Экономикалық теория

Нұсқа 4

1. Қазіргі нарыктық экономиканың коғамдағы пайдалылық рөлі:

1. Шағын орта бизнестің ұлгаюы.

2. Жеке меншік сауда саясатының дамуы.

3. Экономикалық өсуді қатамасыз ету.

4. Өндірушілердің өндірген өнімінің жетістІгі.

E) Адамдардың тәуекелге бармауы.

Ғ) ӨндірушІлер мен тұгынушылар арасындағы байланыс, G) Тұтынушы егемендІк құқығын бұзуы. Н) ӨндІруші егемендік куқығын бұзуы.

2. Индукция ұғымы:

1. Зандар мен категорияларды талдау.

2. Бір адамның қоғамға ұсынуы.

3. Жалпы әдістер бойынша жекеден жалпыға.

4. Эксперимент, гипотеза.

E) Фактілерден теорияны талдап кұрастыру.

F) Жалпыдан жекеге, бүтіннен бөлшекке көшу.

G) Экономикалық теорияны абстракциялық қарастыру. Н) Жеке фактілерден жалпы қорытынды шығару.

3. Нарықтың мэні бұл:

1. Өндірушілердің сатуға ұсынатын тауарларын ақша кемегімен айырбастау процесінде туындайтын экономикалық қарым-қатынастардың жиынтығы.

2. Өндіріс, белу, айырбас, тұтыну және сатумен сатып алу арқылы жүзеге асырлатын ұйымдық-экономикалық қатыстардың жүйесі.

3. Өнімнің накты бағасы.

4. Айырбас айналыс категорияларга өзара тығыз байлансты жэнс Т¥рмыстык деңгейде жай теңестіріледі.

E) Шаруашылықтын құрылымдық бөлімдерінІң мемлекет иелігІнен алыну жэне жекелендіру дәрежесі.

F) Сұраныс пен ұсыныс бағаны қалай анықтайтыны туралы түсінІк.

G) Белгілі бір тауарлар мен қызметтерді сатушылар мен сатып алушыларды бірге қосатын орын.

Н) Табыс пен шығындарды салыстыру негізінде қалыптастыру.

4. Мемлекеттік меншІкке, орталыктан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе:

1. Индустриялды.

2. Басқарушылық-әкімшІлік.

3. Аралас.

4. Барлық ресурстар мен өндіріс факторлар мемлекетгің қолында.

E) Тауарлы.

F) Нарықтық.

G) Әкімшілік-әміршілік.

Н) Дәстүрлі.

5. Нарықтық экономикадағы меншіктің түрлері:

1. Жеке, ұжымдық, қоғамдық.

2. Экономикалық және кү-ҚЫктық.

3. Мүрагерлікке қалдыру құқығы.

4. Қалдык сипатты құқық.

E) Жеке, мемлекеттік, нарықтық. Ғ) Социалистік, капиталистік.

G) Кәсіпорындық, муниципалдық.

Н) Акционерлік, шетелдік, біріккен.

6. Меншік:

1. Табиғи кұбылыс.

2. Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулығы.

3. Өнім өндіруге жалдамалы енбеккерлерді пайдалану.

4. Заттың өзі.

E) Әлеуметтік құбылыс.

F) Адамдардың затты иелікке алуына байланысты бір-бірімен қатынасы.

G) Өндірушілердің тұйықтылығы. Н) Адамның затқа қатынасы.

7. Тауар категориясына дүрыс аныктама:

1. Өндірушінің өзі тұгынатын еңбек өнімі.

2. Қоғамның қажеттілігін қанағаттандьфу касиеті бар зат.

3. Тұгыну құнына ие зат.

4. Айырбас құнына ие тауар.

E) ¥лттық қаржы, қоғамдық табыс.

F) Үлттық өнім, табыс, сауда.

G) Табыс кезі. Н) Еңбек қүралы.

8. Айырбас К¥ны:

1. Тауардың басқа тауарларға айырбасталу қабілеттілігі.

2. ӨндІруге жұмсалған еңбектің өнімі.

3. Төлем құралы.

4. Еңбек қураль¹-

E) Табыс көзі.

F) ¥лттық өнім, табыс, сауда.

G) Тауардың пайдалылығы, адамның белгілі бір қажетгілігін канағаттандыру қасиеті.

Н) Үлттық қаржы, қоғамдық табыс.

9. Егерде баға деңгейі жоғарыласа, ал өндіріс темендесе:

1. Жылжымайды.

2. Жиынтық сұраныс қисығы солға жылжиды.

3. Ұсыныс қисығы жылжиды.

4. Жиынтық ұсыныс кисығы солға жылжиды.

E) Сұраныс қисығы жылжиды.

F) Сұраныс пен ұсыныстың қисыгы бірге жылжиды,

G) Жиынтық ұсыныс қисығы оңға жылжиды. Н) Жиынтық сү_раныс қисығы оңға жылжиды.

10. Сүраныс:

1. Құндық тұрғыдан сұраныс осы қажетті тауарлардың санасын құрайды.

2. Белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға ұсыну.

3. Сатып алушылардың белгілі уақыт аралығында бағасы аныкталған тауарларды сатып алу қабІлеттілігі.

4. Сату мен сатып any арасындағы тепе-теңцікті қалыптастыратын бағалар.

E) Өнімнің нақты бағасының тепе-теңдігі.

F) Барлық шарттар өзгеріссіз болған уақыттағы тауар бағасының өсуі.

G) Сұраныс ақшалай камтамасыз етілген тұтынушының қажеттілігі мен сұраныс төлем қабшеттілігі.

Н) Тауарға баға төмендегенде тұтынушы оны көп мөлшерде сатып алу.

11. Сұранысқа бағадан баска кандай бағасыз факторлар әсерін тигізеді:

1. Сату мен сатып алу арасындағы тепе-тендікті калыптастыратын бағалар.

2. Белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға ұсынуы.

3. Тұтынушылардың саны. Тұтынушылар саны молайған саЙын сұраныс та өседі.

4. Барлық шарттар өзгерІссіз болған уақыттағы тауар бағасының өсуі.

E) Түлынушылардың талғамы: ұнатуы, ұнатпауы, жаңа үлгідегі тауарлар. Ғ) Тугынушылардың табысы. Табыс өскен сайын тұгынушылардын сұранысы да өседі.

G) Өнімнің накты бағасының тепе-тендігі.

Н) Құндық түрғыдан сүраныс осы қажетті тауарлардың санасын кұраЙды.

12. Үдайы өндіріс типтері:

1. Өндіріс процесінің көлемі мен масштабының еселене үзІліссіз қайталануын.

2. Кооперативтік және ү_жымдық.

3. Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын.

4. Материалдық өндіріс саласы өмір сүру, жұмыс істеу үшін қажетті игіліктер.

E) Акционерлік меншік.

F) Жай және үлғаймалы өндіріс.

G) Коллективтік меншік.

Н) Қоғамдық өндіріс.

13. Капиталдың тұріне негізгі жэне айнымалы болып бөлінуіне тән:

1. Тауарлы ақша.

2. Тауарлы.

3. Акционерлік меншік.

4. Ақшалай.

E) Өндірістік.

F) Саудалық.

G) Қарыз.

Н) Коллективтік меншік.

14. Негізгі капитал:

1. Бірнеше өндіріс процесіне катысатын жэне өз құнын жаңа өнімге бөлшектеп ауыстыру.

2. Натуралдық түрі толығымен тұратын капитал.

3. Өндіріс тауары.

4. Өндіріс процесінде құнын өзгертпейтін капитал.

E) Өндіріс процесінде өз құнын толык жоятын және оны жаңа өнімге толық аударатын капитал.

Ғ) Айырбас кұнды өндіру.

G) Қунды қағаз түріндегі капитал.

Н) Қосымша құн өндіру.

15. Жер бағасы жүзеге асады:

1. Жерге ұсыныс аркылы.

2. Жерге сұраныс арқылы.

3. Осы еңбекпен өндірілген өнім ұсынысы мен сұранысы арқылы.

4. Жұмыс ақы деңгейі аркылы.

E) Осы еңбекпен өндірілген өнім ұсынысы арқылы.

F) Еңбек факторы арқылы.

G) Ссудалық пайыз ставкасы арқылы. Н) Бөлу жэне рента өлшемі арқылы.

16. Әлеуметтік жадай деңгейінің экономикалық көрсеткіші:

1. Үлттық табыс.

2. Ж¥Ө.

3. Макроэкономикаға.

4. Жалпы ішкі өнім.

E) Қоғамдық жиынтық өнІм.

F) Микроэкономикаға.

G) Қоғамның өндірген ұлттық өнімі.

Н) Жан басына шақкандағы ұлттық табыс

17. Нарықтық экономикада мына мәселелерді жартылай нарық, жартылай үкІмет шешкен кездегі экономика:

1. Аралас.

2. Өтпелі.

3. Дэстүрлік.

4. Жұмыссыздық пен инфляция.

E) Нарыктық.

F) Әділетті қоғамдық кұрылыс орнату.

G) Командалық.

Н) ӨндІрістің үлғаюы мен экономикалық өсудІ қамтамасыз ету.

18. Макроэкономикалық жағдайында Вальростық жалпы экономикалық теңдігінің есебі бойынша:

1. Нарыктық барлық түрінде жетілген бәсеке күрес болады.

2. Нарықтың барлығында да жетілмеген бәсеке күрес болады.

3. Салалық нарыктрда артықшылык ұсыныс және сұр^аныс- болмайды.

4. Потенциалдық Ж¥Ө-нің көлемі өссе.

E) Нақты жэне потенциялды Ж¥Ө көмегі тең болса.

F) Экономикалық толық жұмыс бастылык жағдайда дамыса.

G) Өндіріс факторларыньщ запастары өзгермейдІ. Н) Тауарларға және ресурстарға баға тұрақты.

19. Жиьштық үсыныс қисығындағы кейнсиандык бөлік:

1. ¥сыныс қисығының өз бойымен жылжуынан көрІнеді.

2. Горизонталды сызықпен берілген.

3. Вертикалды сызықпен берілген.

4. Баганың өзгеруінен үсыныстың көлемінің өзгеруі.

E) Аралық сызықпен.

F) Теріс сызыкпен берілген.

G) Қисық сызықпен берілген Н) Онды сызықты көрсетеді.

20. Нарықтық экономика кемшілігі:

1. Әлеуметтік тенсіздік.

2. Тұтынушының күқы мен мүмкІншілігінің артуы.

3. Тиімді емес өндірілістін ығыстырылуы.

4. Кәсіпкерлік еркіндік.

E) Іскерліктің адам мен табиғатқа экелетІн шығынын ескермеуі. Ғ) Жоғары жү-мыссыздық.

G) Жоғары тиімділікті ынталандыру.

Н) Табысты еңбекке қарай шынайы бөлуІ.

21. Экономикалық циклдардың типтері Дж.Китчиннің «қысқа мерзімді» толқындарының ұзақтылығы (Китчин циклы):

А) 3-4 жьшға дейін.

2. 15-12 жылға дейін.

3. 2- 4 жылға дейін.

4. 17-19-ғадейін.

E) Төрт- бес жыл. Ғ) 40- 60-ка дейін. G) Екі-төрт жыл. Н) 25- 40-қа дейін.

22. Экономикалық цикл фазаларына:

1. Өрлеу.

2. Кетерілу.

3. Дағдарыс.

4. Күйзеліс.

E) Тоқырау. Ғ) Инфляция. G) Стагфлияция, Н) Жандану.

23. Инфляция келесі себептермен байланысты, ең маңыздысы;

1. Толык жұмысбастылық жағдайында ЖҮӨ-ң өсуіне.

2. Ж¥Ө-ң төмендеуіне немесе жоғарлауына.

3. Тауарлар мен қызмет өндіру көлемінің кысқаруы, тауар тапшылығы.

4. Кейбір өндірушідердің монополиялық жағдайда болуы, яғни олардың өзІнің еніміне жоғары баға қою.

E) Ж¥Ө-нің теракты жағдайда болуына.

Ғ) Өндіріс шығындарының өсуі, яғни шикізат, материалдар, жалақы шығындарының өсуі.

G) Ж¥Ө-ң төмендеуіне мемлекеттік бюджетінің тапшылығын. Н) Ж¥Ө-ң есу мерзіміне.

24. Экономикалық өсуді төмендегідей түрде көрсетуге болады:

1. Өндіріс мүмкіндік қисығының бойындағы нүктелердің жылжуымен.

2. Еңбек ресурстарының саны мен сапасының өсуі.

3. Өндірісті үйымдастырумен қатар технологияның жетілдірілуі.

4. Өндіріс мүмкіндік қисығынан тыс нүктелердің жылжуымен.

E) ӨндірІс мүмкіндік қисығының солға жылжуымен.

Ғ) Негізгі капитал көлемінің өсуі және сапалық құрамының жақсаруы.

G) Өндіріс мүмкіндік қисығының оңға жылжуымен.

Н) Өндіріс мүмкіндік қисығының бойындағы бір нүтстеден екінші нүктеге

жылжуымен.

25. Экономикалық есудің қайнар көзі:

1. Экономикалық прогрестің қозғаушы күші.

2. Рухани игіліктерді қамтамасыз ету.

3. Өндіріс факторлары.

4. Сапалық белгісі.

E) Біркелкілік белгісі.

F) Шикізат пен материалдар.

G) Экономикалық белгісі. Н) Экономикалық ресурстар.