VII тарау. Көшпелілердің рухани мәдениеті.

ҚАЗАҚ ДАЛАСЫНЫҢ ДАНАЛАРЫ.

§ 22. Орта ғасырларда қазақ жерінде рухани мәдениеттің дамуы

3303. 960 ж. Қарахандарда исламды мемлекеттік дін деп жариялады: Мұса қаған

3304. Күлтегін батыр қайтыс болды: 731 ж

3305. Інісі Күлтегінді мәңгі есте қалдыру үшін Қоша-Сайдан ойпатына үлкен ескертіш орнатқан қаған: Білге қаған

3306. Білге қаған тұрғызған ескерткіштің мәтінін жазған көне түркі жазба әдебиетінің атасы: Йоллығтегін

3307. «Қорқыт ата кітабы» шамамен жазылды: IX ғ.

3308. Көркем әрі арихи шығарма «Оғызнама» алғашқы кезде ел аузында аңыз болып, жазу үлгісіне түскен: XIII ғасырларда

3309. Қыпшақтар кітабы «Кодекс Куманикус» қашан жазылған? 1303ж

3310. Готикалық көне жазумен XIV ғ. басында (1303ж.) Қара теңіз бойын жайлаған қыпшақтар арасында жазылған шығарма: «Кодекс Куманикус»

3311. Әбунасыр әл-Фараби қай қалада дүние салды? Дамаск

3312. «Даналықтың жауһарлары» шығармасының авторы: Әл-Фараби

3313. Испиджаб (Сайрам) қаласында туған, сопылық поэзияның көрнекті өкілі: А.Йасауи

3314. Ахмет Йүгінекидің туған қыстауы Йүгінеки қай қала маңында болған? Түркістан

3315. Ахмет Йүгінекидің «Ақиқат сыйы» («Хақиқат хадисі») еңбегінің алғашқы үш тарауы арналды: Діни әдет-ғұрыпқа

3316. Ахмет Йүгінекидің «Ақиқат сыйы» еңбегінің төртінші тарауы арналды: Әділетті басшы, қайырымды патша болуға

3317. Ұстаз, ғалым Әбу-л-Хасан әл-Испиджаби өмір сүрген қала: Сайрам

3318. «Жоғары математика кітабына түсініктеме» атты трактатымен белгілі түркістандық ғалым: Жамал ад-Дин Саид

3319. Хорезм, Үргеніш қалаларында білімін жетілдіріп, өзінің туған қаласында оралған ақын: Ғиас ад-Дин Женди

3320. Белгілі әдебиетші, ақын, ойшыл ғалым Хусам ад-Дин әл-Баршынлығы өмір сүрген қала: Баршынкент

3321. 1273-1274 жж. Сырдария бойына сапар шекті: Жамал Қашри

3322. “Ас-Сихахқа арналған таза қосымша” атты еңбектің авторы: Жамал Қашри

3323. Жамал Қашридың атақты еңбегі “Ас-Сихахқа арналған таза қосымша”:

30-дан астам тараулардан тұрған.

3324. 1187 ж. Хорезм өлкесінде туған Сығанақ қаласының көрнекті ақыны:

Шайқы баба

3325. Өмірінің ақырғы жылдары сопылық ілімге ден қойып, Қожа Ахмет Йасауи сияқты қылуетке (жертөле мешітте) күн кешкен ғалым: Шайқы баба

3326. Хорезмдік ойшыл Наджи ад-Диннің сұрауы бойынша, Жент қаласында біраз жылдар тұрған, тіл, әдебиет, хадис пен тәпсір бойынша бірнеше еңбек жазған ғалым: Шайқы баба

§23. Қазақ даласында туған тарихи шығармалар

3327. Мұхаммед Хайдар Дулати дүниеге келді: 1499 ж. Ташкентте

3328. Мұхаммед Хайдардың шыққан тегі: Дулат тайпасы

3329. Мұхаммед Хайдардың әкесі Мұхаммед Хұсайын Мұхаммед Шайбани адамдарының қолынан қаза болды: 1508ж.

3330. Әке-шешесінен ерте айырылған М.Х.Дулатиді өзіне алдырып, тәрбиеледі: Бабыр

3331. Бабырдан М.Хайдарды өзіне жіберуін бірнеше рет сұраған Монғол ханы: Саид

3332. М.Хайдарға түрлі мемлекеттік жұмыстар мен әскер басқаруды тапсырып, өзінің қызына үйлендіріп, оған гурган (күйеу) деген атақ берген Монғол ханы:

Саид хан

3333. М.Хайдар өмірінің соңғы он жылында Кашмир уәлайатында билік жүргізіп, әділ ел басқарушы болды: 1540-1551 жж.

3334. М.Хайдар қарақшылардың қолынан қаза болды: 1551 ж.

3335. М.Хайдардың поэмасы: “Жаһаннама”

3336. Қадырғали Қосымұлы Жалайыри өмір сүрді: 1555-1607 жж.

3337. Қазақ халқының тұңғыш тарихшысы болып есептеледі: М.Х.Дулати

3338. Қадырғали Қосымұлының шыққан тегі: Жалайыр тайпасы

3339. Қадырғали Жалайыридің атасы: Тепшік

3340. Қадырғали Жалайыридің әкесі: Қосымбек

3341. Патша өкіметінің әскер басшысы Д.Чулков Қадырғалиді қолға түсірді:

1588 ж.

3342. 1588 ж. Мәскеуге азамат ретінде аттанған Қ.Жалайыри патша сарайында: 1599 жылға дейін тұрады.

3343. “Мен дүние жүзіндегі неше түрлі мемлекеттерді аралаған, әділ үкім, нақыл сөзге қанық көптеген кітаптар оқыған адаммын”, - деп жазды: Қ.Жалайыри

3344. “Жылнамалар жинағы” мазмұны мен құрылымы жағынан бөлінеді:

үш бөлімге

3345. Қ.Жалайыри: “Сенің шапағатыңа ұшыраған жан өлсе де өкінбес”, - деді:

Борис Годуновқа

3346. Қ.Жалайыридің “Жылнамалар жинағының” 3-бәлімі арналған:

Қазақ хандығының тарихына

3347. Хиуа ханы Ильбарстың (1512-1525 жж.) құзырында қызмет істеген Мұхаммед Достың отбасынан шыққан адам: Өтеміс қажы бек Маулан

3348. Осы уақытқа дейін өлімі аңыз болып жүрген Жошы хан туралы дерек кездеседі: “Шыңғыснамада”

3349. Бердібек ханнан кейін Алтын Орданың оң қанатын Қырымға қарай бөліп әкетті: Мамай хан

3350. Бердібек ханнан кейін Алтын Орданың сол қанатын Сырдарияға қарай бөліп әкетті: Теңіз-Бұға

3351. Әбілғазы Баһадүр хан өмір сүрді: 1603-1664жж.

3352. Әбілғазы Баһадүр ханның әкесі Араб - Мұхаммед Хорезм ханы болған: Жошы ханның ұрпағы

3353. Әбілғазы Баһадүр хан дүниеге келді: Үргеніште

3354. Әбілғазы оқыған медресе: Арысхан медресесі

3355. Әбілғазы Баһадүр хан тарихшы ретінде “Шежіре-йи-тарақиа” (“Түрікмен шежіресі”) еңбегін жазды: 1661 ж.

3356. Әбілғазы Баһадүр хан тарихшы ретінде “Шежіре-йи-Түрік” (“Түрік шежіресі”) еңбегін жазды: 1665 ж.

3357. 1638 ж. Исфахан қаласынан қашып шығып, Арал өңіріндегі қазақтардың арасында болған тарихшы-ғалым: Әбілғазы Баһадүр

3358. 1643 ж. Арал өңірінің қазақтары өздерінің ханы деп жариялайды: Әбілғазыны

3359. 1645 ж. қазақтардың көмегімен Хиуадағы билікті тартып алды: Әбілғазы

3360. Әбілғазының “Түрік шежіресін” баласы аяқтап шығады: 1665 ж.