Қосымша тапсырма:
Штангенциркульдің шкаласы
Штангенциркулдің нониусы 1/10 мм дейінгі ұзындықты дәл өлшеуге мүмкіндік береді. 9 мм ұзындықты нониустың шкаласына 10 бөліну түсірілген. Егер екі шкаланың нөлдік бөлінулері сәйкес келсе (4сур.), онда нониус шкаласының бірінші бөлінуі негізгі шкаладан 1/10 мм шарықтап кетеді, екіншісі – 2/10 мм, үшіншісі – 3/10 мм және т.с.
Егер нониустың шкаласын былай жылжытсақ, нониустың шкаласының төртінші бөлінуі негізгі шкаланың төртінші бөлінуіне сәйкес орналасса, онда нониустың шкаласының нөлдік бөлінуін негізгі шкалаға біршама 4/10мм жылжытсақ, яғни, өлшенген мағына 0,4 мм үлкейтуіміз керек (3.1 сур. қар.).
3.1 және 3.2 сур. штангенциркульдің шкаласында көрсетілген мағыналарды жазып алындар:
3.1 сур. 3.2 сур.
сур.: 3,4 мм салыстырып оқу
сур.: 6,8 мм салыстырып оқу
Қандай дәлділікпен ұзындықты штангенциркульдің көмегімен өлшей аламыз?
Штангенциркульдің көмегімен 0,1 мм ұзындығын дәлділікпен өлшей аламыз.
Қандай дәлділікпен өлшенетін мөлшердің орта мағынасын есептей аламыз?
Орта мағынаны дәлділікпен 5/100 мм дейін есептей аламыз.
4 Сур.: Нөлдік позиициядағы штангенциркуль
Қатты дененің және сұйықтықтың мөлшерін өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 01.3 |
Деңгей: негіздік (7 сынып)
Оқу үшін тақырып: Физикалық мөлшерлерді өлшеу
Мақсаты: Өлшеуіш цилиндрдің көмегімен қатты дененің және сұйықтықтың мөлшерін өлшеу ептілігіне ие болу.
Қолданылған ұғымдар: физикалық мөлшер, өлшеу, физикалық аспап
Жабдықтар:
-
№
Атауы
коды
мөлшері
1
Кішкене, нониуспен штангенциркуль
03014.00
1
2
Рычаг
03960.00
1
3
Рычагқа арналған тіл
03961.00
1
4
Таразы тостағаны, пластмасса
03951.00
2
5
Шкаламен пластина
03962.00
1
6
Тіреуші болт
03949.00
1
7
Штативтік өзекше, l=250 мм
02031.00
1
8
Штатив жан-жақты (негіз)
02001.00
1
9
Дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысым – саптау
02043.00
2
10
Түрлі таразылардың терімі, 1г – 50г
44017.00
1
11
Резеңке қалпақшамен тамызғыш
64701.00
1
12
Мензурка, 100 мл
36011.01
1
13
Ағызатын сауыт, 250 мл
02212.00
1
14
Өлшеуіш цилиндр, 50 мл
36628.01
1
15
Кесек, алюминий
03903.00
1
16
Кесек, темір
03913.00
1
17
Капрон жіп
02089.00
1
Қондырғы
1 – 9 сур. көрсетілгендей таразыны құрындар.
Сур. 1 Сур. 2 Сур. 3
Таразы тостақаның шкаласымен нұсқағыш – тілі дәл «0» белгісіне тоқтататындай штативке орналастырыңыз (6 сур.).
Сур. 4 Сур. 5 Сур. 6
Қатты дененің және сұйықтықтың мөлшерін өлшеу |
ФЗ.7-9. 01.3 |
Сур. 7 Сур. 8 Сур. 9
Мөлшерді өлшеу алдында дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысқыштардан болттарды бұрап алыныз, өлшеуіш цилиндрді сумен толтырыңыз, әр қайсы кесекке және қысқышқа капрон жіпті байланыз.
Жұмыстың орындалуы