Фалькларыстыка Дапаможныя матэрыялы для студэнтаў 1 курса філалагічнага факультэта спецыяльнасцяў

1-21 05 01 «Беларуская філалогія», 1-21 05 02 «Руская філалогія»,

1-21 05 04 «Славянская філалогія»

Аўтары-складальнікі:

кандыдаты філалагічных навук, дацэнты

КАВАЛЁВА Рыма Мадэстаўна

ЛУК’ЯНАВА Таццяна Валер’еўна

МАРОЗАВА Таццяна Анатольеўна

ПРЫЕМКА Вольга Віктараўна

БДУ 2011

ЗМЕСТ

ПЛАН КУРСА «Фалькларыстыка»………………………………………..4

ДА РАЗДЗЕЛА «Спецыфіка фальклорнай творчасці»……………….6

Варыянт………………………………………………………………………6

Варыянтнасць…………………………………………………………….…..7

Варыятыўнасць……………………………………………………………....8

Вуснасць………………………………………………………………….…..9

ДА РАЗДЗЕЛА «Архаічны фальклор»………………………………....10

Архаічны фальклор……………………………………………………….....10

ДА РАЗДЗЕЛА «Агульныя міфалагічныя асновы

фальклорнага мыслення

і вусна-паэтычнай творчасці славянскіх народаў»……………………12

Мифосфера и фольклор восточных славян………………………………...12

Да раздзела «Рытуальна-магічная сфера: Каляндарна-абрадавая паэзія»………………………………………..…19

Масленічныя песні……………………………………………………….….19

Велікодныя песні………………………………………………………..…...24

Ваджэнне Куста……………………………………………………………...24

Ваджэнне Маі………………………………………………………………..26

Майская абраднасць…………………………………………………………27

Стрылка……………………………………………………………………....28

Карагодныя песні (карагоды)…………………………………………….....29

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера сямейна-абрадавай паэзіі»…………………..36

Велічальныя песні…………………………………………………………...36

Галашэнні…………………………………………………………………….38

Пакрыванне…………………………………………………………………..38

Пасаг (прыданае)…………………………………………………………….40

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера празаічных эпічных жанраў: КАЗКІ»………42

Поэтический мир волшебных сказок………………………………………..42

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера празаічных эпічных жанраў:

няказкавая проза»……………………………47

Фальклорная няказкавая проза………………………………………………47

Дыскурсіўная проза…………………………………………………………..50

Вусная гісторыя……………………………………………………………….51

Наратыўная проза

Прымхліцы…………………………………………………………………….53

Бывальшчыны…………………………………………………………………54

Вусныя апавяданні……………………………………………………………55

Бываліцы……………………………………………………………………….57

Анекдоты……………………………………………………………………….57

Парэмійная проза…………………………………………………………….58

Прыказкі і прымаўкі…………………………………………………………..58

Загадкі………………………………………………………………………….59

Выслоўі ………………………………………………………………………..60

Прыкметы………………………………………………………………………61

Павер’і………………………………………………………………………….62

Тлумачэнні сноў……………………………………………………………….62

ДА РАЗДЗЕЛА «Баладныя песні»…………………………………………63

Баладныя песні (Балады)……………………………………………………….63

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера пазаабрадавай лірыкі»…………………………..67

Пазаабрадавыя песні……………………………………………………………67

Бытавыя песні…………………………………………………………………...67

Сацыяльныя песні……………………………………………………………….72

Жорсткі раманс………………………………………………………………….78

Жартоўна-гумарыстычныя і сатырычныя песні……………………………....79

Прыпеўкі…………………………………………………………………………82

Бяседныя песні…………………………………………………………………..88

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера дзіцячага фальклору»…………………………….88

Выкліканне………………………………………………………………………88

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера посткласічнага фальклору»…………………....90

Гарадскі фальклор………………………………………………………………90

ДА РАЗДЗЕЛА «Сфера постфальклору»…………………………………..92

Армейскі (салдацкі) фальклор…………………………………………………92

КАРОТКІ СЛОЎНІК

ФАЛЬКЛОРНА-ЭТНАГРАФІЧНЫХ ТЭРМІНАЎ…………………………..94