18Билет

1)Электрондық кестенің негізгі ұғымдары

Электрондық кесте дегеніміз жолдар мен бағаналардан тұратын кесте түрінде реттелген ақпаратты өңдеу программалары. Электрондық кесте функциялар мен формулаларды пайдалана отырып әртүрлі есептеулер жүргізеді, түрлі факторлардың құжаттарға тигізетін әсерін зерттейді, тиімділеу мәселелерін шешеді, белгілі бір шартты қанағаттандыратын мәліметтер жиынын таңдап алады, графиктер мен диаграммаларды тұрғызады, мәліметтерді статистикалық талдайды.

Місrosoft фирмасының Ехсеl программасы — кестелік процессорлар немесе электрондық кестелер тобына жататын ең кең тараған программалық кестелердің бірі. Бірақ Ехсеl жәй программа ғана емес, оны көптеген математикалық амалдарды, күрделі есептеулерді жеңілдету үшін пайдалануға болады. Ол кез-келген ақпараттың құрылымын реттеудің, сипаттаудың және өңдеудің арнайы моделі. Ехсеl программасы кестелік есептеулерді орындауға, кестеде берілген ақпараттар негізінде әртүрлі диаграммалар құруға, мәліметтер базаларын құрып, олармен жұмыс істеуге және т.б. мүмкіндіктер береді.

Электрондық кестенің жұмыс аймағы жолдар мен бағаналардан (тік және жатық жолдар) тұрады. Ехсеl программасында 65536 жол және 256 бағана бар. Электрондық кестенің негізгі элементі – ұяшық. Ұяшық дегеніміз жол мен бағананың қиылысында тұрған торкөз. Оған мәтін, сан немесе формула енгізуге болады.

Ехсеl программасы енгізілген мәліметтердің формула, сан немесе мәтін екенін оның бірінші таңбасына қарап анықтайды. Егер бірінші символ әріп немесе " " (апостроф) болса, онда ұяшыққа мәтін енгізіледі деп есептеледі. Теңдік "=" белгісінен басталса, онда ол ұяшыққа формула енгізілетінін білдіреді.

Мәтін - кез-келген символдар жиынтығы. Егер мәтін цифрдан басталатын болса, онда енгізуді " символынан бастау керек. Егер мәтін ені ұяшықтың енінен артық болса және оң жақтағы ұяшық бос болса, онда мәтін сол ұяшыққа орналасады. Егер оң жақтағы ұяшықта мәтін бар болса, онда ол мәтін экранда қиылады (бірақ ЭЕМ жадында толық сақталады).

Электрондық кесте ұяшықтарына сандарды =, +, - таңбаларымен бірге енгізуге болады. Егер енгізілген санның ені экрандағы ұяшықтың енінен артық болса, онда Ехсеl санды экспоненциал формада бейнелейді немесе ол санның орнына #### символдарын қояды (бірақ ЭЕМ жадында ол саннын барлық разрядтары толық сақталады).

Ехсеl-де кез-келген арифметикалық өрнек формула түрінде жазылады. Формула "=" таңбасынан басталуы керек. Ол бос орынсыз жазылады және 240 символға дейін енгізе алады. ¥яшыққа С1+Ғ5 формуласы =С1+Ғ5 түрінде жазылады. Бұл С1 ұяшығындағы мәліметке Ғ5 ұяшығындағы мәліметтің қосылғандығын көрсетеді. Нәтиже формула енгізілген ұяшықта алынады.

2)Алгоритмдердің түсінігі, анықтамасы, алгоритмге қойылатын талаптар

Адамзат алгоритмдер және бағдарламалар әлемінде өмір сүреді. Мысалы, физиологиялық үрдістер – бұл адам денесінің жүріс-тұрысының бағдарламаларының күрделі құрамдасқан, мұқият қойылған «библиотекасы». Алгоритмдеу мен бағдарламалау негіздері фундаменталды боп табылады және оларды математиканың негізгі заңдарына жақындататын жалпы сипаттамасы бар.

Компьютерде есепті шығару үрдісі бірнеше қадамнан тұрады:

1)есептің сөзбен берілуі (концептуалды үлгі);

2)есептің математикалық қойылуы (математикалық үлгі);

3)есепті шешу алгоритмін дайындау (алгоритмдік үлгі);

4)алгоритмді бағдарламалау тілінде іске асыру (бағдарламалық үлгісі);

5)бағдарламаны тестілеу және жөндеу.

Бірінші қадамда есеп мазмұны тұжырымдалады, екінші қадамда енгізілетін және шығарылатын мәліметтермен олар арасындағы аналитикалық байланыс анықталады. Ең көп уақыт бағдарламаны тестілеу мен жөндеуге кетеді. Бұл қадамда есепті шығарудың алдыңғы барлық қадамдарында кеткен қателер жойылады. Есеп шығарудың алгоритмін дайындау мен іске асыруға толығырақ тоқтала кетейік.

«Алгоритм» деген сөз арифметикалық әрекеттерді орындаудың ережелерін тұжырымдаған IX ғ. математигі Аль Хорезми атынан шыққан. Бастапқы кезде алгоритмді деп тек қана сандарға қолданатын төрт арифметикалық әрекеттерді орындаудың ережелері деп түсінген. Соңынан бұл түсініктеме кез келген берілген есепті шешуге мүмкіндік беретін әрекеттер тізімі ретінде орындалатын болды.

Алгоритмнің негізгі құрамдары: анықталғандық, нәтижелік, жиымдық, дискреттік.

1-анықталғандық орындалатын нұсқаулар және осы нұсқаулардың саны шекті болу керек;

2-нәтижелік нақты бір қадамнан кейін есептің шешімі алыну керек;

3-жан-жақтылық алгоритм тек бір есепті шешуге емес, осыған ұқсас басқа есептерді шешуге де арналған болуы керек;

4-тиімділік есепті шешудің ең тиімді жолдары қарастырылу керек;

Алгоритмнің түрлері: сызықтық, тармақталушы, қайталанушу.

Алгоритмді жазудың бірнеше әдістері бар: сөзбен, сөзбен және формулалармен, сызбалық, операторлық сұлба тілімен, алгоритмдік тілмен.

19-билет