2.3 Тәжірибелік (семинарлық) сабақтардың жоспары

1 Тәжірибелік сабақ: Қазіргі кезеңдегі экономиканы дамыту сипаттамалары және экономиканы мемлекттік реттеу

Тапсырма 1

Жауап беріңдер қалай аталады:

1. Экономиканың салалар мен кешендеріне, әр түрлі аймақтарына және сфераларға қатысы бар, өндіріс жиынтығы арқылы, іске асырылған еңбек күштерінің және материалды игіліктердің қайта өндіру жүйесі арқылы және нақты территориалды шекара ішіндегі өндірістік қарым-қатыныстар арқылы маңызы ашылатын экономикалық категория;

2. Кеңейтілген қайта өндіріс процестеріне қатысатын және еңбек бөлу жүйесінде біртуысты өнім өндіруде ерекше шарттарымен сипатталатын шаруашылық бірліктердің сапалы біртуыс топтары;

3. Шаруашылық субъекттердің, кәсіпорындардың, әр түрлі салалардың өзара әрекетіне негізделген интернационалдық құрылымдар;

4. Бірдей іс-құлығы мен функцияларына және экономикалық мақсатқа ие болатын институционалдық құрылымдар;

5. Халықшаруашылық кешенді құрастыратын макроэкономикалық элементтерінің қатынасы;

6. Экономикада құрылымдық өзгерістерді туғызатын және мемлекет жағынан реттеу принцип негізінде іске асырылған, макроэкономикалық саясаттың құрамдас бөлігі;

7. Шаруашылық субъекттерге басқару функцияларды тапсыру жағдайымен мемлекеттік өнеркәсіптік кәсіпорындарының өзгеруі;

8. Заңды және физикалық тұлғалармен сату – сатып алу арқылы, үкіметтен меншік мемлекеттік объекттерін өз қолына алу;

9. Ел ішінде өндіргіш күштерін, яғни бөлек саланы немесе өнеркәсіптің өндіріс қуаттарын бөлу;

10. Нарық қалыптасуын қамтамасыз ететін экономикалық институттарының (сауда, кәсіпорынның торабы, делдалдық ұйымдар, несие беретін мекемелер, кепіл беру, көліктік және басқа да фирмалардың) жиынтығы.

Әдістемелік ұсыныстар

Ауызша сұрастыруда және қойылған сұрақтарға дұрыс жауап беруде тиімді дайын болу үшін дәріс материалдарын зерттеу керек. Осы жағдайда келесі ұғымдарға мұқият назар аударыңыздар: «халықшаруашылық кешені», «экономика саласы», «салааралық кешені», «экономика секторы», «экономикалық құрылым», «құрылымдық саясат», «мемлекеттік бөл-шектену», «жекешелендіру», «өндірісті енгізу», «нарықтық инфрақұрылым». Материалды нақты мерзім өткен кезде ұмытпастай және толық есте сақталатындай етіп оқып меңгеру қажет. Берілген тақырыпқа оқу әдебиеттерін ойлана оқуды жүзеге асыру керек.

Негізгі әдебиет 1нег[10-18], 2 нег [25-43].

Қосымша әдебиет 6 қос. [5-12], 9 қос. [24-53].

Бақылау сұрақтары:

1. Сіздің ойыңызша семинардың жалпы мақсаты неде?

2. Семинар тақырыбы бойынша білім базасының логикалық схемасын қалай құруға болады?

3. Теория мен тәжірибенің, талқыланған материалдың әр түрлі бөлшектерінің байланы-сы қандай?

Тапсырма 2

Қалай аталатынына жауап беріңіз:

1. Нарықтық жүйенің функциялаудың құқықтық базасын қамтамасыз ету, өнімді өндірушілер, жеткізушілер және тұтынушылар арасындағы заңды және тиімді қатынастар-дың қалыптасуы;

2. Мемлекеттің дамуының әлеуметтік-экономикалық бағыттарының ғылыми зерттел-ген көзқарастарының жүйесі;

3. Қор болжамының мінезіне байланысты жетістіктері кезінде объекттің мүмкін жағдайы ғылыми зерттелген гипотезасы, сонымен қатар белгіленген мақсаттарға жетудің мерзімдері мен тәсілдері;

4. Күтіліп отырған объекттердің жағдайы болашақта қазіргі жағдайға жетудің бірдей уақыт мерзімі мен тәсілдеріне жетудің моделін құру процесі;

5. Орындаушыға міндетті, заңды күші және адрестік мінезі бар, жоспарлық тапсырмалар бекітілген және олардың орындалуы үшін ресурстарды бөлуге арналған жоспарды барлау процесі;

6. Нақты параметрлер (индикаторлар) түрінде мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуының мақсатын анықтау процесі және бекітілген индикаторларға жетуге мемлекеттік және жанама құруы;

7. Орта мерзімді және ұзақ мерзімді негізге сүйенер мақсаттарды белгілеу және нормативтік әсер етуді әлсіретіп, позитивтік әсер етуді күшейтетін жоспарланған объекттің және жиынның ішкі және сыртқы ортасының мүмкін өзгерісін қарастыратын мақсаттарға жету жолдарын анықтау;

8. Қысқамерзімді және ортамерзімді уақыт кезеңінде ресурстарды анықтау және стратегиялық мақсатқа жетуге бағытталған бөлек операцияларды жоспарлау;

9. Бүкіл мемлекеттік және бөлек аймақтық және салааралық кешендердің әлеуметтік сферасымен экономикалық дамуының бағдарламасын жасау;

10. Жер қойнауын геологиялық зерттеу үшін жер қойнауын пайдалану, іздеу, кенорынның пайдалы қазбаларын бағалау, құрылыс, жер қоры құрылымын пайдалану кезінде мемлекет және экономикалық субъектілердің арасындағы қатынастар.

Әдістемелік ұсыныстар

Ауызша сұрастыруда және қойылған сұрақтарға дұрыс жауап беруде тиімді дайын болу үшін дәріс материалдарын зерттеу керек. Осы жағдайда келесі ұғымдарға мұқият назар аударыңыздар: «жоспарлау мақсаты», «директивтік жоспарлау», «индикативтік жоспарлау», «стратегиялық жоспарлау», «тактикалық (оперативтік) жоспарлау», «әлеуметтік-экономи-калық дамуды бағдарламалау» және «жер қорын пайдалану қатынастарын мемлекеттік реттеу». Материалды нақты мерзім өткен кезде ұмытпастай және толық есте сақталатындай етіп оқып меңгеру қажет. Берілген тақырыпқа оқу әдебиеттерін ойлана оқуды жүзеге асыру керек.

Негізгі әдебиет 3 нег [8-22].

Қосымша әдебиет 7 қос. [11-24].

Бақылау сұрақтары:

1. Сіздің ойыңызша семинардың жалпы мақсаты неде?

2. Семинар тақырыбы бойынша білім базасының логикалық сұлбасын қалай құруға болады?

3. Теория мен тәжірибенің және талқыланған материалдың әр түрлі бөлшектерінің байланысы қандай?