6.Орбиталь-рды элетрон-рмен толтыру реті. Энергия-ң кішірею принципі.Паули принципі. Хунд ережесі. Клечковский ережесі. Энергетикалық денгейлермен денгейше-р-ң сиымдылығы.

Орбиталдардың электрондармен толтыру реті:орбиталдарды электрондармен толтырғанда K,L,M,N,O,P,Q Бойынша толтырылады.Деңгейшедегі электрондардың максималды саны 2(2l+1) өрнекпен анықталады.Атомдық орбиталь-р кванттық ұяшық түрінде көрсетіледі, деңгейше-р-ң максималды сиымдылығы:s-2,p-6,d-10,f-14 электрон.Энергия-ң кішірею принципі:атомдағы электронның ең тұрақты күйіне ең кіші энергия мәні бар күйі сәйкес келеді,сондықтан алдымен ең кіші мәндегі қабаттар толтырылады.Паули принципі:бір атом-ң ішінде барлық жағынан ұқсас 2электрон болуы мүмкін емес, атомдағы 2электрон-ң 4квант саны-ң төртеуі де бірдей болмайды.Хунд ережесі:берілген энергетикалық деңгейшедегі электрон-р-ң спин сандарының қосындысы максималды болуы шарт,бұл жағдайда атом тұрақты күйде болады. Клечковский ережесі:электрон-ң берілген екі жағдай-ң қайсысында бас және орбиталь квант сандарының қосындысы(n+l)үлкен болса,соның энергиясы үлкен болады.Егер(n+l) қосынды мәні бірдей бірнеше деңгейшелер болса,онда алдымен бас квант санының кіші мәніндегі деңгейше тола бастайды. Энергетикалық деңгей-ол бас квант саны-ң бірдей мәні бар болатын орбиталь-р-ң жиынтығы н/е біріккен түрі.Бір атомдық орбитальда спин квант сандары қарама-қарсы екі ғана электрон орналасады.Атомдық орбитальдар квант-қ ұяшық түрінде көрсетіледі.

7Иондану энергиясы, электртерістілік, электронға тартқыш-қ.Иондану потенциялы

Негізгі күйдегі бейтарап атомнан бір электронды бөліп алу үшін жұмсалатын энергияның шамасын иондану энергиясы (І) д.а.Иондану нәтижесінде атомдар оң зарядталған ионға айналады.Иондану энергиясы периотарда солдан оңға қарай артады.Негізгі күйдегі бейтарапты атомға электронды қосқанда жұмсалатын н/е берілетін энергияны электронға тартқыштық (E) д.а. Электртерістілік-қосылыстағы басқа атомдармен салыстырғандағы электрондық тығыздылықты элемент атомдарының өзіне тарта білу қабілеттілігі: χ=1/2 (І+Е) Период бойынша элеметтер электртерістілігінің өсуі, ал топшаларда оның азаюы байқалады.Элементтің электртерістілік мәні неғұрлым жоғары болса,соғұрлым атом зарядталған ионға оңай айналады.Электртерістілік мәні ең жоғар элементті-фтор: χ_F=4,00

4.Менделеевтің периодтық заңы мен элементтердің периодтық жүйесі,оның құрылымы.

1869ж Менделеев периодтық заңды ашты:жай заттыңпен элемент қосылыстарының қасиеттері мен пішіндері атом ядросының зарядына периодтық тәуелділікте болады.Кестеде 7 период,8топ бар.Период деп элементтер реттік нөмірінің өсу реті б\ша орналасқан элементтердің көлденең қатары.Топ деп элементтердің тік қатары,элементтерде электрондық құрылым ұқсас болады.Негізгі топшаларға кіші ж\е үлкен периодттардың элементтері кіреді.Қосымша топшаларға үлкен периодтардың элементтері кіреді.Топтардағы элементтердің металдық қасиеттері жоғарыдан төменге қарай күшейеді,ал бейметалдық қасиет әлсірейді.Топ нөмірі қосылыстағы элемент атомының жоғары тотығу дәрежесімен валенттік электрондар санын көрсетеді.Период нөмірі атомның энергетиклық қауызындағы энергетикалық деңгей санын көрсетеді.Әрбір периодта солдан оңға қарай элементтердің металдық қасиеттері әлсіреп,бейметалдық қасиет артады.