Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар
Оқушылар түзу сызықты біркелкі қозғалыс ұғымымен, уақыт және арақашықтық тәжірибелермен өлшенген механикалық жетегі бар арабашаның жылдамдығын есептеу әдістерімен танысуға тиісті. Тәжірибені әртүрлі ара қашықтықтар мен жылдамдықтар үшін орындау қажет.
Оқушылар алынған мағыналардың арасынан барлық тәжірибелерде тұрақты жылдамдықты айыруға міндетті. Қозғалыстың сондай түріне арналған "біркелкі" терминді қолданады.
Ескертпе
1. Берілген тәжірибеге (11061.00) механикалық жетегі бар арбаша қажет, өлшенуі бір дүркін емес, қашықтықта болғандықтан, арбаша қалыпты жылдамдықта қозғалуы тиіс.
2. 1000 мм (11302.88) ұзындықты алаша екі бөлімнен жиналады: 1 алаша (11302.00) және 2 алаша (11303.00). бұл үшін 2 алашада оның негізінде екі өзекше бар, оның әрқайсысы 1 алашаның астына оның жарты ұзындығына жылжытылған.
Есеп-қисаптар және нәтижелер
1. S арақашықтық және t уақыт мағыналарын қолдана отырып, формула бойынша жылдамдықты есептеңіздер: v = s / t. Есептеу нәтижелерін кестеге жазыңыздар.
1 кесте
Ең аз жылдамдық
2 кесте
Орта жылдамдық
2. Кестелердің екеуілерінен
өлшенген мағыналар бойынша t s тәуелділік
графигын салыңыздар (тәуелділік графигы
"ара қашықтық - уақыт", сур .2). Алынған
қисықтардың түрі қандай болады ?
График – тіке сызық
3. s
арақашықтығы және t уақыттары туралы
не айтуға болады?
Арақашықтық уақыттқа түзу пропорционалды.
4. Қандай тәжірибелерде (кесте 1 немесе 2) арбашалар жылдамдығы көбірек? Арбаша жылдамдығы ма? 2 кестеде жазылған арбаша жылдамдығы v тәжірибе үшін үлкен. Тіке сызықтар аз жылдамдықта «тік» кемдеу болып келеді.
5.Әртүрлілікті есептеңіздер s2 – s1= Δs және t2 - t 1 =Δ t, Δ s бұл әртүрлілікті есептеуде
Δ t
қолданыңыздар. Мағыналарды 3 –4 кестелеріне жазып, оларды салыстырыңыздар.
Біркелкі қозғалыстың жылдамдығын өлшеу |
|
ФЗ.7-9. 02.1 |
3 кесте
Ең аз жылдамдық
4 кесте
Орта жылдамдық
Сызықтардың еңістерімен Δ s есептелген мағыналарды салыстырыңыздар 2 сур.
Δ t
Екі тіке сызықтың еңістері қалыпты.
6. Сіздер байқаған қозғалыс, "біркелкі түзу сызықты" деп аталады. Сіздердің өлшемдеріне және бағаларына негізделе отырып, осындай қозғалыс туралы қандай тұжырым жасай аламыз.
Дене тұрақты жылдамдықпен орналасады, яғни жылдамдық барлық жолдардың кесіктерінде бірдей .
Біркелкі қозғалыстың жылдамдығын өлшеу |
ФЗ.7-9. 02.1 |
Белгілер үшін
Біркелкі және біркелкіжылдамдық қозғалыстағы жолдың уақытқа тәуелділігін зерттеу |
|
ФЗ.7-9. 02.2 |
Деңгей: негіздік ( 9 сынып)
Оқу үшін тақырып: Механикалық құбылыстар. Қозғалыс
Мақсаты: Біркелкі және біркелкіжылдамдық қозғалыстрының заңдылықтарын үйрену.
Қолданылған ұғымдар: біркелкі және біркелкіжылдамдық қозғалыс, жылдамдық, жылдамдату
Жабдықтар:
№ |
Атауы |
коды |
Мөлшері |
1 |
Арбаша мотормен |
11061.00 |
1 |
2 |
Өлшеуге арналған арбаша |
11060.00 |
1 |
3 |
Арбашаға арналған кішкене жалау
|
11308.10 |
1 |
4 |
Жай арбашаға арналған кішкене жалау
|
11060.10 |
1 |
5 |
Тіреуші болт |
03949.00 |
1 |
6 |
Жібек жіп |
02412.00 |
1 |
7 |
Жүктерге арналған ұстағыш, 1 г |
02407.00 |
1 |
8 |
Жүктер 1г |
03916.00 |
4 |
9 |
65 мм диаметрлі блок |
02262.00 |
1 |
10 |
Блоктарға арналған ұстағыш |
02263.00 |
1 |
11 |
2 -1 таймер |
13607.99 |
1 |
12 |
Фотоворота |
11207.20 |
1 |
13 |
Фотоворота үшін адаптер |
11207.22 |
1 |
14 |
Сым, қызыл, 32 А, 1000 мм |
07363.01 |
1 |
15 |
Сым, сары, 32 А, 1000 мм |
07363.02 |
1 |
16 |
Сым, көк, 32 А, 1000 мм |
07363.04 |
1 |
17 |
Рельс, 500 мм |
11302.00 |
1 |
18 |
Рельс, 500 мм |
11303.00 |
1 |