3. Дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысым – саптаудың мөлшерін анықтау үшін үшінші әдісті қолданбайды?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Қатты дененің және сұйықтықтың мөлшерін өлшеу |
ФЗ.7-9. 01.3 |
Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар
Оқушылар үш әртүрлі денелердің мөлшерін анықтауға тиісті. Олар мөлшердің бірлігі үшінші дәрежелік метр туралы ( м 3) және " литр" ұғымымен таныстырылған болуы тиіс.
Суға толы өлшеуіш цилиндрге қатты денелердің бату барысында, бастапқы және ақырғы судың арасындағы деңгейлерімен айырманы есептеп шығарып, денелердің көлемін анықтауға болады.
Су деңгейлерінің арасында айырма өсу кезінде, бұл әдістің дәлдігі тар цилиндрларды қолдануында өседі.
Дененің сумен ағызатын сауытқа батыру және ығыстырылған судың массасын өлшеу әдісі (мениск!) таразының дәл шкаласының арқасында нақты нәтижелер береді.
Штангенциркульдің көмегімен өлшенген дұрыс пішінді дененің көлемін анықтау үшін олардың ұзындығынан, енің және биіктігін есептеу әдісі дәл болып табылады.
Ескертпе
Мениск үшін су деңгейін бет деңгейінің ортасында анықтау керек.
- Әр өлшеу алдында мензурка (100 мл) құрғақ болуы тиіс.
Есеп-қисаптар және нәтижелер
Батыру тәсілі
Градусталған цилиндр V0 = 35 мл
1 кесте
Дене |
V1, мл |
V = V1 – V0, см3 |
Темір кесек |
42,0 |
7,0 |
Алюминий кесек |
41,5 |
6,5 |
2. Ағызатын сауытпен әдіс
Мензурка, бос m0 =16 г
2 кесте
Дене |
ml, г |
Vсуды = Vдене, см3 |
Темір кесек |
22,0 |
6,0 |
Алюминий кесек |
21,5 |
5,5 |
Дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысым - саптау |
38,5 |
22,5 |
3. Мөлшерді есептеу
3 кесте
Дене |
a, см |
b, см |
c, см |
V, см3 |
Темір кесек |
1,0 |
1,0 |
5,9 |
5,9 |
Алюминий кесек |
1,0 |
1,0 |
5,8 |
5,8 |
Көлемнің мүмкін ауытқылары үшін: екі кесек - ± 0,2 см3
қысқыш - ± 0,5 см3
1. Әртүрлі әдістермен алынған нәтижелерде ерекшеліктер бар ма? Егер болса оларды қалай түсіндіруге болады?
Қатты дененің және сұйықтықтың мөлшерін өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 01.3 |
Барлық өлшеу үш әдісі ереже сияқты әр түрлі нәтижелерді береді . Цилиндр ішіндегі су деңгейін өлшеу барысында пайда болатын қиындықтар үшін, ағызатын сауыт әдісінен алынған нәтижелеріне қарағанда, иммерсион әдісінің нәтижелері дәлдіктен азырақ болады.
Әрі қарай математикалық мөлшерді есептеу және штангенциркульдің көмегімен жасалынған әдіс ең дәл болып саналады.