Планы практычных заняткаў Тэма № 1

1. Рэлігійная літаратура перыяду ўваходжання зямель Беларусі ў склад Кіеўскай Русі. Перакладныя и арыгінальныя царкоўныя кнігі. Апокрыфы. Першыя помнікі пісьменства на тэрыторыі будучай сярэдневяковай Беларусі. (Супрасльскі рукапіс Х-ХІ ст., Тураўскае Евангелле ХІ ст. і інш.).

2. Біблія як помнік літаратуры і сакральны. Час узнікнення Старога і Новага Запаветаў. Аўтарства Бібліі, яе будова, мова, жанравыя асаблівасці. Пераклады Бібліі (паняцці пераклад “эсхаталагічны”, “даслоўны”, “прататыпны”). Тэматычны, маральны и сакральны змест Еваенгелляў і Апакаліпсіса св. Яна Багаслова.

Тэма № 2

1. Першыя рэлігійна-асветніцкія дзеячы на тэрыторыі будучай сярэдневяковай Беларусі.

• Кірыла Тураўскі (каля 1130-каля 1182). Яго жыццёпіс і літаратурная дзейнасць. Маральны пафас, паэтыка слоў Кірылы Тураўскага і прытчы “Пра сляпога і кульгавага”. Роля і значэнне К. Тураўскага ў старабеларускай літаратуры.

• Еўфрасіння Полацкая. Жыццёпіс асветніцы, літаратурная дзейнасць. Аналіз “Жыція Еўфрасінні Полацкай” – першага жыція старабеларускай літаратуры.

• Аўраамій Смаленскі. Жыццёпіс Аўраамія і яго літаратурная дзейнасць як кніжніка і прапаведніка. Аналіз “Жыція Аўраамія Смаленскага” манаха Яфрэма Сірына.

3. пытанні – асноўныя. Іх ведаць дасканала. А таксама да практычных заняткаў па тэме № 2 ведаць:

а) “Аповесць пра Меркурыя Смаленскага”;

б) жыццё і літаратурная дзейнасць Клімента Смаляціча;

в) агіяграфія (абіяграфія) як жанр рэлігійнай літаратуры, яго паходжанне, гісторыя станаўлення ў старабеларускай літаратуры.

Літаратура

1. Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ-перш.палова ХУІІІ ст.ст. Мн., 2003.

2. Гісторыя беларускай дакастрычніцкай літаратуры: У 2 т. – Мн., 1968-1969. Са стражытных часоў да канца XVIII ст.

3. Гісторыя беларускай літаратуры: Старажытны перыяд. – Мн., 1985.

4. Кніга жыцій і хаджэнняў. Мн., 1994.

5. Мікола Нікалаеў. Палата Кнігапісная. – Мн., 1993.

6. Арлоў У. Еўфрасіння Поалацкая. – Мн., 1992.

7. Біблія. Матэрыялы лекцыі. Библейская энциклопедия. – М., 1991.

8. Гісторыя беларускай літаратуры ХІ –ХУІІІ ст.ст. Практыкум. Віцебск.,2003, 2006.

Тэма № 3

Свецкая літаратура Кіеўскай Русі. Летапісанне. Гіпотэзы ўзнікнення летапісання А.Шахматава і Д.Ліхачова. “Аповесць былых часоў” як пачатковы летапіс. Тэматычны і ідэйны змест, патрыятычны пафас твора. Летапісныя апавяданні “Аповесці...”, звязаныя з гісторыяй Полацкага, Смаленскага княстваў, дзе жылі плямёны, якія далі пачатак беларускай народнасці. Легенды і паданні ў “Аповесці”.

Тэма № 4

“Слова пра паход Ігаравы”.

1. Творчая гісторыя і публікацыі помніка. Час напісання, прататыпныя падзеі. Праблема аўтарства “Слова...”, ідэйны змест “Слова...”, манументальнасць вобразаў Рускай зямлі, дружыны, князёў. Сінтэз у “Слове...” язычніцкага і хрысціянскага светаразумення. Вобразы-сімвалы, міфалагічныя вобразы “Слова...”.

2. “Слова...” як гераічны эпас.

3. “Слова...” і Беларусь. Гістарычная Беларусь у “Слове...”. “Слова...” і беларускі фальклор. Пераклады “Слова...” на сучасную беларускую мову.