Калектыўная творчая справа

“Теральдыка беларускіх гарадоў"

Распрацавала:

выхавальнік

першай катэгорыі

Л.І.Гулевіч

Мэта: выхоўваць пачуццё патрыятызму, павагі да сваёй гісторыі; знаёміць дзяцей з геральдыкай (гербамі) беларускіх гарадоў.

Абсталяванне: фланелеграф з нанесеным контурам граніц сучаснай Беларусі, малюнкі 'Тербы гарадоў", карта Беларусі.

Ход калектыўнай творчай справы.

Педагог задае пытанні.

• Як называецца наша краіна? (Беларусь.) У яе шмат азёр, рэк, лясоў, цікавых і прыгожых мясцін. Беларусь -не вельмі вялікая краіна, але ў ёй шмат гарадоў. Якія га-рады нашай краіны вы ведаеце? (Адказы дзяцей.)

• А самы галоўны горад нашай краіны?

• Мінск - гэта галоўны горад, сталіца.

• Кожны горад мае сваю назву. Адкуль у гарадоў гэ-тыя назвы?

• Назва Мінска, напрыклад, ад ракі Менкі, якая вы-сахла, а назва засталася, ці ад імя Менеска-багатыра, які сабраў дружыну, ці ад гандлярскіх радоў, якія тут даўно былі. На радах ішоў абмен таварамі.

Назвы гарадоў, сёл, вёсак прыдумалі самі людзі. Некаторыя з іх атрымалі назву ад імёнаў людзей: Ліда, Барысаў, Іванава, Мар'іна Горка і інш. Некаторыя назвы напамінаюць не аб адным чалавеку, а аб славянскіх плямёнах нашых продкаў. Напрыклад, горад Крычаў называўся таму, што раней там жылі крывічы; горад Драгічын - дрыгавічы; горад Радомля - радзімічы.

Беларусь край лясоў і балот, таму сустракаюцца і такія назвы - Балоты, Лісічкі, Сасновы Бор, Зялёны Бор, Бараўляны, Асінаўка, Бярозаўка. Некаторыя гарады атрымалі назву ад рэк: Пінск - ад Піны; Полацк - ад Палоты. Давайце з вамі пагуляем у гульню "Адгадай назву горада". На крузе намаляваны звяры: слон, воўк, баран - і дрэвы: ель і бяроза. Дзецям трэба здагадацца аб назве горада: леў - Смалевічы; слон - Слонім; воўк - Ваўкавыск; баран - Баранавічы; ель - Гомель; бяроза - Бяроза.Здаўна кожны горад меў свой знак, сваю візітку. Горад атрымліваў герб не адразу. Яго трэба было заслужыць. Герб мог мець толькі той горад, жыхары якога кіравалі ім. У Заходняй Еўропе існавала так званае магдэбурскае права, якое прыйшло і ў нашу краіну. Яно давала права на самакіраванне жыццём горада.

Людзей, якія вывучаюць гербы, называюць геральдыстамі, а навуку - геральдыкай. Давайце разгледзім некаторыя гербы (паказ слайдаў). Ёсць гербы са зброяй (герб Брэста), з мурамі і вежамі замкаў (герб Магілёва), з выявамі анёлаў (герб Мінска), з жывёламі і раслінамі (герб Гомеля і Крычава). Давайце звернем увагу на герб.

Герб Мінска ўяўляе сабой ушэсце Багародзіцы ў чырвона-сіняй вопратцы на срэбным воблаку. Яе ўзносяць унеба два анёлы, а над імі два херувімы. Герб быў прысвоены гораду ў 1591 годзе. Герб Мінска сумесна з Багародзіцай і анёламі ахоўваюць наш город ад бед і хвароб.

Адкуль узяўся герб? Каб гэта ўзнаць, трэба адправіцца у падарожжа, у далёкае мінулае, калі на свеце жылі адважныя рыцары. А для гэтага нам патрэбны сапраўдны замак, дзе будуць жыць рыцары. Давайце пабудуем такі замак.

Замак ёсць, а вось рыцараў няма. 3 дапамогай чароўнай палачкі я вас пераўтвару ў рыцараў. (Педагог дае дзецям шлемы, шчыты, шаблі, зробленыя з кардону.)

Вось колькі ў мяне адразу рыцараў. Пакажыце, якія яны моцныя і спрытныя. (Перацягванне каната.)

А зараз давайце разгледзім слайды і адкажам на пытанні: "Як былі апрануты раней рыцары? Чым яны адрозніваліся адзін ад аднаго?" 3 выгляду яны аднольковыя, а вось шчыты ў іх розныя, як і ў вас. Па гэтаму знаку можна было бачыць, з кім яны змагаюцца. Такія знакі сталі перадаваць па спадчыне, ад бацькі да сына, ад ўнука да праўнука. Гэта быў знак не аднаго рыцара, а цэлага роду. Ён стаў звацца "гербам". Але прайшоў хутка час і гербамі сталі ўпрыгожваць вароты замкаў, дзверцы карэт. (Паказ слайдаў.)

Вось адкуль з'явіліся гербы. Цяпер вы ведаеце, чаму кожны горад мае свой герб.

А зараз я прапаную намаляваць герб, які табе спадабаўся, або прыдумаць свой.Педагог прапаноўвае дзецям намаляваць герб Мінска, а потым разам з дзецьмі разглядае яго па прыкладнаму плану.Якую форму мае герб: квадрата, трохвугольніка, шчыта? На колькі частак ён раздзелены? Якія асноўныя колеры гэтых частак?Аб чым расказвае герб? (Аб гісторыі горада, прафесіі людзе).

Дадатак 13