2. Диэлектриктердің физико-механикалық, химиялық және жылулық қасиеттері.

5-тақырып. Изоляцияның жұмыс істеу беріктігі тек электрлік қасиеттермен ғана емес, сондай-ақ физико-механикалық, химиялық және жылулық қасиеттермен де анықталады.

Жұмыс істеу шарттарына қарай механикалық немесе физикалық сипаттамалары материалды таңдағанда шешуші болып табылады.

14 –тапсырма. 25 температурасында полиметилсилоксанды сұйықтың кинематикалық тұтқырлығы ал тығыздығы тең. Берілген сұйықтың абсолюттік (динамикалық) тұтқарлығын есептеңіз. Есептеу СИ жүйесінде ( ) жүргізіледі.

Берілген: Шешуі:

t=25

v=0.65 сСт η= v

η=

Табу керек: Жауабы: η=

3. Диэлектрлік материалдар.

6–тақырып. Диэлектрлік материалдар тобына конденсаторларда диэлектрик ретінде электрсыйымдылығын тудыру үшін, сондай-ақ басқарылатын қасиеттері бар активті диэлектрик ретінде қолданылады.

25 – тапсырма. Керамика(грек. keramіke – қыш өнері, keramos – саз) – қыш-саз бен олардың минералды қоспаларымен араласқан, сондай-ақ тотықтармен, т.б. органикалық емес қосындылардан (карбидтер, боридтер, нитридтер, силицидтер, т.б.) күйдіріліп жасалған бұйымдар мен материалдар. Керамика тұрмыстың барлық салаларында: үй тұрмысында (әр түрлі ыдыстар), құрылыста (кірпіш, қыш, құбыр, тақта, т.б.), техникада, т. ж., су және әуе көлігінде, мүсін өнерінде т. б. кеңінен қолданылады. Иондардың тығыз орналасқан торларды бұзатын қоспалардың болмаған кезінде кристаллды құрылымды заттарда диэлектрлік шығындар өте аз. Жоғарылаған температуралар кезінде, мұндай заттарда өтпе электр өткізгіштіктен шығындар пайда болады. Мұндай типті заттарға көптеген кристаллды органикалық емес қосындылар жатады, олардың өндірісте пайдаланатын электротехникалық керамикада маңызы зор. Мысалға ультрафарфор құрамына кіретін корунд .

Кристалды құрылымды иондары тығыз емес диэлектриктерге диэлектрлік шығынды өсіретін релаксациялық өрістенумен мінезделетін кристалдық заттар жатады, мысалы, оқшауламалы фарфор құрамына кіретін муллит, кордиерит – жылулық ұлғаю коэффициенті төмен керамиканың компоненті, β- глинозем, γ – глинозем, циркон минералы және т.б.

Электрокерамиканың көп түрлерінде саны өсе беретіндіктен, tgδ – ның максимумы болмайды және температураға тәуелдігі экспонента заңымен өсе береді.

Ионды құрылымды аморфты заттар әйнектерде диэлектрлік шығындар өрістеу құбылысымен және электр өткізгіштің бар болуымен байланысты.

Электротехникада кремнийдің карбиді жоғары кернеулі желілері және аппаратураны қорғайтын винтельді разрядсыздандырғыштардың резисторларын жасауға қолданылады; автоматикада, есептеу техникада, жоғары температуралық техникада және т.б. құрылғыларда қолданатын әртүрлі төмен кернеулі варисторлардың өндірісінде қолданады.

4. Өткізгіш материалдар.

7-тақырып.Электротехникада қолданылатын өткізгіш материалдардың негізгі типі – электронды электрөткізгігштігі бар қатты өткізгіштер, яғни металлдар мен олардың балқымалары. Өткізгіштердің негізгі сипаттамалары:

меншікті өткізгіштік;

2) меншікті кедергінің температуралық коэффициенті;

3) жылу өткізгіштік коэффициенті;

4) потенциалдардың контакттық айырымы мен термоэлектроқозғаушы күш;

5) созылу кезіндегі беріктік шегі мен бөліну алдындағы салыстырмалы созылу.

10-тапсырма. Өткізгіштің қимасы 6 -ге тең алюминийден жасалған сыммен бірдей бейметалл (болат-мыс) сымның салмағымен көлемін салыстырыңыз. Бұл жерде мыс пен болаттың қимасын тең дейміз. Алюминий мен мыстың берілген өлшем бірліктерін оқулықтан алыңдар.