Есеп-қисаптар және нәтижелер

tқұр, 0С құрғақ термометр температурасы	tыл0С ылғылды термометр температурасы	∆t, 0С температура айырмашылығы	φ, % салыстырмалы ауа ылғалдығы
24,0	22,7	1,3	89

1. Айтарлықтай биіктікте ұшатын ұшақтың соңынан ақ іздің болуын қалай түсіндіресіздер?

Су буының конденсация орталығы авиациондық отынның (толық жанбаған отын, күйе бөліктері және т.б.) жану өнімі болып табылады. Сондықтан ұшақ артынан тұман тәрізді із қалады.

2. Метеорологияда абсолюттік және салыстырмалы ауа ылғалдығын қалай анықтайсыздар?

Психрометр кестесі мен психрометрді қолданады. Берілген температурада (психрометрдің құрғақ термометрмен өлшенген) судың қаныққан буының қысымына салыстырмалы ылғалдық туындысын абсолюттік ылғалдық деп анықтайды.

3. Тұманның пайда болуын қалай түсіндіресіздер?

Температураның тез (төмендеу)ауысуында тұманның пайда болуын салыстырмалы ауа ылғалдығының өзгеруімен түсіндіріледі. Су буы аса қаныққан жағдайда, ауада өлшенген артық ылғал ұсақ тамшылар тәрізді болады.

4. Егер жылы бөлмеге салқын сумен стақанды әкелсек, ол су тамшыларымен қаптайды. Неге? Бұл тамшылар уақыт өте неге ғайып болады?

Өте салқын стаканда нақты шық түседі. Уақыт өткелі стакандағы су жылиды да шық буланады.

5. Ыстық күннен кейін әдеттегідей мол шық неге болады?

Ыстық күнде судың ауаға булануы интенсивті түрде болады. Түнде температура күрт түседі, су булары аса қанықандықтан шықтың түсуіне себеп болады. Күндіз ауа температурасы тым жоғары болғандықтан, қанықпаған булардың тығыздығы үлкейеді, түскен шықтың ылғалы мол болады.

Заттың салыстырмалы қызулығын өлшеу

ФЗ.7-9. 03.4

Белгілер үшін

Тұрақты температурадағы көлемнің газ қысымына тәуелділігін зерттеу

ФЗ.7-9. 03.5

Деңгей: негіздік ( 8 сынып)

Оқу үшін тақырып: Газ заңдары.

Мақсаты: тұрақты температурада және берілген газ массасында газ көлемінің өзгерілуі оның қысымы өзгергендегі тәуелділігін тәжірибелі тексереді .

.Қолданылған ұғымдар: температура, қысым, көлем, масса, асқан газ,ылғал.

Жабдықтар:

№	Атауы	коды	Мөлшері
1	Жан-жақты штатив	02001.01	1
2	Штативті өзекше, 250 мм,	02031.00	1
3	Штативті өзекше, 600 мм,	02037.00	2
4	Кіші, нониуспен штангенциркуль	03014.00	1
5	Дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысым - саптау	02043.00	2
6	Өлшеуіш	09936.00	1
7	Өлшеуіш цилиндр, 100 мл, су мен	36011.01	1
8	Ішкі d=7 мм, силиконды түтікшелер	39296.00	2
9	Шыны түтікшелер, d=8 мм, |=250 мм	36701.68	2
10	Шыны түтікшелерге арналған ұстағыш	05961.00	1
11	Барометр	87998.00	Кабинетке 1
12	Резенке тығын, d=7 мм		1

Қ ондырғы

Деңгей

Деңгей

1 сур. 2 сур. 3 сур.

Қысымның азаюы Қысымның көтерілуі

1.(4-6 сур)Жан-жақты штатив негізінен және 600 мм және 250 мм ұзындықты штатив өзекшелерінен құралған қондырғыны жинаңыздар.

2. 600 мм ұзындықты өзекшеге түтікшелерге арналаған ұстағышты бекітіңіздер.

3. Ұстағыштың саңылауларына өзекшеден шамалы жоғары екі шыны түтікшені, силиконды түтікшемен қосылған, және өлшеуіш лентаны ( силиконды түтікшенің ұсынылған ұзындығы – 1,5 м ) бекітіңіздер.

Тұрақты температурадағы көлемнің газ қысымына тәуелділігін зерттеу

ФЗ.7-9. 03.5

4 сур. 5 сур. 6 сур.

4. Екі түтікшені жетерліктей мөлшерді сумен толтырыңыздар (7 сур.) (әр шыны түтікшенің су деңгейі силикондының шыны түтікшесімен байланыс орынынан 5 см жоғары болуы керек).

5. Сол шыны түтікшені резеңке түтікшемен жабыңыздар және екі түтікшенің су деңгейі бір деңгейде қалуына жетіңіздер.

6. Сол түтікшенің басты су деңгейін маркермен шыны түтікшеде белгілеңіздер (8 сур.).

7 сур. 8 сур. 9 сур.