5. Жартылай өткізгіш материалдар.
8-тақырып. Өткізгіштер мен жартылай өткізгіштердің электр өткізгіштігінің табиғаты әр түрлі. Үлкен дәрежедегі жартылай өткізгіштердің электр өткізгіштігі қоспалары мен сыртқы энергетикалық әсерлерге тәуелді.
Тапсырма–22.Жартылай өткізгіш тасымалдаушысының өзіңдік концентрациясы 106 1/см3. Егер тасымалдаушы жылжығыштығы UP= 0,8 см2/Вс, Un=2 см2/Вс, ол қатынасы np/nn=10 болғанда меншікті өткізгішті анықтау керек?
Берілгені : n1=106 1/см3 UP= 0,8 см2/Вс Un=2 см2/Вс np/nn=10 Табу керек:
|
Шешуі : Электронды жартылай өткізгіштің меншікті өткізгіштігі
Мұндағы,
Бізге қоспасыз жартылай өткізгіш берілген, яғни
Жауабы
:
|
-
донорлы қоспалардың ионизациясы
арқылы пайда болған еркін электрондардың
концентрациясы,
.
Сондай-ақ
теңдігі
орындалады. Сонда
бұдан
-ні
тауып аламыз,
;
6. Магниттік материалдар.
9-тақырып. Электротехникада ферромагниттік материалдар мен ферромагнетиктер қолданылады. Ферромагнетиктер қатты магниттік, жұмсақ магниттік және ерекше қасиеттері бар магниттік материалдарға бөлінеді.
Тапсырма – 2.Заттың магниттелу процесі немен қорытындыланады?
Магнитті материалдар, электр энергиясы генерирлеу кезінде, жоғары кернеулі токқа төменгі кернеулі токты трансформациялауға және керісінше,электр энергияны механикалық және т.б энергияға айналдыру кезіндегі магнитті ағынды лезде үдету үшін керек.Табиғаттағы барлық заттар элементар магнетиктер болып келеді, яғни магниттік қасиеттерге ие және магниттік өріс тудырады.Атомдардың магниттік қасиеттері электрондардың магниттік қасиеттерімен анықталады.Басқа бөлшектер магнетизмі аз болады.Қорытындысында ферромагнетиктердің доменді құрылымы пайда болады.Ферромагнетик көлемі өздігінен локальды облыстардың көлемді санына домендерге бөлінеді, олардың әрқайсысы техникалық қаныққан мангитті көрсетеді.Домендерде атомдардың элементар магнетиктер өздігінен немесе тосын бір қабатта бағдарланған.Домендердің сызықтық мөлшері 0,001 ден 0,1 мм құрайды.
Қорытынды
Мен осы есептеу-графикалық жұмысты орындау барысында электротехникалық материалдар: диэлектриктер, өткізгіштер, жартылай өткізгіштер және магниттік материалдардың физикалық, жылулық, механикалық қасиеттерін тереңірек зерттеп, олардың негізгі сипаттаушыларын есептеудің жолдарын қарастырдым. Нұсқаға сәйкес берілген есептердегі белгісіз шамаларды әдебиеттерді қолдана отырып есептеуді үйрендім.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Родштейн Л.А. Электрические аппараты: Учебник для техникумов – Л.: Энергоиздат.Ленингр.отделение, 1981.
Богородицкий Л.П., Пасынков В.В., Тареев Б.М, Электротехнические материалы. 2-е изд. – Л.: Энергоатомиздат, 1985. -304с.
Бекмағамбетова Қ.Х. Электротехническое материаловедение.-Алматы: «Ғылым», 2000.-256 c.
Справочник по электротехническим материалам. Под ред. Ю.В. Корицкого.- т.1-3. – М.: Энергия, 1988.
Алиев И.И., Калганова С.Г. Электротехнические материалы и изделия: Справочник.-М: Academia, 2005.-270с.
Бекмағамбетова К.Х. Электротехническое материаловедение: Конспект лекций.-Алматы.: АИЭС, 2006.