VI перде

1-нджи левха

Трен чокъ куньден берли кете. Токътай ве кене еринден коче. Керимовлар кеткен вагонда баягъы адам кечинди. Аскерлер къапыны ачып, ольгенлерни вагондан тюшюрмеге азырлар. Шимди де аскер бу вагонгъа чокъ керелер келе, чюнки Мустафа олюм алында ята. Джан бералмайып къыйнала.

Аскер (къапыны ачып). Уф, ольдими шу?

Апай. Ёкъ, мараз, сенинъ де сонъки нефесинъ бойле къыйын олсун!

Аскер (ачувланып). Эй, къарт, агъзынъны къапат! (къапыны япа).

Мустафа тёшеклер устюнде ерде ята. О, ачлыкътан энди шишип башлагъан. Ичмеге сув сорай, амма сув ёкъ.

Мустафа (зорнен). Найме, сув…

Найме янында отурып агълай. Вагоннынъ башкъа четинде янъы догъгъан баланынъ сеси эшитильмекте. Мустафа сонъки нефесини ала, онынъ юреги токътай.

Нури. Баба, баба… ёкъ!.. Ташлама бизлерни. (агълай).

Селиме Нурини четке чеке.

Апай (къапыны къакъып). Кель, ал! Арзунъ ерине кельди!

Къапы ачыла, ве вагон огюне эки мазаллы аскер келе. Оларнынъ элинде седие. Мустафанынъ джеседини седиеге къоялар. Найме озюне ер тапалмайып агълай.

Найме (кеткен аскерлернинъ артындан). Мустафа, не яптынъ? Бизлерни ташлап къайда кетесинъ? Я Раббим, ярдым эт! (тиз чёке).

Вагонда Найме, Нури ве Селименинъ окюргенлери эшитильмекте. Бир къарт дуа окъуй. Трен токътамай кете.

2-нджи левха

Мустафа кечинген сонъ эки кунь кечти. Найменинъ козьлеринде аят чырагъы сёнди. О, адамлар берген ашны да ашамай. Четте отурып агълай.

Къарт. (Найменинъ янына келе). Балам, сен не ичюн бир шей ашамайсынъ? Я хасталансанъ? (Найме индемейип отура). Сен бойле япсанъ, балаларынъа не оладжакъ? Сен буны ойладынъмы?

Найме (уянгъан киби). Шевкъие, (Селимеге) Шевкъие къайда? О, Къырымда къал… (озюне келип къарткъа). Мен энди яшамагъа да истемейим!

Къарт. (Наймени багърына басып). Ёкъ, балам, ойле деме. Олюм истемек – беля чагъырмакъ. Балаларынъны котерип, оларны адам эт.

Найме къартнынъ сёзлерини дикъкъат иле динълеп отура. Бир аздан трен токътай, аскерлер къапыны ачалар.

Аскер. Чыкъынъыз, кельдинъиз!

Адамлар зорнен вагондан тюшелер. Эки акъай Нурини котерелер, оларнынъ артындан Найменен Селиме тюшелер. Вагонлардан мевталарны чыкъаралар, инсанлар бири-бирини джойып къычырышалар. Олар булунгъан ер Самаркъанд шеэри экен.

VII перде

1-нджи левха

Найме, Селиме ве Нурини Самаркъанд виляетининъ Арабхона коюне кетирдилер. Аскерлер оларны бир озьбекнинъ эвине алып кельдилер. Аскер къапыны къакъа.

Акъай сеси. Шимди ачам!

Къапы ачыла. Аскер азбаргъа кире.

Аскер. Селям алейкум, эмдже.

Акбар. Алейкум селям. Не олды я?

Аскер. Къырымлы саткъынларны алып кельдик. Шу бир къорантаны сиз аладжакъсынъыз.

Акбар (тюшюнип). Яхшы алырым. Къоранта балабанмы?

Аскер. Учь адам. (къапыгъа айланып) Киринъиз!

Найменен Селиме Нурини алып азбаргъа кирелер.

Акбар (тааджипленип аскерге). Саткъынлар дегенинъ булармы?

Аскер (кулип). Ха-ха, шулар.

Акбар (ачувлы сеснен). Бу гъарип къадын саткъынмы? Бакъ, онынъ аякълары тутмай. Я баласы? Паралич бала саткъын оламы?

Аскер. Олар саткъын адамлар! Весселям!

Акбар (къолуны силькип). Джансыз! (Найменинъ янына келе ве Нурини къолгъа ала). Алла Тааля эр шейни коре, сенинъ башынъа да беля келир. (Наймеге) Хош кельдинъиз эвимизге! (Акбар аскерге къапыгъа косьтерип ишмар этти. Аскер азбардан чыкъа. Сокъакътан кеткен машинанынъ гурюльтиси эшитиле.

2-нджи левха

Акбарнынъ азбары темиз-пак. Найме азбарнынъ ортасында турып чевре-четни айланып бакъа. Селиме ёл къапы огюнде тургъаны киби тура.

Акбар (къычырып). Апа, о, апа! (башында явлугъыны тюзетип, эвден бир элли яшлы къадын чыкъа). Аранны темизлединъми?

Къадын (кельген адамларгъа бакъаракъ). Темизледим. (Нуриге козь тюшюрип). Я бу бала не ичюн элинъизде тура?

Акбар. О, юрип оламай. Оны паралич ургъан.

Къадын (Акбаргъа). Беринъиз, баланы мен алып кетерим. (Наймеге). Мен сизге аранны косьтеририм.

Селиме ве Найме къадыннынъ артындан кетелер.