.2.1.3. Индол сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.4. Фенил сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.5. Оксикам туындысы
- •10.2.1.6. Пропион қышқылының туындысы
- •10.2.2. Стреоидты емес қабынуға қарсы – қышқылдық емес топтар
- •10.2.2.1 Алканон туындысы
- •10.2.2.2. Сульфонамид туындысы
- •10.3. Әртүрлі топтардағы қабынуға қарсы дәрілер
- •10.3.1. Алтын препараттары
- •10.3.2. Жиынақ түзеуші қосылыстар
- •10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин (Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер
- •11.1. Иммуносупрессорлы дәрілер
- •11.1.1. Цитостатикалық дәрілер
- •11.1.2. Глюкокортикоидтар
- •Антибиотиктер
- •Антиденелер препараттары
- •Иммунды белсендіруші дәрілер
- •11.2.1. Эндогенді жолмен алынған полипептидтер және олардың үйлестері
- •11.2.2. Жасанды препараттар
- •Микробтардан алынған препараттар және олардың үйлестері
- •Интерферондар (ифн)
- •Интерферонның индукторлары (интерфероногендер)
- •Интерлейкиндер
- •11.2.7. Иммуноглобулин препараттары
- •11.3. Аллергияға қарсы дәрілер
- •11.3.1. Гистаминге қарсы дәрілер
- •11.3.2. Мес жасушасының түйіршіксізденуіне кедергі жасайтын дәрілер
- •11.3.3. Глюкокортикоидтар (10.1. Стероидты қабынуға қарсы қолданылатын дәрілер тақырыбын қарау)
- •11.3.4. Симптоматикалық аллергияға қарсы қолданылатын дәрілер
- •Пәндік көрсеткіш
Мазмұны
Кіріспе........................................................................................................... 8
1. Фармакология анықтамасы.......................................................................9
2. Фармакология тарихы...............................................................................9
3. Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары..............................................11
1 Тарау. Жалпы фармакология...............................................................11
Фармакокинетикалық кезең.............................................................12
Дәрілердің енгізу жолдары...............................................................13
Дәрілердің сіңірілуі...........................................................................14
Дәрілердің таралуы ..........................................................................15
Дәрілердің өзгеруі.............................................................................15
Дәрілердің шығарылуы (экскреция).............................................. .17
Дәрілердің фармакокинетикалық өлшемдері.................................17
1. 2. Фармакодинамикалық кезең...............................................................17
1.3. Фармакодинамика мен фармакокинетика арасындағы байланыс...21
1.4. Дәрілердің негізгі ықпалдары.............................................................26
1.5. Дәрілердің жанама әсерлерінің көріністері.......................................26
1.6. Фармацевтикалық кезең......................................................................27
«Жалпы фармакология» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар.......27
2 Тарау. Жалпы рецептура.....................................................................32
2.1. Қатты дәрілік түрлер..........................................................................36
2.2. Жұмсақ дәрілік түрлер.......................................................................38
2.3. Сұйық дәрілік түрлер.........................................................................39
2.4. Егуге арналған дәрілік түрлер...........................................................41
2.5. Аэрозольды және басқа түрлер.........................................................42
«Жалпы рецептура» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар............42
Жеке фармакология...............................................................................47
І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер........48
3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер...............48
3.1. Жергілікті жансыздандырушылар...................................................48
3.1.1. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер............51
3.1.2. Инфильтрациялық жансыздандыру үшін
қолданылатын дәрілер.............................................................................54
3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер........56
3.1.4. Мидың өрмек қабықшасының астындағы
кеңістікті жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер.....................57
3.1.5. Эпидуральды және каудальды жансыздандыру үшін
Қолданылатын дәрілер............................................................................57
3.2. Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.......................................57
3.2.1. Тұтқыр дәрілер..............................................................................58
3.2.2. Қармаушы дәрілер.......................................................................59
3.2.3. Сорғыш дәрілер...........................................................................59
3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер................................................................60
«Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер» тақырыбы
бойынша тестік тапсырмалар...............................................................62