29. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі ў другой палове XIX - пачатку XX ст. Сталыпінскія рэформы.

На Бел. памешч. землеўлад. не толь. пераваж., але i мела выразны латыфунд. характ.. Буйн. памешч. валодалi дзес. i сотн. тыс. дзесяц. зямлi, а сял. надз. былi значна менш.. Перах. да капiталiст. земляроб. на Бел. адбыв. паступ.. На змену прыгон. спач. прыйш. змеш. сiст. гасп.. Пасля рэф. 1861 г. с\гасп. Бел. ўсе шырэй уцягвал. ў рын. сувязi. Шмат памешч. гасп. перайшло на капiтал. шлях развiц.. Разам з тым, многiя памешч. самi не вялi гасп. i сдавалi зямлю ў арэнду. У перш. два дзесяц. пасля рэф. важнейш. галiной гандл. земляробства заставал. вытворч. збожжа. Аднак у вын. сусв. аграрн. крызiсу 80–90-х гг. цэны на яго рэзка панiзiл.. Гэта прымусiла бел. памешч. пераходзiць на вытворч. такiх прад., якiя давалi большы прыбытак. У 90-я гг. галл. спецыялiзав. галiной у с\гаспад. Бел. стала малоч. жывёлаг.. Спецыялiзац. памешч. гасп. праявiл. ў пашыр. вытв. тэхн. культур. Сярод iх 1-е месца займала бульба. Значн. месца ў кан. ХIХ ст. у бел. губ. займала прамысл. садаўн. i агародн.. Прамысл. Бел. развiвал. ў цесн. сув. з агульнарас., але мела i свае асабл.. У прамысл. Бел. iшоў прац. перах. ад ручн. працы да машын.. Рамяство i мануфакт. паступ. выцясн. капiталiст. фабрыка. Значна адстав. Бел. ад Расii па ўзр. канцэнтр. вытворч.. Дробн. прадпр. складалi на Бел. асн. частку усiх фабр. i завод.. Значн. развiц. на Бел. атрымалi запалкав. i папяр.-кард. вытворч.. Вельмi шмат было прадпр., звязан. з перапрац. с\гаспад. сырав.. Iснавалi такс. кафляныя i шклозав.. Значн. павелiч. тэмпаў развiц. прамысл. Бел. спрыяла ствар. густой сеткi чыг. дарог. Важн. ролю ў экан. Бел. адыграваў рачны трансп.. Др. вытв. паст. трапляла пад уплыу буйн. капітала. У с\гас. капіталізм праяул. у разв. таварн. вытв.. Вяд. ролю у экан. пач. адыгрыв. банкі. Дваранства на Бел. 175 тыс., рус. пам. займалі пазіц. захав. дзярж. улады, поль. стаялі на адрадж. РП 1772.Дваране – фальваркоуцы і засцянковая шляхта – станв. на шлях капіт. гасп., арыентав. на адрадж. РП, выст. супр. бел. нац.-вызв. руху. Паскар. развiц. капiтал. ў с\гаспад. i сац. рассл. вескi садзейнiч. Сталып. рэф.. Яе мэта – умацав. сац. апоры самадзярж. ладу i ствар. ўмоў для фармiр. аграрн. кап-зму. Меркав., што рэф. будзе дасягн. шляхам лiквiд. сял. абшч. з уласц. ей сiст. земляробс. i землеўлад., i ствар. шыр. прасл. сял.-уласнiкаў, арыентав. на прадпрым. рыначн. гасп.. Рэф. атрым. развiц. ў шэрагу законаў бурж. характ., я-я былi прыняты напрац. 9 ліст.1906—1912 гг. Сталып. рэф. на Бел. мела шэраг асабл. (у зах. р-нах сял. абшч. ліквд. дауно, перавага падв.-спадч.землеулад. алегч. рэформу). Пад уплывам росту незадавальн. сял. царскі ўрад прызнаў непазб. правядз. ў вёсцы рэф.. Рэф. суправадж. інтэнс. насадж. рускага землеулад.. Ініцыят. і кіраўн. пераўтвар. выступ. міністр унутр. спраў А.А. Сталыпін. Асн. мэтамі рэф.: 1) забяспеч. умовы для больш хутк. развіц. капітал. на вёсцы, а знач., развіц. экан. ў цэлым у краіне; 2) раскалоць вёску, стварыўшы клас сельс. бурж., прыцягн. яго на бок царс. урада і т.ч. паставіць перашк. на шляху рэвалюц. руху. Сталыпінская рэформа мела наступныя накірункі: 1) разбур. сял. абшч. і перадача зямлі ў асабіс. сял. ўласнасць; 2) ствар. водрубаў (зям. участ., вылучаны з ашч. зямлі у аднаас. сял. маемасць без пераноса сядзібы) і хутароў (адасобл. сял. сядз. на зям. участку індывід. уладання); 3) перасяленчая палітыка. У зах. р-нах Стал. імкн. узняць паліт. ролю замож. сялянс. у сіст. мясц. органау кірав., для чаго былі свораны земст., с\гасп. гурткі. Вынік: заможн. част. нас. павяліч. да 1912 г. да 12%, бедн. склад. менш 68% двароу, гал. гасп.,як і раней, - памешч.. Рэф. насіла кампрамісны характ. і не зняла аграрн. пытанне, што садз. наспяв. рас. рэв., гасп. сял. зазстал. адсталай, унутры рынак заст. абмежаваным, не змагла прадухіл. абв. сац. супярэчн., але ж і аказала моц. уплыу на раазвіцце капіталіст. адносін.