12.Әр түрлі топ-р мен период-р элемент-р атом-ры-ң валенттік мүмкіндік-рі.

Элемент-ң валенттілігі-ол элемент атомы-ң хим-қ байланыс түзе келіп, басқа атом-р-ң белгілі санын қосып алу қабілеттілігі. Валенттілік, сандық тұрғыдан алғанда, атом-р-ң түзетін хим-қ байланыс-ры-ң санымен анықталады.Сондықтан да элемент валенттілігі-ң таңбасы болмайды, байланыс-р-ң санын «нөл» н/е теріс сан арқылы өрнектеуге болмайды. Элемент валенттілігін рим цифрымен белгілейді. Валенттілігі тұрақты болып келетін элемент-р де бар. Элемент-р-ң басым көпшілігінде айнымалы валенттілік болады.Қосылыстағы элемент-р-ң валенттілігін анықтау үшін валенттілік ережесін пайдаланады: бинарлы қосылыстардың басым көпшілігінде элемент валенттілігінің оның атомдарының санына көбейтіндісі элемент валенттілігінің оның атомдары санының көбейтіндісіне тең. Валенттік ережесі бір элементтің атомы бірімен бірі тікелей қосылатын бинарлы қосылыстар үшін қолданылмайды. Химиялық формуладағы, молекула құрамына енген элемент атомының қанша екендігін көрсететін сандарды индекстер дейді. Ендеше, химиялық формула молекуланың сапалық және сандық құрамын көрсетеді.

13.Ерітінділер, анықтамасы, жіктелуі. Ерітінділердің концентрациялары туралы түсінік,оларды өрнектеу жолдары.

Ерітінділер- еріген зат пен ерікіштен ж/е олардың әрекеттесу өнімдерінен тұратын гомогенді физикалық- хим-қ жүйе-р.Ерітіндіні құрайтын зат-р компонент-р д.а.Еріген зат – ерітіндіде аз мөлшерде болатын зат. Агрегаттық күйі бойынша ерітінді-р сұйық ,қатты және газ ерітінділеріне бөлінеді.Еріткіш-ң табиғатына қарай сұйық ерітінді-рді сулы ж/е сулы емес-рге жіктеуге болады.Еріткіштік– зат-ң еріткіште еруге қабілеттілігі.Ерітінді-ң концентрациясы – ол көлем н/е масса бірлігіне зат н/е масса саны-ң қатынасын көрсететін шама.Ерітінді-р-ң концентрацияларының 5түрі болады: еріген зат-ң массалық үлесі (пайыздық концентрация) ─ еріген зат массасының ерітіндінің жалпы массасына қатынасы:ω═mз\m

молярлы концентрация ─ 1 л ерітіндідегі еріген заттың моль саны,С=n/V[моль/л]

эквиваленттік молярлы концентрация (нормальдік) ─ еріген зат мөлшері эквиваленті-ң ерітінді көлеміне қатынасы,C=n/V [моль/л]

моляльді концентрация ─ еріген зат мөлшері-ң еріткіш массасына қатынасы,b(x)=n/m [моль/кг]

ерітінді-ң титрі ─ грамдап алынған зат массасы-ң ерітіндінің 1 мл қатынасы,T=m/V [г/мл].

14.Электролиттік диссосациялану теориясы, дәрежесі,тұрақтысы.Оствальт заңы.

1887ж Аррениус электролиттік диссосация теориясын құрды.Электролиттік диссосация- ерітінді, балқыма арқылы ток өткізгенде оң ж\е теріс зарядталған ион-р-ң түзілуі. Теория: 1.электролит-рді суда еріткенде ион-рға ыдырайды- диссоциациялану. 2.ион-р атом құрылысы б\ша өзгеше келеді.3.ерітіндімен балқымадағы ион-р-ң қозғалысы ретсіз. 4.электролиттік диссоциация қайтымды процес. Оствальт-ң заңы:ерітінді сұйылтылған сайын ерітіндідегі әлсіз электролит-ң дисс\ну дәрежесі кеми береді.Дис\я тұрақтысы қышқыл-р мен негіз-р-ң күшін сипаттайтын шама.Еріткенде ион-рға толық ыдырайтын зат-рды күшті электролиттер, ал иондарға толық ыдырамайтын зат-рды әлсіз электролит-р дейді. Электролит-р-ң ион-рға ыдырау қабілетін сандық жағынан диссоциациялану дәрежесе (L) ж/е дис-ну тұрақтысы (К) анықтайды. Электролит-ң дис-ну дәрежесі- иондарға ыдыраған молекула-р саны-ң (N₂) жалпы ерітілген молекулалар санына (N_э) қатынасы. Дис-ну дәрежесі процентпен өлшенеді.

15.Күшті ж/е әлсіз электролиттер. Электролиттерді диссоциациялану дәрежесі бойынша былай бөледі: а) α>30-күшті электролит, б) 3<α<30-орташа, в) α<3-әлсіз. Бұларда келесідей жайларды да ескеру керек, олар: диссоциация дәрежесі концентрация мен температураға, электролиттің табиғатына, еріткіштің табиғатына тәуелді болады. Күшті электролиттердің диссоциация дәрежесін өлшеу үшін берілген электролит пен сол заттың шексіз сұйық ерітіндісінің электр өткізгіштіктерін салыстыру әдісін пайдаланады. Бұл шаманың мәні әрқашан да бірден кіші болады екен және оны диссоцацияның емескі(көрінетін-кажущейся) дәрежесі дейді. Бұл шама диссоцацияның шын дәрежесімен бірдей келмейді, ауытқиды. Ал күшті электролит диссоциациясының шын дәрежесі әрқашан да бірге жуық.