8. Бөгеуіл түрлері, таралу ортасы

А ддитивті бөгеуілдер деп берілетін сигналға тәуелді емес және берілген сигналмен жиналатын бөгеуілдер деп түсіндіріледі. Аддитивті бөгеуілдерге сызықты өздік бөгеуілдері және күшейткіштердің шығыс тізбегі, сызықты ауыспалы бөгеуілдер, атмосфералық және басқа сыртқы бөгеуілдер жатады. Мультипликативті бөгеуілдер арасында бұл бөгеуілдерге тек қана, сызықсыз бөгеуілдер жатады. Бұндай бөгеуілдер қысқартылып сызықсыз бөгеуілдер днп аталады.

Флуктациялық бөгеуілдер.Флуктациялық сипат трактілерде және байланыс арналарында мнешікті бөгеуілдерге ие. Оларға : жылулық шу, электронды лампы шуы бөлшектік тиімділік пен транзисторлар шуы, бөлшектің тиімді нәтижесінен жылулық және жартылай өткізгіштік шуы кіреді. Флуктуациялық типті бөгеуіл спектрі үздіксіз, ал оның бастапқы фазалары бөлек кездейсоқ құраушылары мен бірқалыпты ықтималды орналасулары

Сызықсыз бөгеуілдер, Арна тұрғызушы аппаратураларының негізгі тораптарымен сызықтық тракты аппаратуралардың нәтижесінде олардың параметрлеріне байланысты ағып жатқан тоқтың немесе берілген кернеудің сызықсыз қасиеттерін қамтиды. Мұндай тораптарға күшеиткіштер, жиілік түрлендүргіштер, ферромагнитті өзекшелерде электірлі сүзгіштер және тағы баска жатады. Сызықсыз қасиеттерімен байланыс арналарының беру жүйесі ЖБА сызықсыз әрекеттің спектрлі сигналдардың тежеуі, бөлек арналар бойынша берілуі, олардың спектрлерінің сызықсыз әрекеттесулеріне пайда болып, топтық тораптардың әлсіз сызықсыз көрсетілуі кезінде, жеткілікті зиян болып келеді. Олар басты кескінде , шу түрінде, кедергі жасайтын сапалы берілісте аналогтық және дискретті болып шығарылады.

Импульсті бөгеуілдер атмосфералық және өндірістік бөгеуілдердің қорек көзі , нашар контактлермен және эксплутациялық- техникалық ұйымдастырулар мен қысқа уақыттағы сызықтық трактының жүктеу күшейткішін тудырады. Одан басқа мпульсті бөгеуіл дискретті сигналдардың берілуі кезінде параллельді тізбек бойынща кернеудің құлау әрекеті 17дБ –ден толқынөмендеу жағдайында өткізгішті өшуі көп бола алады.

ТЖ арналарында импульсті бөгеуілдер мен арналар дидарында бөлек түрткі және ереже бойынша көрнекті кедергі жасайтын әрекет көрсетеді. Бірде дискретті сигналдарды беру арналары бойынша импульсті бөгеуілдер нәтижелі өлшем көрсетіп тұрғандай , қателік саны көрнекті түрде үлкейеді. Қателік саны мпульсті бөгеуіл арқылы 10-20% жалпы саннан қабылданған ақпаратты импульстарды құрайды. Импульсті бөгеуілдер спектрі сызықтық трактіде жеткілікті кең және оның барлық құраушылары когерентті. Егер бұл бөгеуіл дельта функцияға жақын деп санасақ, онда оның спектрін бірқалыпты санауға болады.

Бөгеуілдерді бағалау телефон-құлақ түсінігі, сипаттамасы

Қалыпты сигналдарды қабылдауға кедергі жасайтын, басқа электрлік тербелістерді бөгеуілдер деп түсіндіріледі. Байланыста ішкі және сыртқы бөгеуілдер деп ажыратады. Сыртқы бөгеуілдерге тарату жүйесінде жеке бөгеуілдер сызықты трактылы және арнақұрушы аппаратуралары, сол сияқты сызықсыз бөгеуілдер жатады. Ал сыртқы бөгеуілдерге атмосфералық бөгеуілдер, радиостанциялық бөгеуілдер, өндірістік бөгеуілдер , және ауыспалы әсер ететін праллелді тізбектер аралық бөгеуілдер және тағы басқа бөгеуілдер жатады.Телефонды байланыста кедергі жасайтын әрекет бөгеуілдердің спектрі бөлек құраушылары жжілікке қатысты құлақ пен телефон сезгіштігі бірдей емес, сондықтан бөгеуілдер сол мезетте әсер ететін кернеу мәнімен емес, псофометриялықпен бағаланады. Қаншалықты құлақ пен телефон арасындағы сезімділік үлкен болса спектр жиілігінде 800 – 1200 Гц-ке дейін болады, псофометриялық кернеуде өлшенген бөгеуіл 800 Гц жиілікте кернеу сияқты анықталады. Оның жиіліктік сипаттамасы құлақ пен тнлнфон сезімталдығына сәйкес келеді. 1965 жылы ұсынылған МҚҚТТ сезгіштік сипаттамасы 2.1 – суретте көрсетілген