Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
ВМК_ГБЛ ХІ-XVII стст. (Таранеўскі)_2007.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
699.9 Кб
Скачать

Паэзія хvіі ст.

Асаблівасці барочнай паэтыкі. Кніжна- эпіграматычныя вершы Мялеція Сматрыцкага, Лаўрэна Зізанія, Спірідона Собаля, Іосіфа Палоўкі, Іаіля Труцэвіча. Ананімная эпіграма на герб Магілёва

Польска квітнет лаціною…” (1621) Яна Казіміра Пашкевіча як узор грамадзянска-патрыятычнай лірыкі. Асаблівасці мовы твора.

Ананімныя элегічныя плачы: “Лямант на смерць Лявонція Карповіча” (каля 1620 г.), “Рэха жалю… на смерць Іосіфа Бабарыковіча”, “Надмагільны надпіс Афанасію Філіповічу”. Праблема аўтарства плачаў. Фунеральныя і рэлігійна-палемічныя матывы твораў.

Лацінамоўныя вершы Саламона Рысінскага як узор жанру эпітафіі. Антычныя традыцыі ў паэзіі С.Рысінскага.

Тэарэтычныя погляды і паэтычная практыка М.К.Сарбеўскага. Беларускі перыяд творчасці. Трактат М.К.Сарбеўскага “Пра дасканалую паэзію, або Вяргілій і Гамер” – першае навукова-тэарэтычнае асэнсаванне эстэтыкі барока ў Беларусі.

Рэлігійна-метафізічная і палемічная паэзія Віталія, Андрэя Мужылоўскага, вершы з “Загараўскага зборніка”.

Лабірынт” (1625) – філасофска-публіцыстычная паэма Тамаша Іяўлевіча. Рэлігійны дыдактызм твора і крытыка грамадскіх заганаў. Пераклад польскамоўнай паэмы на сучасную беларускую мову (Р.Барадулін).

Паэты маскоўскай арыентацыі: Філафей Утчыцкі і Андрэй Белабоцкі.

Сімяон Полацкі (Самуіл Сітняновіч-Пятроўскі) (1629-1680)

Вучоба ў Кіева-Магілянскай калегіі і ў Віленскай езуіцкай акадэміі. Педагагічная і асветніцкая дзейнасць у Полацкім Багаяўленскім манастыры.

Беларускі перыяд творчасці паэта. “Акафіст” і “Канон” – першыя вершаваныя творы Сімяона. Вершы на старабеларускай, старапольскай, лацінскай мовах. Вершы-паліндромы, вершы-асіндэтоны, вершы-рэха, акравершы і інш. У паэтычнай спадчыне Сімяона Астролага-дыдактычная, прыродазначая тэматыка ў паэтычнай арыфмалогіі вершатворца (“Чатыры эпохі”, “Сем вызваленых навук”, “Восем цудаў света” і інш.). Вершы-панегірыкі (“Метры…”) ў паэтычнай спадчыне Сімяона. Роля асобы маскоўскага цара Аляксея Міхайлавіча ў фарміраванні рэлігійна-палітычнага, культурнага светапогляду Сімяона. Вершы, прысвечаныя руска-шведскай вайне (“Віншаванне на ўзяцце Дэрпта”, “Вершы на шчаслівае вяртанне цара… з-пад Рыгі”). Сатырычна-дыдыктычныя вершы (“На гультая”, “На п’яніцу”, “На грэшніка”), парадыйнае “Віншаванне… айцу Амфінагену Крыжаноўскаму” і інш.

Маскоўскі перыяд творчасці. Сімяон Полацкі – першы прыдворны паэт Маскоўскай дзяржавы, заснавальнік Заіконаспаскай вучэльні, Верхняй друкарні. Сімяон – ініцыятар стварэння тэатра ў Маскве. Сімяон Полацкі – пачынальнік рускай новалацінскай паэзіі, першы прадстаўнік стылю барока ў літаратуры Маскоўскай дзяржавы. “Вертаград шматкветны” і “Рыфмалагіён” – манументальныя паэтычныя зборнікі. “Псалтыр рыфматворны” – першы вопыт усходнеславянскага паэтычнага перакладу Псалтыра. Прапаведніцкае майстэрства Сімяона Полацкага, зборнік пропаведзіц “Абед духоўны” і “Вячэра духоўная”. Дыдактычныя п’есы “Камедыя прытчы пра блуднага сына” і “Пра Навухаданосара цара і пра трох отракаў”. Роля Сімяона Полацкага ў развіцці сілабічнай паэзіі ўсходніх славян.