Сұйықтық мөлшерін өлшеу
Су мөлшерін стакан ішінде өлшеңдер:
а) мензурканың бөліну бағасын (ББ) анықтаңыздар;
б) суды стақаннан мензуркаға құйыңдар;
в) судың беті астынан (А) санды жақын штрихты бөліп көрсетіңдер;
д) Vсан= (А + к·ББ) мл формуласымен көлемді есептеңіздер;
е) қателікті есепке алып өлшеу нәтижесін жазып қойыңыздар .
2. Өлшеу цилиндр көмегімен (батыру тәсілі) қатты дененің мөлшерін анықтау
а) қатты денені түгел батыратындай етіп мензуркаға су құйыңыздар;
б) V0 судың мөлшерін өлшеңіздер;
в) қатты денені түгел суға бытырыңыздар;
г) V1 қатты дененің және судың жалпы мөлшерін өлшеңіздер;
д) V= V1 – V0 формуласы бойынша V дененің мөлшерін есептеңіздер;
д) қателікті есепке алып өлшеу нәтижесін жазып қойыңыздар.
3. Құйылатын сауыт көмегімен қатты дененің мөлшерін анықтау
Мензурканың массасын анықтаңыздар (т0).
Құйылатын сауыт бұру астына мензурканы орналастырыңыз.
Құйып шығаратын бұру дәл деңгейіне дейін сауытты сумен толтырыңыздар.
Үш дененің бірін құйып шығаратын сауыттың ішіне толық батырыңыздар.
Сауыттан су селі тоқтағанша, кідіріңіздер.
(т1) суы төгілген мензурканы өлшеңіздер.
Алынған мәліметтерді 2-ші кестеге жазыңыздар. Төгілген судың мөлшерін табу үшін 1 мл су 1 г массасына ие деген фактімен пайдаланып қалыңыздар.
Басқа денелермен тәжірибені қайталаңыздар.
Қатты дененің және сұйықтықтың мөлшерін өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 01.3 |
Әр өлшеу алдында мензурка құрғақ болуы тиіс.
4. Штангенциркульдің көмегімен дұрыс пішінді қатты дененің мөлшерін анықтау
Штангенциркульдің көмегімен дұрыс пішінді екі дененің а ұзындығын, b енің және с биіктігін анықтаңыздар
Алынған нәтижелерді 3 кестеге жазыңыздар.
Есеп-қисаптар және нәтижелер
1. Батыру тәсілі
V = V1 –V0 айырымнан аралап шыға, V екі дененің мөлшерін табыңыздар, нәтижелерді 1 кестеге жазыңыздар.
Өлшеуіш цилиндр V0 = ____________мл
1 кесте
Дене |
V1, мл |
V = V1 – V0, см3 |
Темір кесек |
|
|
Алюминий кесек |
|
|
2. Ағызатын сауытпен әдіс
Судың 1 мл = 1 см3 массасы – 1 г болғаның біле отырып, екі өлшеу айырымынан V екі дененің мөлшерін табыңыздар, мысалы, m = m1- m0 масса айырымынан, нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар.
Мензурка, бос m0 = ___________ г
2 кесте
Дене |
ml, г |
Vсуды = Vдене, см3 |
Темір кесек |
|
|
Алюминий кесек |
|
|
Дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысым - саптау |
|
|
3. V = abc формуласы бойынша мөлшерді есептеу
V = abc формуласы бойынша мөлшерді есептеңдер, нәтижелерді 3 кестеге жазыңыздар.
3 кесте
Дене |
a, см |
b, см |
c, см |
V, см3 |
Темір кесек |
|
|
|
|
Алюминий кесек |
|
|
|
|
Әртүрлі әдістермен алынған нәтижелерде ерекшеліктер бар ма?
Егер болса оларды қалай түсіндіруге болады?
______________________________________________________________________
2. Сұйықтық мөлшерін қалай анықтауға болады?
______________________________________________________________________