Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Shpory_po_istorii_Belarusi_62_voprosa_4.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.04.2025
Размер:
464.38 Кб
Скачать

39.Індустрыялізацыі и каллектывизацыя

На пач. 20-х гадоў ХХ ст. Бел. па-ранейш. заставал. слабаразв. у прамысл. аднос. рэсп.. Асн. яе складалi харч., дрэваапрац., каляр., гарбарн. галiны, на долю якiх прыпадала асн. частка агульн. аб`ему валавай прадукц.. Прамысл. па-ранейш. заставалася «дробн.» i «кустарнай». Вельмi востра стаяла ў рэсп. прабл. iнжын.-тэхн. кадраў, квалiфiкав. рабоч.. У той жа час i культ. ўзр. асн. масы нас. застав. нiзкiм. Усе гэта перашкадж. развiццю нар. гасп., галоўн. мэтай палiт. сац. iндустр. было ствар. матэр.-тэхн. базы сацыялiзму, пераўтвар. СССР у экан.-незал. дзярж. за магутным экан.-вытв., навук.-тэхн. i абаронч. патэнц., забеспяч. росту прадукцыйн. працы i на гэтай асн. няўхiльнае павыш. матэр. дабраб. культ. ўзр. працоўных. Сутн. iндустр. (I) заключ. ў наст.: весцi экан. будаўн. пад такiм вуглом гледжання, каб СССР з краiны, я-я ўвозiць машыны i абсталяв., ператвар. у краiну, я-я выпуск. маш. i абсталяв.. Дзеля таго как забяспеч. пераўзбраен. нар. гасп., падняц. яе на новы тэхн. ўзр., аб`яўлял. пераважн. развiц. цяжкай iндустр., асабл. тых яе галiн, што вырабл. сродкi вытворч.. Улiчвалася, што поспех будзе залежаць удзелу вескi ў фiнансав. прамыслов. цераз збалансав. палiт. ў вобл. падатк. i цэн як на с\гасп., так i на прамысл. прадукц.. Паколькi экан. сав. Бел. была неад`емн. часткай экан. СССР, і праходзiла так, як у цэлым па краiне. На Бел. мелiся i свае асабл.. Адрознен. ў тэрм. i тэмпах, галiнов. i структ. прапорц. былi абумоўл.: - геапалiт. станов. Бел. ў мiжваен. перыяд (прамежнае знаходж., адсюль немэтазгоднасць развiцця цяжкай прамысл. прадпр. ваен.-прамысл. компл.); - адсутн. развед. радов. нафты, газа, кам. вуглю, руд чорн. i каляр. мет-ў, сыравiн. базы будаўн. матэрыял.; - арыентацыяй прамысл. на мясц. сырав. – першачарг. развiц. легк. i харч. прамысл.; - недахоп. квалiфiк. кадраў i iнш. З улiкам гэтых асабл. на Бел. быў ўзяты курс на неабх. i хуткае развiц. галiн, якiя базiрав. на перапрац. мясц. сырав.: керам., шклян., запалк., дрэваапрац., iльнопрадз., папяр., гарбар., харч. i iнш. Гэты курс адпавяд. структ. прамысл. рэсп., яе гiст., экан. i фiнанс. магчым.. Аднак пераапр. прадукц. с\гасп. займ. вяд. месца ў прамыс. БССР. Правядз. патрабав. вял. сродк.. Асн. крын. накапл. з`яўлял. сама прамысл. праз скарач. накладн. расходаў, знiж. сабекошту прадукц., паскар. абарачальн. сродкаў, шырокай нацыяналiз. прамысл., укараненне найноўш. дасягнен. нав. i тэхн., павыш. прадукц. працы i ўмацав. дысцыпл., а такс. за кошт эканомii i павыш. рэнтабельн. вытворч.. Важн. крынiцай атрым. сродкаў з`явiл. такс. збераж. прац., падпiска на дзярж. пазыкi. За 3 гады ў рэсп. было пабудав. 150 прамысл. прадпр.. Адначас. вялася рэканстр. дзеючых прадпр., абапiр. на фiнанс. дапам. СССР. За гады перш. пяцiг. было пабудав. 78 буйн. i 460 дроб. i сяр. прадпр.. У 1932 г. XVII партканферэнц. ВКП(б) канчатк. адмовiл. ад НЭПа, адзначыўшы яго поўн. несумяшч. з палiт. партыi i iнтар. раб. класа, з бурж.-нэпнанскiмi скажэннямi прынц. гасп. разлiку, якiя праявiл. ў разбазарв. агульнанар. дзярж. рэсурс. i «значыць» у зрыве ўстанаўлен. гаспад. планаў. На змену гасп. разлiку ў экан. прыйшла кам.-адмiн.. сiст.. Усталеўвал. жорст. цэнстралiзав. сiст. кiрав. прамысл. часоў «ваенн. камун.». Тым не м. у вын. гэтага прамысл. рэсп. развiв. даст. выс. тэмп.. Друг. пяцiг. (1933—1937) дала павялiч. валав. прадукц. ў 1,9 раза. Усяго ў 1929—1940 гг. было ўведз. ў строй i рэканструкт. 1863 прадпр.. Да кан. др. пяцiг. рэсп. давала ўжо 2,2 % усей валав. прадук. прамысл. СССР. У аг. компл. экан. разв. Бел. важная роля належала рэканстр. i развiццю трансп., асабл. аўтамаб.. У 1935 г. адкрыта першая ў рэсп. авiялiнiя Мiнск-Масква. У Мiнску быў пабуд. аэрап., укаранял. тэлеф. i тэлеграф. сувязi. Нягледз. на прац. ўздым i выс. тэмпы, заданнi др. i перш. гад. трэцяй пяцiг. (як i першай) не былi выкананы. Па тэмпах развiц. БССР адставала ад СССР у цэлым. Вынікі: 1) СССР і БССР пераутв. з аграрн. у індус.-агр. краіну 2) к кан. 30-х гг. Сав. Саюз адносіуся да ліку краін, я-м была даступ. вытворч. усіх відау прамысл. прадукцыі, вядомых тады чалавец. 3) Сав.С. забясп. пераузбраенне Чырв.арміі нов. тэхн. і узбран. 4)своран. мат.-тэхн. база нов. сацыяліст. грамад., забяспеч. тэхн.-эканам. незалеж. Сав.С. ад капіталіст. краін 5) палепшыуся матэр. дабрабыт нар., і культ. узр. рабочых

Цяжкія ўмовы працы і быту сялян, раздробленасць зямельных участкаў, прымітыўныя прылады працы, што стрымлівала агульнае эканамічнае развіццё краіны.У пачатку нэпа савецкая ўлада падтрымлівала гаспадарчыя памкненні сялян, заахвочвала пошук форм калектыўнага гаспадарання на зямлі, прадастаўляла права на зямлю як калектыўным, так і аднаасобным гаспадаркам.З першых гадоў савецкай улады ствараліся і вытворчыя кааператывы, калектыўныя гаспадаркі.Калгасы разглядаліся ў асноўным як форма арганізацыі бяднейшых пластоў насельніцтва. У 20-я гады, як бачна, быў сапраўды значны ўздым сялянскай гаспадаркі, які сведчыць аб дабратворных выніках нэпа.Камуністычная партыя і Савецкая дзяржава распрацавалі палітыку калектывізацыі сельскай гаспадаркі.Калектывізацыя сельскай гаспадаркі – палітыка Камуністычнай партыі і Савецкай дзяржавы, якая была накіравана на аб’яднанне дробных сялянскіх гаспадарак у буйныя сельскагаспадарчыя прыдпрыемствы.Iмкнуліся вырашыць адразу дзве задачы: у кароткія тэрміны правесці калектывізацыю вёскі і ўзяць у яе сродкі для патрэб індустрыялізацыі і абароны краіны.Пачатак рэалізацыі такога курсу паклаў хлебанарыхтоўчы крызіс. Акрамя таго, у гарадах пачаліся перабоі ў забеспячэнні прадуктамі.Закрываліся рынкі, уводзілася абкладанне сялянскіх гаспадарак дадатковымі падаткамі.У Беларусі ў падтрыманні палітыкі “правага ўхілу” быў абвінавачаны нарком земляробства Дз. Прышчэпаў, старшыня ЦВК БССР А. Чарвякоў і інш.Масавая калектывізацыя выклікала супраціўленне кулацтва. У гэтых умовах партыя перайшла ад палітыкі абмежавання і выцяснення кулацтва да палітыкі ліквідацыі кулацтва.Разгарнулася кампанія па суцэльнай калектывізацыі і ліквідацыі кулацтва як класа, прымусу і раскулачвання серадняка, закрыцця цэркваў, рынкаў.Раскулачваць пачалі не толькі кулакоў, але і сераднякоў, якія не хацелі ўступаць у калгасы.Метады, якімі ажыццяўлялася калектывізацыя вёскі, абагуленне сялянскіх гаспадарак, прывялі да таго, што вясной 1932 г. замест суцэльнай калектывізацыі адбыўся чарговы масавы выхад сялян з калгасаў.У выніку дапушчаных памылак у эканамічнай палітыцы ў 1932–1933 гг. краіну ахапіў масавы голад, які забраў жыцці многіх людзей.Да канца 30-х гадоў калектывізацыя ў Беларусі была звершана, кулацтва як клас ліквідавана.Сельская гаспадарка фінансавалася па рэшткавым прынцыпе. Іншая справа – 70–80-я гады, калі дзяржава атрымала магчымасць фінансаваць аграрны сектар эканомікі на ўзроўні сучасных патрабаванняў. Сельская гаспадарка Беларусі ў гэтыя гады па вытворчасці прадукцыі на душу насельніцтва стала ў шэраг з сельскай гаспадаркай развітых дзяржаў свету.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]