Тәжірибелі қондырғыны құрастыру
Жан-жақты тұғырықтарды және штативке арналған өзекшелерді қолдана отырып оптикалық сәкіні жинаңыздар, бақылаушыға жақын өзекшеде шкаланы бекітіңіздер. Сәкінің сол жағында шамы бар тұғырықты жарық берушіні сәкі жағына орнатыңыздар. Сәкінің оң жағында экранды орналастырыңыздар. Тоқ көзіне жарық берушіні қосыңыздар. Шамамен линза диаметріне тең, диаметрлі жарық дағы экранда бақыланғанша, фокусты қашықтықта F= + 100 мм сәкі бойымен линзаны жылжытыңыздар. Саңылаулы диафрагманы ұстағышта орнатыңыздар және оны линза рамасына бекітіңіздер. Саңылаудың нақты бейнесі экранда пайда болғанша, фокусты қашықтықта F= + 50 мм сәкі бойымен линзаны бекітіп жылжытыңыздар. Линзалардан оң жаққа қарай оптикалық сәкіде дифракциондық торлы рейтерде ұстағышты орнатыңыздар. Қондырғы 1 сур. түрге ие болу керек.
Саңылауларға дифракция бақылауы бойынша жарық толқынның ұзындығын өлшеу |
ФЗ.10-11 04.1 |
1 сур.
Тәжірибені орындау тәртібі
Дифракционды максимумдар арасын қашықтықта сызғыш көмегімен өлшеңіздер, ал оптикалық сәкінің шкаласын қолдана отырып, дифракционды тордан экранға дейінгі қашықтықты өлшеңіздер.
Нәтижелерді өндеу
Өлшеу барысында алынған жарықтық ұзындығын өлшеу үшін жарық толқының ұзындығын есептеңіздер.
Дифракционды тордағы дифракциондағы спектрдегі жарық максимумының пайда болу шарттарын қолданып жарық толқының ұзындығын есептеңіздер:
қайда d-тор периоды; φ- максимум бақыланатын бұрыш; k=0,1,2,3...-спектр тәртібі (орталық сызық қатынасы бойынша спектр нөмірі); λ- монохроматикалық жарық толқын ұзындығы.
λ қатысты (1) теңдеуді шешіп, тәжірибедегі жарық толқының ұзындығын нақты есептеуге болады.
Ескерту
Тәжірибеде монохроматикалықсыз жарықты жарық берушіні қолданғаны үшін экранда түрлі дифракциондық максимумдарының бейнелері бақыланады. Экран шкаласы бойынша орталықтан бастап саңылаудың екі жағында орналасқан бірінші және екінші тәртіптегі спектірлердің қызыл және күлгін сәулелерінің шекарасына дейін қашықтықты өлшеңіздер. Оптикалық сәкі шкаласы бойынша дифракциондық тордан бастап экранға дейінгі қашықтық өзгереді. Алынған мәліметтерден тангенсті содан соң синус бұрышын есептейді. Оның көмегімен қызыл және күлгін сәулелерінің толқының ұзындықтарын есептейді.
Жинақтаушы линза арқасында алынған есеп-қисап, және үлкейген және азайтылған бейнелеулер |
|
ФЗ.10-11. 04.2 |
Деңгей: профильді ( 11 сынып)
Оқу үшін тақырып: линзалар, линзалардың үлкеюі, бейне сипаттамасы.
Мақсаты: жинақтаушы линзадағы бейнелердің қасиеттерін зерттеу және есептеу.
.Қолданылған ұғымдар: линзаның басты оптикалық осі, линзаның фокусты қашықтығы
Жабдықтар:
№ |
Атауы |
коды |
Мөлшері |
1 |
Галоген шамды жарық беруші ОЕ1 |
09801.00 |
1 |
2 |
Жарық берушіге арналған кернеу көзі |
13505.93 |
1 |
3 |
Пластина L-пішінді кесікпен мөлдір ОЕ |
11609.00 |
1 |
4 |
Оптикалық сәкіге жарық беруші үшін тұғырық ОЕ2- |
09802.10 |
1 |
5 |
Штативке жан-жақты тұғырықтар ОЕ2 |
02001.47 |
2 |
6 |
Штативке арналған өзекшелер ОЕ2 |
02037.00 |
2 |
7 |
Оптикалық сәкіге арналған шкала ОЕ2 |
09800.01 |
1 |
8 |
Оптикалық сәкіге рейтерлардағы линзылар F=+50 мм және F=+100 мм |
09820.01 |
2 |
9 |
Оптикалық сәкіге арналған рейтер |
09822.00 |
1 |
|
Ақ экран ОЕ2 |
09826.00 |
1 |