Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар

Берілген тәжірибеде оқушылар ауырлық күшінің әсерінің астындағы біркелкіжылдамдық қозғалысының және азат жығылудың жылдамдығын есептеп үйренеді.

Есептеулер мен өлшеулердің нәтижелері

3 сур.

h(t²) тәуелдік графигінің түрі

Азат жығылудың жылдамдығына сәйкес келетін 10 м/с² осы графиктің еңіс коэффициентінің есептік мағынасы 5 м/с². Кестеліктен өлшенгеннің мағына өзгешілігі шамамамен 2% құрайды.

Тұрақты күш әсерімен дене қозғалысын зерттеу

ФЗ.10-11 01.2

Деңгей: негіздік ( 10 сынып)

Оқу үшін тақырып: Механикалық қозғалыс.

Мақсаты: Біркелкіжылдамдық қозғалысыңы заңдылықтарын үйрену.

Қолданылған ұғымдар: біркелкі және біркелкіжылдамдық қозғалысы, жылдамдық, жылдамдату, күш, Ньютонның ІІ заңы

Жабдықтар:

№	Атауы	коды	Мөлшері
1	Өлшеуге арналған арбаша	11060.00	1
2	Жай арбашаға арналған кішкене жалау	11060.10	1
3	Тіреуші болт	03949.00	1
4	Жібек жіп	02412.00	1
5	Жүктерге арналған ұстағыш, 1 г	02407.00	1
6	Жүктер 1г	03916.00	4
7	Жүктер 10г	02205.01	4
8	Жүктер 50г	02206.01	3
9	40 мм диаметрлі блок	03970.00	1
10	Блоктарға арналған ұстағыш	02263.00	1
11	2 -1 таймер	13607.99	1
12	Фотоворота	11207.20	2
13	Фотоворота үшін адаптер	11207.22	2
14	Сым, қызыл, 32 А, 1000 мм	07363.01	2
15	Сым, сары, 32 А, 1000 мм	07363.02	2
16	Сым, көк, 32 А, 1000 мм	07363.04	2
17	Рельс, 500 мм	11302.00	1
18	Рельс, 500 мм	11303.00	1

Қондырғы

Азат жығылуды зерттеу үшін арналған қондырғының жалпы түрі.

1 сур.

Суретке сәйкес рельстің екі бөлігін қосыңыз, қондырғыны уақытты өлшегіштің жанына орналастырыңыз. Арбашаға кішкене жалауды қосыңыз, ол арбаша қозғалғанда фотоворотаның жарықсезгіш элементіне жарықтың түсуін бөледі. Арбашаға тіреуші

Тұрақты күш әсерімен дене қозғалысын зерттеу

ФЗ.10-11 01.2

болтты бектіңіздер. Бұл болттың көмегімен

50 г массалы жүкті арбашаға бекітіңіздер.

Орнынан жылжытылған арбашының нақты

біркелкі қозғалыс жасауы үшін рельстің

осындай еңісін тандаңыздар. Фотоворотаны

таймерге қосыңыздар. Бірінші фотоворотаны

рельстің басынан 8.2 см арақашықтықта

қойыңыздар. Бұл жағдайда кішкене жалау

арабашаның қозғалысты бастау мезетінен

бастап фотоворотаның жарықсезгіш

элементіне түсетін жарық шоғын кесіп өтеді.

Timer 2-1 аспабының сөңдіргішін (2) оң ( )

қалпына, (6) ауыстырып қосқышты

• солдан үшінші қалыпқа (2 сур. қар.)қойыңыздар. Бұл жағдайда аспап бірінші және екінші қақпа арасындағы бөгетті өту уақыттың өлшейді. Осы уақыт арбашаға екі қақпа арасындағы арақашықтықты өту үшін қажет. Екінші қақпаны бірінші қақпадан 50 см арақашықтыққа қойыңыздар.

Рельстің соңына блокты бекітіңіздер. Рельсті үстелдің шетіне бекітіңіздер. Жіптің бір шетіне арбашаның тіреуіш болтын байлаңыздар, ал екінші шетіне жүктерге арналған ұстағышты байлаңыздар. Жіпті блок арқылы жіберіңіздер. Арбаша екінші фотоворотаны өткеннен кейін жүк еденді осы мезетте ғана тиетіндей жіп ұзындығын таңдаңыздар. Рельс және арбаша осі жіптің бағытына параллель болуы керек. Рельстің әр нүктесіне арбашаның қозғалысы басталғаннан кейінгі анықталған уақыт сәйкес келуі үшін арбашаны әр кез бір нүктеден жіберіңіздер. Арбашаны бастау сәтінде итермеңіздер! Арбаша жіптің басқа шетінде бекітілген жүк әсерімен қозғалуға тиісті.