1. 1 Алдын ала тәжірибе
Массасы 40 г гірді динамометрге көтеріңіздер.
Штативтік өзекшенің ең үстіне 3 Н/м қаттылықты
шиыршықты серіппені бекітіңіздер.
Динамометрге серіппені бекітіңіздер де төмен
қарай тартыңыздар.
4 сур.
Дененің кинетикалық (потенциалды) энергиясын өлшеу |
ФЗ.7-9. 02.16 |
Әртүрлі созылуларда динамометрдегі көрсеткішті бақылаңыздар (4 сур. қар.)
2. 2 Алдын ала тәжірибе
Массасы 40 г гірді динамометрге көтеріңіздер (5 сур. қар.).
Гір үстелге тигенше серіппені керіңіздер (2 және 5 сур. қар.).
Гірді жіберіп оның қозғалыс траекториясын бақылаңыздар.
3. Негізгі тәжірибе
Шиыршықты серіппедегі гірге (m = 10 г) арналған ұстағышты
іліңіздер және серіппенің ∆l ұзаруын анықтаңыздар (1 сур. қар.
өлшеуіштің нөлдік бөлінуі созылмаған серіппеге тең).
Жүктің массасын 40 г дейін көбейтіңіздер және әр жүк үшін
∆l ұзаруын анықтаңыздар. 5 сур.
∆l мағынасын 1 кестеге жазыңыздар.
h = 2 · ∆l формуласы бойынша h биіктігін анықтаңыздар және мәліметтерді 1 кестеге жазыңыздар.
m = 10 г үшін анықтаған h биіктігіндегі төмеңгі екі еселі қысқышқа пластинаны бекітіңіздер ( 2сур.).
Динамометр көмегімен гірді (m = 10 г; гірге арналған ұстағыш) пластина үстіне көтеріңіздер және өрлеудегі салмақтың (күштің) Fg көрсеткіштерін есептеңіздер.
Нәтижелерді 1 кестеге жазыңыздар.
Гірді серіппеден шешіңіздер, серіппенің төмеңгі ілмегі пластинада тұрған жүктерге арналған ұстағыш ілмегінің деңгейінде орналасуы үшін пластинаның биіктігін реттеңіздер.
Серіппеге, гірге (m = 10 г) арналған ұстағышты іліңіздер және оны жіберіңіздер. Сіз не бақыладыңыздар?
Тәжірибені 3 рет m = 20, 30 ,40 г гірлері үшін қайталаңыздар. Естеріңізде болсын, серіппені ілу биіктігі әр жүк үшін өзіңдік!
Нәтижелер
Кесте 1 Кесте 2
m, г |
∆l |
h, см |
Fg, Н |
|
|
|
С |
10 |
|
|
|
|
|
|
1 |
20 |
|
|
|
|
|
|
|
30 |
|
|
|
|
|
|
|
40 |
|
|
|
|
|
|
|
Есептеулер
1. Серіппе созылуында және жүк өрлеуіндегі динамометрдің көрсеткіштерінде қандай өзгешеліктер байқалады?
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Ауырлық күшіне қарсы жасалған Wh өрлеу жұмысына тең h биіктегі m массалы жүк Wn потенциалды энергияға ие болады. Серіппеде ілінген жүкті түсіргенде потенциалды энергия кинетикалық қозғалыс энергиясына өзгереді. 2 алдын ала тәжірибедегі потенциалды және кинетикалық энергия туралы не айтуға болады?
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Серіппеге бекітілген гірді үстелдің үстіне тисін деп төмен тартыңыздар өрлеуге жұмсалған күшті гір босатады. Егер гірді түсірсек не болады?
Дененің кинетикалық (потенциалды) энергиясын өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 02.16 |
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Берілген құбылысты түсіндіріңіздер?
_____________________________________________________________________________
5. h, m және Fg мағыналарынан Wh өрлеу жұмысын есептеңіздер; нәтижелерді 1 кестеге жазыңыздар.
6. s = h ұзаруын және Ws және Wh энергияның серпімділік деформациясын 2 кестеге жазыңыздар.
7. 10 г, Ws (20 г), Ws (10 г) үшін мағыналар және ең үлкен мағынанын әр қайсысынан жекені таба, энергияның серпімділік деформация мағынасынан С коэффициентің есептеңіздер. Нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар. Осы мағыналар туралы не айтуға болады?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
8. Алынған мағыналар негізінде s-тен Ws тәуелдік гарфигін құрыңыздар (3 сур.). Алынған қисықты суреттеңіздер.
_____________________________________________________________________________
9. Есептеулер және өлшеу нәтижелерінен s және Ws арасындағы тәуелдікті орнатыңыздар.
_____________________________________________________________________________
3 сур.
Дененің кинетикалық (потенциалды) энергиясын өлшеу |
ФЗ.7-9. 02.16 |