Займенники (особові, вказівні, неозначені, заперечні)

А. Особові займенники (Pronomina personalia):

ego – я; tu – ти; nos – ми; vos – ви

Casus	Singularis	Pluralis
Nom.	ego, tu	nos, vos
Gen.	mei, tui	nostri (nostrum), vestri (vestrum)
Dat.	mihi, tibi	nobis, vobis
Acc.	me, te	nos, vos
Abl.	me, te	nobis, vobis
Voc.	ego, tu	nos, vos

Nota bene!

Запам’ятайте! mecum – зі мною; tecum – з тобою; nobiscum – з нами; vobiscum – з вами.

Б. Вказівні займенники (Pronomina demonstrativа):

hic (m), haec (f), hoc (n) – цей, ця, це

Casus	Singularis	Pluralis
Nom.	hic (m), haec (f), hoc (n)	hi (m), hae (f), haec (n)
Gen.	huius (m,f, n)	horum (m, n), harum (f)
Dat.	huic (m, f, n)	his (m, f, n)
Acc.	hunc (m), hanc (f), hoc (n)	hos (m), has (f), haec (n)
Abl.	hoc (m, n), hac (f)	his (m, f, n)
Voc.	hic, haec, hoc	hi (m), hae (f), haec (n)

В. Неозначені займенники (Pronomina indefinita):

quidam (m), quaedam (f), quoddam (n) – якийсь, якась, якесь

Casus	Singularis	Pluralis
Nom.	quidam (m), quaedam (f), quoddam (n)	quidam (m), quaedam (f), quaedam (n)
Gen.	cuiusdam (m, f, n)	quorundam (m, n), quarundam (f)
Dat.	cuidam (m, f, n)	quibusdam (m, f, n)
Acc.	quendam (m), quandam (f), quoddam(n)	quosdam (m), quasdam(f), quaedam(n)
Abl.	quodam (m, n), quadam (f)	quibusdam (m, f, n)
Voc.	quidam (m), quaedam (f), quoddam (n)	quidam (m), quaedam (f), quaedam (n)

Г. Заперечні займенники (Pronomina negativa):

nemo – ніхто; nihil – ніщо

Casus	Singularis
Nom.	nemo	nihil
Gen.	nullius (neminis)	nullius rei (nihili)
Dat.	nemini (nulli)	nulli rei
Acc.	neminem	nihil (nil, nihilum)
Abl.	nullo (nemine)	nulla re (nihilo)
Voc.	nemo	nihil

Тексти

1. Перекладіть українською мовою і зробіть граматичний аналіз:

І. De amicitia

Liberi matrem rogant: «Mater, multae et pulchrae fabulae tibi notae sunt. Narra nobis fabulam!». Tum mater: «Si vobis, – inquit, – fabulae meae placent, de duobus amicis hodie vobis narrabo. Tacete!»

Duo amici per silvam ingentem ambulabant. Subito procul ursum magnum videbant. Sextus gradu celeri fugit et arborem ascendit. Publius solus manet et mortem ante oculos habet; sed magistri verba memoria tenet: «Ursus mortuorum corpora non attingit». Itaque in terra ut mortuus se prosternit spiritumque continet. Ursus adveniebat, corpus Publii spectabat, sed hominem mortuum putabat et intactum relinquebat. Ita casu felici pueri periculo liberabantur. Tum Sextus per iocum amicum interrogabat: «Quid tibi ursus in aurem dicebat?» Et Publius: «Proverbium pulchrum: amicus certus in re incerta cernitur».

Liberi matri gratias agebant et mater: «Et vos, liberi, – inquit, proverbium aliud memoria tenete: res secundae amicos parant, sed res adversae amicos probant».

II. De mutatione rerum

Nemo nostrum idem in senectute, qui erat iuvenis. Nemo est mane, qui erat pridie. Corpora nostra fluminis more rapiuntur: quidquid vides, currit cum tempore, nihil ex his, quae videmus, manet. Hoc est, quod ait Heraclitus: «In idem flumen bis non descendimus». Manet idem fluminis nomen, aqua transmissa est (Seneca).

III. De Alexandro Macedonio

Fortuna Philippo, Macedonum regi, uno die tres iucundas res donabat. Regis auriga in Olympiis vincebat; unus e Macedonum ducibus acri impetu hostium exercitum superabat; validus filius, Alexander, regi natus erat. Tum sacerdotes Philippo dicebant: «Omina Alexandro secunda sunt. Infans tuus, inter victorias natus, magna faciet: omnes hostes vincet, regnum tuum augebit. Alexandri fama per orbem terrarum volabit».

Philippus sacerdotum omina magno gaudio accipiebat. Alexandri autem vires in dies crescebant, quod puer corpus suum saepe exercebat. Ita validus et fortis adulescens erat.