Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар
Бірдей массалы үш металлды дене қайнап жатқан суда қыздырылады және сосын калориметрге салынады. Қоспаның температуарысн өлшеп металлдың меншікті жылу сыйымдылығының сандық мағынасын анықтауға болады.
Ескертпе
1. Металлды денелер шыны сауыттың түбіне жанаспауы керек өйткені, олардың температурасы 1000С астам болуы мүмкін.
2. Барлық металлды денелердің бір уақытта қыздыруының өзінің артықшылықтары бар: қалған денелерді 1000С дейін қыздыруға қажетті қосымша уақыт жұмсалмайды.
3. Термометрдің нақты өлшемі – 0,50С.
4. Калориметрдегі су температурасының tm максималды мағынасы қорытынды температурасы деп санайды.
Есеп-қисаптар және нәтижелер
Б арлық металлды денелер бірдей массаға ие.
Барлық металлды денелер ыстық суда бірдей температураға ие.
Калориметрде су массасы әр тәжірибеде
Кесте1
Зат |
t1 , 0С |
t m 0С |
Темір |
23,5 |
28,0 |
Алюминий |
23,5 |
30,5 |
Жез |
22,0 |
26,0 |
Кесте2
Зат |
Q,Дж |
с, Дж/г. 0С |
Темір |
1886 |
0,43 |
Алюминий |
2933 |
0,71 |
Жез |
1676 |
0,38 |
1.Қандай метталлдар жылуды көп өткізеді? Жауабыңызды түсіндіріңіздер.
Қалғандарына қарағанда алюминий жылуды көп өткізеді. Жезге қарағанда темір жылуды көп өткізеді
2 .Әр жағдайда салқын суды қыздырғанда бөлінетін жылу Q мөлшерін есептеңіздер ; мағынасын 2 кестегежазыңыздар: (судың меншікті жылу сыйымдылығы Дж/г. 0С) .
3 . Жез және алюминий, темірдің меншікті жылу сыйымдылығын с есептеңіздер ; мағынасын 2 кестеге жазыңыздар:
М
етталды
денелердің бөліп шығаратын жылу мөлшері
салқын судын жұтатын жылу мөлшеріне
тең;
Сол себептен темір, алюминий, жездің меншікті жылу сыймдылығын с мына
формуламен есептеңіздер:
4. Жез, темір және алюминий меншікті жылу сыйымдылығынан алынған мағыналарды берілген заттардың кестелік мағынасымен салыстырыңыздар.
5. Алынған мағыналардың айырмашылығы немен пайда болғаның түсіндіріңіздер:
Заттың салыстырмалы қызулығын өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 03.3 |
Термометр көрсеткіштері 0,5 0С дейін дәл алыныуы мүмкін. Температура айырмашылығын анықтағанда 10С қате пайда болуы мүмкін; Температураның үлкен емес айырмашылығына сәйкес 20% қателік болуы мүмкін.
Калориметрдің жылу сыйымдылығы ескерілмеген (қосымша тапсырма) .
Жылу сыйымдылығына өзінің үлесін еңгізе металлды денелердің су тамшылары қоспа температурасын көтереді.
Калориметрге бару жолында металл денелері суып қалады. Әсіресе, үлкен көлемді алюминий денелер болса.
Қосымша тапсырма
Калориметрдің меншікті жылу сыйымдылығын ескере отырып ( С = 80 Дж/г. 0С) жез және алюминий, темірдің меншікті жылу сыйымдылығын с формула көмегімен есептеңіздер:
Калориметр және сумен сіңірілген жылу мөлшері:
Бұл формула қолдана, алатынымыз:
3 кесте
Зат |
Q,Дж |
с, Дж/г. 0С |
Темір |
2246 |
0,52 |
Алюминий |
3493 |
0,84 |
Жез |
1996 |
0,45 |
Ескертпе
Бұл тәжірибеге термометр 0,10С шкала бөлігінің құның пайдалануды ұсынамыз, кішкентай температура айырмашылығын өлшеу қажет.
Ыңғайлы термометр + 15...+400С.
Заттың салыстырмалы қызулығын өлшеу |
ФЗ.7-9. 03.3 |
Белгілер үшін
Ауа ылғалдылығын өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 03.4 |
Деңгей: негіздік ( 8 сынып)
Оқу үшін тақырып: Жылулық құбылыс.
Мақсаты: психрометрмен ауа ылғалдығын өлшеу әдісін менгеру.
.Қолданылған ұғымдар: температура, булану, абсолютты және салыстырмалы ылғалдылық
Жабдықтар:
№ |
Атауы |
коды |
Мөлшері |
1 |
Оқу термометрі, -10…+110ºС |
38005.10 |
2 |
2 |
Жан-жақты штатив |
02001.01 |
1 |
3 |
Штативті өзекше, 250 мм, |
02031.00 |
1 |
4 |
Штативті өзекше, 600 мм, |
02037.00 |
1 |
5 |
Дөңгелек немесе тік бұрышты оқтамаларға арналған қысым - саптау |
02043.00 |
2 |
6 |
Шыны түтікшелерге арналған ұстағыш |
05961.00 |
1 |
7 |
Өлшеуіш цилиндр, 100 мл, пластмасса, РР |
36629.01 |
1 |
8 |
Марля тілімі |
|
1 |
Қондырғы
1 сур.
Штативтің негізіне тігінен өзекшені бекітеді.
Шыны түтікшелеріне арналған ұстағышқа орнататын 250 мм өзекшені жан-жақты ұстағыштың көмегімен көлденең бекітеді.
Ұстағыштың қысқыштарына екі термометрді қойылады.
Екі қабатты марлямен тығыз оралған ұзын шетті термометрдің астына сұйықтығы бар ыдысты орнатады.
Марляны термометрге жіппен бекітеді.