Органикалық химия пәнінен 11-сыныпқа арналған теориялық сұрақтар мен олардың жауаптары Сарыағаш – 2010
«Органикалық химия» сөзі қайдан шыққан?
А) Организм деген сөзден.
«Органоген» сөзі не деген мағына береді?
А) Органикалық заттарды құраушылар.
Органогенге қандай элементтер жатады?
А) Азот, фосфор, күкірт, оттек т.б.
Органикалық химияда көміртегі неше валентті?
А)
.
Майды кім қашан алғаш болып синтездеді?
А) М.Бертло, 1854 жылы
Органикалық химия терминің ғылымға енгізген ғалым кім?
А) Берцелиус Й.Я.
Ең алғашқы органикалық зат «мочевинаны» синтездеген ғалым?
А) Ф.Велер.
Органикалық заттардың бейорганикалық заттардан басты айырмашылығы неде?
А) Органикалық заттардың қасиеттері олардың құрамына емес олардың құрылысына тәуелді.
Органикалық заттар жанғанда қандай заттар бөлінеді?
А)
мен
.
Органикалық заттарға химиялық байланыстың қай түрі тән?
А) Ковалентті.
А) Орбиталдар дегеніміз не?
А) Электрон бұлттарының кеңістіктегі тығыздығы ең жоғары аймақ.
Электрон бұлты дегеніміз не?
А) Ядро кеңістігіндегі электрон көп болатын аймақ.
Спин дегеніміз не?
А) Орбиталдарғы электрондар.
Индуктивті әсер дегеніміз не?
А) Молекуладағы
байланыстыр бойымен электрондардың
ығысуы.
Ковалентті байланыс дегеніміз не?
А) Ортақ жұп электрондар арасында түзілетін байланыс
Қазіргі кездегі органикалық заттардың саны қаншаға жетеді?
А) 18 миллионнан астам.
Химиялық құрылыс теориясын ғылымға енгізген ғалым кім?
А) А.М.Бутлеров.
гибридтенгенде
оның пішіні қандай болады?
А) Түзу сызықты
Гибридтенгенде оның пішіні қандай болады?
А) Тригональды (жазықтық).
Химиялық құрылыс теориясының бірінші қағидасы.
А) Органикалық зат молекуласындағы атомдар ретсіз орналаспайды олар өздерінің валенттілігіне сәйкес белгілі ретпен оранласады.
Екі ғана элемент көміртегі мен сутегіден тұратын қосылыстардың саны қалайша өте көп болуы мүмкін?
А) Себебі, органикалық заттардың қасиеті олардың құрамына емес құрылысына тәуелді.
Электрондық формулада бір нүкте «•» нені білдіреді?
А) Бір электронды.
Құрылымдық формуладағы сызықша нені білдіреді?
А) Бір валенттілікті.
Органикалық химияда оттегі неше валентті?
А) ІІ.
Изомер дегеніміз не?
А) Құрамы бірдей, бірақ, құрылысы басқа-басқа заттар. Демек, олардың қасиеттері де басқа-басқа.
Изомердің қандай түрлері бар?
А) Құрылымдық изомерлену және кеңістіктік изомерлену.
Органикалық химияның негізгі заңы не?
А) А.М.Бутлеровтың химиялық құрылыс теориясы
Кеңістіктік изомерияның түрлері қандай?
А) Геометриялық, оптикалық.
Құрылымдық изомерия қалай бөлінеді?
А) Класаралық, көміртегі тізбегі және функционалдық топтар мен байланыстардың орналасқан орнына байланысты.
Көміртегі негізгі күйінде неше валенттік көрсетеді?
А) ІІ.
Көміртегі қозған күйінде неше валенттік көрсетеді?
А) ІV.
Гибридтену дегеніміз не?
А) Әртүрлі электрон бұлттарының қосылып мүлде басқа электрон бұлттарын түзуі.
Гибридтенудің қандай түрлері бар?
А)
байланыс дегеніміз не?
А) Электрон бұлттары бір-бірімен тікелей қаптасатын мықты байланыс.
байланыс дегеніміз не?
А) Электрон бұлттары бір-бірімен параллель тәрізде ұзақтан қаптасатын байланыс.
байланыс мықты ма әлде байланыс па?
А) .
Химиялық байланыстың ұзындығы дегеніміз не?
А) Көрші орналасқан екі элементтің өзара арақашықтығы
Химиялық байланыстың ұзындығының өлшем бірлігі қандай?
А) нм (нонометр).
Бір нонометр неше метрге тең?
А)
.
Радикалдар дегеніміз не?
А) Өзіне сәйкес көмірсутектен бір сутегісі кем қосылыстар.
Радикалдардың номенклатурасы.
А)
жұрнағы
жұрнағына алмасады.
Органикалық химияда не үшін реакцияларда
белгісі емес, сызықша қолданылады?
А) Егер тең белгісі қойылса ол валенттілікті білдіреді.
Жану реакциясы дегеніміз не?
А) Жылу және жарық бөле жүретін реакциялар.
Бос радикал не үшін белсенді болады?
А) Себебі, олардың бір
валенттілігі
бос тұрады.
Карбоциклді қосылыс дегеніміз не?
А) Карбоциклді қосылыстардың циклі тек көміртек атомдарынан құралады.
Карбоциклді қосылыстар қалай жіктеледі?
А) Алициклді және ароматты.
Гетероциклді қосылыс дегеніміз не?
А) Циклдерінің құрамында көміртек атомдарынан басқа атомдар да кіреді.
Көмірсутектер дегеніміз не?
А) Құрамында тек қана екі элемент: көміртек пен сутек атомдары кіретін органикалық қосылыстар
Гомологтар дегеніміз не?
А) Бір-бірінен
тобы арқылы айырмашылығы бар заттар.
Гомологтық айырым дегеніміз не?
А) тобы.
Гомогогтық айырым не деп аталады?
А) Метилен
.
Қаныққан көмірсутектерге қандай көмірсутектер жатады?
А) Алкандар, циклоалкандар.
Алкандар дегеніміз не?
А) Молекула құрамындағы көміртек атомдары өзара тек (дара) байланыстар арқылы байланысқан қаныққан көмірсутектер.
Алкандардың жалпы формуласы?
А)
.
Алкандарда көміртек атомдарының арасында қандай байланыс бар?
А) Тек .
Парафиндер дегеніміз не?
А) Алкандарда тек байланыс болады сондықтан олар реакцияға қиын түседі, осы қасиетін парафиндер деп атайды (екінші мағынасы қатты күйінде кездесетін алкандарды осылай атайды).
Қаныққан көмірсутектерді қанықпаған көмірсутектерден қалай ажыратамыз?
А) Құрамындағы сутегінің санына қарай (немесе жалпы формуласына қарай)
Алкандардың бірінші мүшесін ата.
А) Метан
.
«Парафин» деген сөз қандай мағына береді?
А) Латын тілінен аударғанда purum affinus – ынтықтығы аз.
Алкандардың оныншы мүшесін ата.
А) Декан
.
Метанның радикалы не деп аталады?
А) Метил
.
Алкандарда сөміртегі тізбегі артқан сайын балқу және қайнау температуралары қалай өзгереді?
А) Артады.
Алкандардың радикалының жалпы формуласы:
А)
.
«Гекса» қандай мағына береді?
А) Латын тілінен аударғанда – алты.
Октан саны дегеніміз не?
А) Бензиннің маркасы қанша болса оның құрамында сонша пайыз октан бар деген сөз.
Октан санының бензинге не қатысы бар?
А) Ол бензиннің маркасын анықтайды.
Метанның конверсиялануы дегеніміз не?
А) Метанның оттекпен, су буымен және көміртек (IV) оксидімен әрекеттесуі.
Антидетанатор дегеніміз не?
А) Тармақталмаған көмірсутектердің детонациялануын төмендеткіш қасиеті бар заттар.
Детонация дегеніміз не?
А) Бензиннің қозғалтқышта қопарылыс түзе жануы.
Ұзын бір тізбектен тұратын алкан қандай алкан деп аталады?
А)
(нормаль
алкан).
Алкандарды атағанда ең алдымен неден бастау керек?
А) Ең ұзын көміртек тізбегін анықтап алу керек.
Алканға тән гибридтену қандай?
А)