Жұмысты орындау тәртібі

Сур.3 Сур.4

• 3 сур.көп каналды өлшеуіш құрал көрсетілген сымдарды қалай құралға жалғауға болатының , оны кернеуді өлшеуіш ретінде пайдалануға болатының көрсетеді(вольтметр). Вольтметрді тіркеуге келтіру: 10В өлшеу шегін қойыңыздар.( тұрақты кернеу түрі,V-). Қызыл сымды (+)таңбалау бар құралдың ұяшығына, ал көкті (-)таңбалау бар құрал ұяшығына қосыңыздар.

• Тоқты (амперметр) өлшеу үшін қолданылатын көп шекті өлшегіш құралға сымдарды қалай қосу керек екенің 4 сур. көрсетілген. Қалыпты тоқты өлшеу үшін шкаланы таңдаңыздар. Қалыпты тоқты өлшеу шегі 300 мА бұл – ұсынылатын шкала.

• 1-2 сур. көрсетілгендей схеманы жинақтаңыздар. Сөндіргішті ажыратыңыздар. Қорек көзіндегі кернеуді реттеушіні «0» күйіне қойыңыздар, тоқ көзін қосыңыздар. Сөндіргішіті тұйықтандар. Тоқ көзінің кернеуді реттеу тұтқасын ақырындап бұраңыздар. Вольтметрдегі кернеу 2 В болуына жету. Тоқ күшін өлшеңіздер және 1 кестеге жазыңыздар.

• Сөндіргішті ажыратыңыздар. Суды төгіп тастаңыздар және кюветаны құрғақтап сүртіңіздер. Электродтарды қайтыа орнына салыңыздар және кюветаға шамамен 2 см ас тұзын себіңіздер. Сөндіргішіті тұйықтандар. 2 В кернеуді қойыңыздар және тоқ күшін өлшеңіздер. Өлшем нәтижелерін кестеге жазыңыздар. Амперметрдің өлшем шегін 30 мА ауыстырыңыздар. Сүзілген суды ақырындап ас тұзына құйып әр кезде амперметр көрсеткіштерін бақылаңыздар. Шкаланың мағына шегіне тіл жеткенде (30 мА) құралдың өлшеу шегін үлкейтіңіздер (300 мА). Амперметрдің көрсеткіштері орнатылғанға дейін шпательмен тұз ертіндісін араластырыңыздар. Бұдан кейін сөндіргішті ажыратыңыздар және аз тұз ертіндісі үшін тоқтын максималды мағынасын 1 кестеге жазыңыздар.

Сұйықтықтардың электрлік қасиеттерін зерттеу

ФЗ.7-9. 04.10

• Ас тұзының ертіндісін төгіп тастаңыздар, электродтар мен кюветаны мұқият жуыңыздар және оларды құрғақтап сүртіңіздер. Электродтарды қайтадан кюветаға салыңыздар. 30 мА амперметрі үшін өлшеу шегін тандаңыздар және кюветаға ас суын құйыңыздар. Сөндіргішті тұйықтандар және қайтадан 2 В кернеумен тоқ күшін өлшеңіздер. Сөндіргішті ажыратыңыздар.

• Кюветаны күкірт қышқылы ертіндісімен толтырыңыздар, амперметрдегі тоқ күшінің өлшеу шегін 300 мА таңдаңыздар. Сөндіргішті тұйықтандар және 2 В кернеуімен күкірт қышқылының ертіндісімен тоқты өлшеңіздер. 1 кестеге осы мағынасын енгізіңіздер. Сөндіргішті ажыратыңыздар.

• Кюветаны және электродтарды жуыңыздар және құрғатып сүртіңіздер.Тәжірибені қайталаңыздар сілті ерітіндісін қолдануымен.Нәтижені 1 кестеге енгізіңіздер. Сөндіргішті ажыратыңыздар. Тоқ көзінің корпусындағы кернеуді реттеу тұтқасын ақырындап «0» күйіне бұраңыздар. Қондырғыны талдаңыздар. Тағы да кюветаны және электродтарды жуыңыздар.

Бақылаулар және нәтижелер

1 кесте

Тәжірибенің №	Кюветадағы зат	І, А
1	Сүзілген су
2	Ас тұзы
3	Ас тұзының ертіндісі
4	Ас суы
5	Қышқыл ертіндісі
6	Сілті қышқылы

1. Жасалған жұмыстан қандай қорытынды шығады? ______________

___________________________________________________________________

2. Сілтілердің және қышқылдардың, тұздардың суда еруіндегі болатын химиялық үрдісті суреттеңіздер, осы заттардың су ертінділері электр тоғын өткізетін қабілетті осының нәтижесінде біле аламыз. ___________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Неге кристаллды ас тұзы электр тоғын өткізбейді, ал су ертіндісі тоқты жақсы өткізеді

___________________________________________

_________________________________________________________________________

4. Неге ас тұзы электр тоғын шамалы өткізеді?___________________________

____________________________________________________________________________

Сұйықтықтардың электрлік қасиеттерін зерттеу

ФЗ.7-9. 04.10