Жұмыстың орындалуы

1. Өлшеу аспабының бөлу бағасын анықтау

• Өлшеу аспабының шкаласы кандай бірліктерді градусталғаның анықтандар.

• Өлшеу аспаптарының шектерін табындар.

• Зертханалық жұмыстарды орындау үшін арналған жабдықтарда аталғандар, әр аспаптардың бөлу шкаласының бағасын анықтандар.

Өлшеуіш аспаптың шкаласының бөліну бағасын анықтау

ФЗ.7-9. 01.1

• Нәтижелерді кестеге жазып алындар.

№	Аспап атауы	Өлшенетін мөлшер	Өлшем бірлігі	Өлшем шектері	Шкаланың бөліну бағасы
1	Динамометр 1
2	Динамометр 2
3	Мензурка 1
4	Мензурка 2
5	Өлшейтін цилиндр
6	Өлшеуіш
7*	Штангенциркуль

Қосымша тапсырма: Штангенциркулдің нониусының бөлу бағасын анықтау тәртібі

1. Негізгі шкаланың нөлдік белгісімен нониустың шеткі сол штрихына сайыстыру.

2. Нониустың соңғы штрихымен сайыстырылған, негізгі шкаланың штрихын табу керек. бөліп көрсетілген (n₁) және нөлдік арасындағы негізгі шкаланың бөліну санын есептеу.

3. (n₂) нониустың бөліну саның есептеу.

4. (n_{2 –} n₁)/ n₂ (мм) формуласы бойынша нониустың бөліну бағасын есептеу.

Өлшеуіш аспаптың шкаласының бөліну бағасын анықтау

ФЗ.7-9. 01.1

Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар

Штангенциркулдің нониусы 1/10 мм дейінгі ұзындықты дәл өлшеуге мүмкіндік береді. 9 мм ұзындықты нониустың шкаласына 10 бөліну түсірілген. Егер екі шкаланың нөлдік бөлінулері сәйкес келсе (4сур.), онда нониус шкаласының бірінші бөлінуі негізгі шкаладан 1/10 мм шарықтап кетеді, екіншісі – 2/10 мм, үшіншісі – 3/10 мм және т.с.

Егер нониустың шкаласын былай жылжытсақ, нониустың шкаласының төртінші бөлінуі негізгі шкаланың төртінші бөлінуінің үстінде орналасса, онда екі нөлдік бөліну 4/10мм ерекшеленеді, яғни, өлшенген мағына 0,4 мм құрайды.

1 Сурет: Нөлдік тұғырдағы штангенциркуль Өлшем нәтижелері

№	Аспаптың атауы	Өлшенетін мөлшер	Өлшем бірліктері	Өлшем шектері	Шкаланың бөліну бағасы
1	Динамометр 1	күш	Ньютон		0,01 Н
2	Динамометр 2	күш	Ньютон		0,02 Н
3	Мензурка 1	көлем	1 см3 =1 мл		5 мл
4	Мензурка 2	көлем	1 см3 =1 мл		5 мл
5	Өлшейтін цилиндр	көлем	1 см3 =1 мл		1 мл
6	Өлшеуіш	ұзындық	мм		1мм
7	Штангенциркуль	ұзындық	мм		Негізгі: 1 мм Нониус: 0,1 мм

Өлшеуіш аспаптың шкаласының бөліну бағасын анықтау

ФЗ.7-9. 01.1

Белгілер үшін

Ұзындықты өлшеу

ФЗ.7-9. 01.2

Деңгей: негіздік (7 сынып)

Оқу үшін тақырып: Физикалық мөлшерлерді өлшеу

Жұмыстың мақсаты: штангенциркуль және милиметрлік сызғыштың көмегімен қатты дененің мөлшерін өлшеу ептілігіне ие болу.

Қолданылған ұғымдар: физикалық мөлшер, өлшеу, физикалық аспап

Жабдықтар:

№	Атауы	коды	Мөлшері 0
1	Кішкене, нониуспен штангенциркуль	03014.00	1
2	Өлшеуіш, |=2м	09936.00	1
3	Штативті өзекше, 1=100мм	02036.01	1
4	Ағаш келтек	05938.00	1
5	Шыны түтікше	36701.68	1
6	Штативті өзекше, 1=600мм	02037.00	1

Қондырғы