VIII перде

1-нджи левха

Акбарнынъ аранында Найме къорантасынен бир айдан берли яшай.

Саба. Селиме чамашыр юва, Нури ерде отура. Найме кийине.

Селиме. (Найме бир ерге кетеджегини корип) Анам, сиз бугунь де комендатурагъа бараджакъсызмы?

Найме (башына явлугъыны байлап). Э, къызым, бармасанъ олмай. Нуриге аш азырла. Мен шимди комендатурагъа бараджам, сонъ бир эвге барып аранны темизлеп келирим.

Селиме (оглюгине къолларыны сюртип). Мен Грабовскийлерге чокътан мектюп йибердим, джевабы аля даа кельгени ёкъ. Не ичюн экен?

Найме (къапы огюнде). Тезден келир, бельким. Мукъайт ол! Мен тез къайтарым (арандан чыкъа).

2-нджи левха

Ярым сааттен Найме къайта. Яшагъан одасына кирип, Селиме агълагъаныны корьди.

Найме. Селиме, балам, не олды? (Селиме индемейип агълай) (Нуриге). Нури, не олды?

Нури. Къырымдан мектюп кельди.

Селиме (Наймеге кягъыт узатып). Надежда Михайловна кечинген.

Найме (шашып). Кечинген? Не вакъыт?

Селиме. Учь афта олгъан (козьяшларыны сюрте).

Найме (мектюпни окъуп). Вай, Надежданы машина къакъкъан. Атеши сакин олсун. Ойле яхшы апай эди.

IX перде

1-нджи левха

Эртеси куню. Найме азбардан чыкъаяткъанда, озюни ярамай дуйды. Йыкъылмайым деп, диваргъа таянды. Амма башы айлангъанындан эсини джойып йыкъылды. Азбарда долашкъан Акбарнынъ апайы, къоджасыны чагъырды. Акбар огълунен чыкъып, Наймени азбарда тургъан сет устюне яткъызалар.

Акбар (апайына). Бар, Селимени чагъыр. (огълуна). Сен исе экимни чагъыр. (Акбарнынъ апайы ве огълу кетелер).

Найменинъ бетине Акбар сув сепе, амма о озюне келип оламай. Азгъана вакъыт кечкен сонъ, Селиме онъа якъынлаша.

Селиме (агъыр нефес алып). Анама не олды?

Акбар. Яваш ол. Ананъ эсини джойды.

Экимнен Акбарнынъ огълу азбаргъа кире. Экимнинъ элинде уфакъ къара джемиданчыкъ.

Эким (Наймеге бакъкъан сонъ). Бу апай пек хаста. Хастаханеде де онъа энди ярдым этип оламазлар.

Акбар (тааджипленип). Я бойле бакъсанъ, хаста адамгъа пек ошамай да.

Эким. Хасталыкъ оны ичтен йыкъкъан. (илядж узатып). Озюне кельген сонъ бу иляджны беринъиз. (шейлерини джыйыштырып). Мени башкъа хасталар беклейлер. Сагълыкънен къалынъыз!

Акбар. Сагълыкънен барынъыз. (эким азбардан чыкъа. Акбар Селимеге иляджны берип). Ал, ананъа берирсинъ. (огълуна). Найме мында къалсын.

Селиме элиндеки иляджларгъа бакъып къалды. Акбар огълунен эвге кирелер.

2-нджи левха

Селиме азбарнынъ бир четинде отура.

Селиме (яваш сеснен). Я Раббим, къорантамыз кунь-куньден азлаша. Кимнинъ козю тийген экен? (агълай). Башта Нурини паралич кести, сонъ ватандан айырдылар, бабамдан оксюз къалдыкъ. Энди анам да… Шевкъиеге телеграмма ёлламакъ керек. Нуриге исе бир шей айтмам. (козьяшларыны сюртип тура. Почтагъа кетиджек олып азбардан чыкъа).

3-нджи левха

Селиме почтадан къайта. Найме яткъаны киби ята. Акбарнынъ апайы Наймеге сув бермекте. Найме озюни анда-мында ата, бурун тюбюнден бир шейлер айтмакъта. Акбар да янында тура.

Акбар (Селимени корип). Ананъ озюне кельди. Шевкъие деген къызны чагъыра. Шевкъие союнъызмы?

Селиме (джоюлып). Э… О… бизим… хм… меним…

Найме даа зияде къычырмагъа башлай. Селиме тез-тез онъа якъынлаша. Акбар къарысынен эвге кирелер.

4-нджи левха

Найменен Селиме

Найме (Селимени корип). Селиме, Шевкъие кельдими?

Селиме. (сетнинъ янына келип) Ёкъ. Мен онъа телеграмма ёлладым.

Найме (яткъан еринден тураджакъ ола, амма такъаты етмей). О кельгенини мен энди корьмем.

Селиме (агълай). Аначыгъым, ойле деменъиз. Сиз даа чокъ йыллар яшарсынъыз.

Найме (Селименинъ элини алып). Ёкъ, балам, меним кунюм битти. Сизлер берабер олсанъыз, джаным раат олур. Манъа сёз бер, къыйын вакъытлар олса биле, сизлер къол тутып яшайджакъсынъыз, бири-биринъизге ярдым этеджексинъиз.

Селиме. Эльбет, анам, эльбет.

Найме. Ах, балам, ах, джаным ватангъа истей. Не ичюн Къырымда кечинмедим? Мында олип, эджнебий топракъ ичинде ятаджам. Балам, Ватангъа къайтмагъа арекет эт. Анъладынъмы?

Селиме. Анъладым, бутюн халкъымызнен, сизнен берабер Ватангъа къайтырмыз!

Найме. Бизни саткъын адландыргъанларына инанма. Мен татарым деп, гъурурлан. Ватанымыз оларнынъ эллеринде къалып агълай.

Найме кечине. Селиме окюр-окюр агълай.