III. Türk boğazlarinda trafik yoğunluğu
Türk Boğazlarında trafik hacmi çok kritik ve tehlikeli boyutlara ulaşmıştır.
1936 yılında İstanbul Boğazından günde yalnız 17 gemi geçmekte iken, 2009 yılında İstanbul Boğazından geçen gemi sayısı 51422'dir. Bu rakam günde ortalama 140 gemiye tekabül etmektedir. Diğer bir ifadeyle, Montrö Sözleşmesinin imzalandığı 1936 yılından bu yana Türk Boğazlarından geçen gemi sayısı yaklaşık 8 kat artmıştır.
Buna ilaveten, İstanbul Boğazında ayrıca yoğun bir mahalli deniz trafiği bulunmaktadır. Bir günde İstanbul şehrinin iki yakası arasında karşılıklı sefer yapan şehir hatları gemileri, deniz otobüsleri ve botlarının sayısı 2500’ü aşmaktadır. Ayrıca çok sayıda balıkçı teknesi ile özel deniz vasıtaları da bu su yolunu sürekli kullanmaktadırlar. Türk Boğazlarındaki deniz trafiği, Süveyş Kanalı'ndaki deniz trafiğinden üç kat daha fazladır.
Geçtiğimiz yıllar içerisinde sadece gemi trafiği artış kaydetmemiş, ayrıca teknolojik gelişmeler sonucu gemi boyutları büyümüş, taşıdıkları kargonun niteliği değişmiştir. Türk Boğazlarından geçen gemilerin önemli bir kısmı zehirli, tehlikeli ve patlayıcı madde (ham petrol, amonyak, sıvılaştırılmış gaz, radyoaktif maddeler, tehlikeli atıklar gibi) taşımaktadır. Özellikle 1990’lı yıllardan itibaren, Karadeniz’deki limanlara akan petrolün artışına paralel olarak, Türk Boğazlarından tehlikeli madde ve petrol taşıyan gemilerin sayısındaki artış katlanmıştır. Bu bağlamda, Boğazlarda tanker trafiği 1996-2009 döneminde %218 artışla, 2009 yılında 9299 tankere, geçen tehlikeli madde miktarı ise yaklaşık %240 oranında artarak, 2009 yılında 144.6 milyon tona ulaşmıştır.
Kısacası, bugün Türk Boğazları yoluyla, en çok petrolün taşındığı boru hattından daha fazla tehlikeli madde taşınmaktadır. Taşınan tehlikeli madde miktarı her yıl artmaya devam etmektedir.
TANKER TRAFİĞİNE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ BİLGİLER İSTANBUL BOĞAZI |
||
Yıl |
Tehlikeli Madde Taşıyan Tanker Sayısı |
Tehlikeli Madde Miktarı (Milyon Ton) |
1996 |
4248 |
60.118.953 |
1997 |
4303 |
63.017.194 |
1998 |
5142 |
68.573.523 |
1999 |
5504 |
81.505.453 |
2000 |
6093 |
91.045.040 |
2001 |
6516 |
101.000.000 |
2002 |
7427 |
122.953.338 |
2003 |
8097 |
134.603.741 |
2004 |
9399 |
143.448.164 |
2005 |
10.027 |
143.565.196 |
2006 |
10.153 |
143.452.401 |
2007 |
10.054 |
143.939.432 |
2008 |
9303 |
140.357.231 |
2009 |
9299 |
144.660.044 |
2010 |
9274 |
146.750.217 |
TANKER TRAFİĞİNE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ BİLGİLER ÇANAKKALE BOĞAZI |
||
Yıl |
Tehlikeli Madde Taşıyan Tanker Sayısı |
Tehlikeli Madde Miktarı (Milyon Ton) |
1996 |
5657 |
79.810.052 |
1997 |
6043 |
80.458.711 |
1998 |
6546 |
81.974.831 |
1999 |
7266 |
95.932.049 |
2000 |
7529 |
102.570.322 |
2001 |
7064 |
109.000.000 |
2002 |
7627 |
130.866.598 |
2003 |
8114 |
145.154.920 |
2004 |
9016 |
155.561.833 |
2005 |
8813 |
148.951.326 |
2006 |
9567 |
152.725.702 |
2007 |
9271 |
149.320.062 |
2008 |
8758 |
149.052.174 |
2009 |
9567 |
152.105.494 |
2010 |
9252 |
156.928.857 |
İstanbul Boğazında tehlikeli yük taşıyan bir tankerin sebep olacağı bir kaza, Boğazın iki kıyısında yaşayan binlerce insanın hayatını tehlikeye atacağı gibi, şehrin tarihi dokusuna, çevredeki yaşam alanlarına ve çevreye telafisi çok zor zararlar verecektir.
Türk Boğazlarında seyir, can, mal ve çevre güvenliği Türkiye için olduğu kadar Türk Boğazlarını kullanan tüm ülkeler için de önem taşımaktadır. Tehlikeli yük taşıyan gemilerin yol açabileceği kazaların Boğaz trafiğini belirsiz süreler için durdurması, ticaretlerini Boğazlar yoluyla yapan bölge ülkelerinin ekonomik çıkarlarına da zarar verecektir.